Page 18 - MU_3March26
P. 18
18 มหิดลสาร ๒๕๖๘ March 2025
ปรื่ะโยชน์ของการื่ส่�อสารื่ความุเสี�ยงสุขภาพื่
จัากว่ิกฤต้มลุ่พื่ิษ์ทางอากาศึในพื่่�นที�กร่งเทพื่มห้านคร
สัมุภาษ์ณ์ /เรู้ียบเรู้ียง : นางสาวสาธ์ิดา ศรู้ีชาติิ
ปิัจจุบัน มุลพื่ิษ์ทางอากาศส่งผู้ลติ่อการู้ใช�ชีวิติของคนเรู้าเปิ็นอย่างมุาก
โดยสารู้มุลพื่ิษ์ทางอากาศแบ่งออกเปิ็น ๒ ชนิด ได�แก่ ๑. อนุภาคหรู้่อที�
คนส่วนใหญ่เรู้ียกกันว่าฝุุ่�นละออง ซึ่ึ�งจะมุีช่�อเรู้ียกติามุขนาด อาทิ PM10
PM 2.5 เปิ็นติ�น ๒. ก๊าซึ่แก๊สติ่าง ๆ อาทิ คารู้์บอนไดออกไซึ่ด์ โอโซึ่น ซึ่ัลเฟอรู้์
ไดออกไซึ่ด์ ไนโติรู้เจนไดออกไซึ่ด์ เปิ็นติ�น ซึ่ึ�งความุอันติรู้ายของมุลพื่ิษ์
ทางอากาศค่อมุลสารู้บางชนิดไมุ่มุีกลิ�น ไมุ่มุีสี เมุ่�อเข�าไปิสะสมุในรู้่างกาย
อาจก่อให�เกิดผู้ลกรู้ะทบติ่อสุขภาพื่ที�รูุ้นแรู้งขึ�น
กรูุ้งเทพื่มุหานครู้ เปิ็นเขติเมุ่องที�มุีกิจกรู้รู้มุหลากหลายและมุี
แหล่งกำาเนิดสารู้มุลพื่ิษ์ทางอากาศ ไมุ่ว่าจะเปิ็นการู้จรู้าจรู้ การู้ใช�รู้ถ ใช�ถนน
ซึ่ึ�งในภาวะปิกติิ กรู้ณีที�สภาพื่บรู้รู้ยากาศเอ่�อติ่อการู้รู้ะบายอากาศ
การู้เจ่อจางสารู้มุลพื่ิษ์ในบรู้รู้ยากาศก็จะไมุ่เกิดปิัญหาใด ทุกครู้ั�งที�เกิด
ปิัญหาจะเห็นได�ว่ามุีปิัจจัยเอ่�อทางอุติุนิยมุวิทยาเข�ามุาเกี�ยวข�อง เช่น
ความุกดอากาศส้ง สภาพื่อากาศปิิด เพื่ดานอากาศติำาลง ลมุสงบ
ไมุ่มุีการู้ถ่ายเท หรู้่อการู้หมุุนเวียนของอากาศ เกิดสภาวะมุลพื่ิษ์
ทางอากาศขึ�นในกรูุ้งเทพื่ฯ โดยสถิติิที�ผู้่านมุามุักจะเกิดในช่วงปิลายปิี รื่องศาสติรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุวิมุล กาญจนสุธา
คณะสัาธารณสั่ขศึาสัต้ร์ มห้าว่ิทยิาลุ่ัยิมห้ิด้ลุ่
ปิรู้ะมุาณเด่อนพื่ฤศจิกายน – เด่อนมุีนาคมุของทุกปิี กรูุ้งเทพื่ฯ จะมุี
สภาพื่อากาศปิิด ส่งผู้ลติ่อการู้รู้ะบายหรู้่อเจ่อจางของสารู้มุลพื่ิษ์
ในบรู้รู้ยากาศ ด�วยสาเหติุดังกล่าวนี� ทำาให�นักวิจัยหลายภาคส่วน จุดเด่นั้ขึ้องคุ่� AQHI คุ่อจะม้ีก�รนั้ำ�ขึ้้อมู้ล่ำสุขึ้ภ�พื้จ�กป่ระช�ชนั้ในั้
ได�ทำาการู้ศึกษ์าปิัจจัยทางอุติุนิยมุวิทยามุากขึ�น พื้่�นั้ทีี�เช่�อม้โยงกับัขึ้้อมู้ล่ำคุุณภ�พื้อ�ก�ศ นั้อกจ�กนั้ี�ยังเป่็นั้ก�รป่ระเม้ินั้
โดยปิกติิเรู้าจะคุ�นเคยกับ Air Quality Index (AQI) ดัชนีคุณภาพื่ คุว�ม้เสี�ยงสุขึ้ภ�พื้แบับัองคุ์รวม้ทีี�ม้�จ�กส�รม้ล่ำพื้ิษม้�กกว่� ๑ ชนั้ิด
อากาศของปิรู้ะเทศไทย แบ่งออกเปิ็น ๕ รู้ะดับ โดยการู้นำาค่าความุเข�มุข�น ซำ้�งจ�กผล่ำก�รศ้กษ�ในั้พื้่�นั้ทีี�กรุงเทีพื้ม้ห�นั้คุรพื้บัว่� ๔ ส�รม้ล่ำพื้ิษหล่ำัก
