วันที่ 30 มิถุนายน 2566 ศาสตราจารย์ นายแพทย์บรรจง มไหสวริยะ อธิการบดีมหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวเปิดการประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 17 “ประชากรและสังคม 2566” โดยมี รองศาสตราจารย์ ดร.อารี จำปากลาย ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวต้อนรับและกล่าวรายงาน การจัดการประชุมครั้งนี้ เพื่อเผยแพร่องค์ความรู้งานวิจัยด้านประชากรและสังคมในมุมมอง Life course ที่เกิดขึ้นในหนึ่งชั่วชีวิตของคน ณ ห้องอัศวิน แกรนด์ บอลรูม ชั้น 3 โรงแรมอัศวิน แกรนด์ คอนเวนชั่น จัดโดย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
กิจกรรมภายในงาน อาทิ การปาฐกถาพิเศษหัวข้อ “สวัสดิภาพตลอดช่วงชีวิตของคนไทย” โดย ดร.สมเกียรติ ตั้งกิจวานิชย์ ประธานสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย และกรรมการสภามหาวิทยาลัยมหิดล พร้อมเวทีเสวนาโต๊ะกลมในหัวข้อ “หลากมิติ ในมุมมองเส้นทางชีวิต” โดย คุณสุภัทรา นาคะผิว กรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ศาสตราจารย์ ดร.พิริยะ ผลพิรุฬห์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาพัฒนาการเศรษฐกิจ สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ รองศาสตราจารย์ นายแพทย์อดิศักดิ์ ผลิตผลการพิมพ์ ผู้อำนวยการสถาบันแห่งชาติเพื่อการพัฒนาเด็กและครอบครัว มหาวิทยาลัยมหิดล และ รองศาสตราจารย์ ดร.อารี จำปากลาย ผู้อำนวยการสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมวิเคราะห์มุมมองเส้นทางชีวิตในหลากมิติ ครอบคลุมทั้งด้านสิทธิมนุษยชน เศรษฐศาสตร์ การแพทย์และสาธารณสุข และการวิจัยและพัฒนา ดำเนินรายการโดย รองศาสตราจารย์ ดร.มนสิการ กาญจนะจิตรา อาจารย์จากสถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล
สำหรับการประชุมครั้งนี้ เป็นการถ่ายทอดเรื่องราวประสบการณ์จาก 12 บทความวิชาการ เริ่มจากบทโหมโรง ของ รองศาสตราจารย์ ดร.อารี จำปากลาย และ รองศาสตราจารย์ ดร.รศรินทร์ เกรย์ เพื่อให้ผู้อ่านได้เข้าใจถึงความหมายของเส้นทางชีวิตที่บทความนี้ใช้แทนคำว่า life course โดย ผู้เขียนได้ย้อนภาพให้เห็นพัฒนาการของแนวคิดและหลักสำคัญ 4 ประการในการศึกษา ได้แก่ 1) เวลาและสถานที่เชิงประวัติศาสตร์ (historical time and place) 2) ช่วงเวลาในช่วงชีวิต (timing) 3) ชีวิตที่เชื่อมโยงกัน (linked life) และ 4) ศักยภาพของมนุษย์ในฐานะของผู้เลือกทางเดินชีวิตของตนเอง (human agency) รวมถึงการนำแนวคิดเส้นทางชีวิตมาใช้เป็นแนวทางในการศึกษาด้านประชากรและสังคม
จากนั้น เป็นนำเข้าสู่เนื้อหาการนำเสนอบทความวิจัยสั้น (research brief) โดยเริ่มจากหนึ่งชั่วชีวิตในมิติของครอบครัวและการเลี้ยงดู จาก 4 บทความ ที่เน้นความสำคัญของครอบครัว การเลี้ยงดู สภาพแวดล้อม จากมิติครอบครัวและการเลี้ยงดู จะนำไปสู่มิติในระดับบุคคล จาก 3 บทความ ที่เป็นมิติด้านพฤติกรรมเชิงวิถีชีวิต: เส้นทางสู่สุขภาพดีชั่วชีวิต ที่มีบทความที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการบริโภคผักและผลไม้ เครื่องดื่มรสหวาน การออกกำลังกาย ซึ่งพฤติกรรมเหล่านี้เป็นผลจากประสบการณ์ หรือเหตุการณ์ที่ผ่านมาในชีวิต และสุดท้ายเป็นมิติรูปแบบการอยู่อาศัยและสภาพแวดล้อมเพื่อคุณภาพชีวิตทุกช่วงวัย จาก 4 บทความที่ให้ภาพในหลายมิติทั้งด้านรูปแบบการอยู่อาศัย เมื่อรูปแบบการอยู่อาศัยของคนหนึ่งไม่ได้คงอยู่ตายตัว แต่เปลี่ยนแปลงไปในแต่ละช่วงวัย โดยรูปแบบการอยู่อาศัยมีความสำคัญต่อการสนับสนุนซึ่งกันและกันของสมาชิกในครัวเรือน ในแง่ทรัพยากรเชิงครอบครัว และทรัพยากรทางเศรษฐกิจ ในมิตินี้ยังมีประเด็นน่าสนใจคือ ผู้สูงอายุที่ต้องย้ายจากบ้านที่คุ้นเคยไปสู่ที่พักในลักษณะของสถานดูแล