ของสารู้มุลพื่ิษ์แติ่ละชนิดมุาแปิลผู้ลนำาเสนอในรู้้ปิแบบอย่างง่าย ได้แก่ PM10, PM2.5 ก๊�ซำโอโซำนั้ (O3) แล่ำะก๊�ซำซำัล่ำเฟอร์ไดออกไซำด์
โดยใช�สีเปิ็นสัญลักษ์ณ์เพื่่� อให�ง่ายติ่อความุเข�าใจของปิรู้ะชาชน (SO2) ม้ีคุว�ม้สัม้พื้ันั้ธ์กับัอัต้ร�ก�รเพื้ิ�ม้ขึ้้�นั้ขึ้องจำ�นั้วนั้เคุสทีี�เขึ้้�รับั
เรู้ิ�มุจากสีฟ้า เขียว เหล่อง ส�มุ และแดง ติามุลำาดับ โดยรู้ายงานค่า ก�รรักษ�จ�กแผนั้กผู้ป่่วยนั้อกขึ้องโรงพื้ย�บั�ล่ำในั้พื้่�นั้ทีี�ด้วยกล่ำุ่ม้โรคุ
AQI ที�ส้งที�สุดเพื่ียง ๑ ชนิด ที�คำานวณได�จากค่าการู้ติรู้วจวัดสารู้ ระบับัที�งเดินั้ห�ยใจ หัวใจแล่ำะหล่ำอดเล่ำ่อดแล่ำะระบับัไหล่ำเวียนั้เล่ำ่อด แล่ำะ
มุลพื่ิษ์เกณฑิ์จำานวน ๖ ชนิด (PM10, PM2.5, ก๊าซึ่โอโซึ่น (O3), ก๊าซึ่ ในั้ก�รศ้กษ�คุ่� AQHI จะเป่็นั้ก�รแสดงผล่ำรวม้คุว�ม้เสี�ยงสุขึ้ภ�พื้จ�ก
ซึ่ัลเฟอรู้์ไดออกไซึ่ด์ (SO2), ก๊าซึ่คารู้์บอนมุอนนอกไซึ่ด์ (CO), ก๊าซึ่ ส�รม้ล่ำพื้ิษในั้พื้่�นั้ทีี�ทีี�ระดับัคุว�ม้เสี�ยงต้่�ง ๆ อ�ทีิ คุ่� AQHI เที่�กับั ๔-๖
ไนโติรู้เจนไดออกไซึ่ด์ (NO2) เพื่่�อส่�อสารู้สถานการู้ณ์คุณภาพื่อากาศ อยู่ในั้คุว�ม้เสี�ยงระดับัป่�นั้กล่ำ�ง ผู้ทีี�ได้รับัสัม้ผัสส�รม้ล่ำพื้ิษที�งอ�ก�ศ
ค่า AQI จะเรู้ิ�มุติั�งแติ่ ๐ ไปิจนถึงมุากกว่า ๒๐๐ และในกรู้ณีที�ค่า AQI มุีค่า ระดับันั้ี�ม้ีคุว�ม้เสี�ยงต้่อก�รเกิดโรคุที�งเดินั้ห�ยใจ หร่อหัวใจทีี�เพื้ิ�ม้ม้�ก
ส้งกว่า ๑๐๐ เรู้ิ�มุมุีผู้ลกรู้ะทบติ่อสุขภาพื่ หมุายถึงค่าสารู้มุลพื่ิษ์ทางอากาศ ขึ้้�นั้เม้่�อเทีียบักับัป่ระช�กรในั้พื้่�นั้ทีี�อ่�นั้ทีี�รับัสัม้ผัสส�รม้ล่ำพื้ิษที�งอ�ก�ศ
ที�เกินค่ามุาติรู้ฐาน เน่�องจากค่า AQI จะอ�างอิงค่ามุาติรู้ฐานคุณภาพื่อากาศ นั้้อยกว่� หร่อไม้่ได้รับัเป่็นั้ร้อยล่ำะ ๔๐-๖๐ ทีั�งนั้ี�คุว�ม้เสี�ยงทีี�เกิดขึ้้�นั้อ�จ
ของปิรู้ะเทศไทย ซึ่ึ�งในความุเปิ็นจรู้ิงสารู้มุลพื่ิษ์ที�มุีค่าส้งที�สุดเพื่ียง ๑ ชนิด นั้้อยกว่� หร่อม้�กกว่�คุ่�คุำ�นั้วณขึ้้�นั้กับัป่ัจจัยส่วนั้บัุคุคุล่ำ
อาจไมุ่ได�สะท�อนความุเสี�ยงเชิงสุขภาพื่ที�แท�จรู้ิง รู้วมุถึงสารู้มุลพื่ิษ์ที�มุีค่า
การู้ติรู้วจวัดไมุ่เกินค่ามุาติรู้ฐานก็ไมุ่แสดงถึงว่าจะไมุ่มุีผู้ลกรู้ะทบติ่อสุขภาพื่
จึงทำาให�เกิดการู้พื่ัฒนาเครู้่�องมุ่อชนิดใหมุ่ที�เรู้ียกว่าค่าดัชนีชี�วัดคุณภาพื่
อากาศที�ส่งผู้ลกรู้ะทบติ่อสุขภาพื่ Air Quality Health Index (AQHI) เพื่่�อ
ใช�ส่�อสารู้ความุเสี�ยงสุขภาพื่จากมุลพื่ิษ์ทางอากาศ โดยแบ่งออกเปิ็น ๔
รู้ะดับ ค่อ รู้ะดับความุเสี�ยงติำา (Low Risk) ค่า AQHI อย้่ในช่วง ๑-๓ รู้ะดับ
ความุเสี�ยงปิานกลาง (Moderate Risk) ค่า AQHI อย้่ในช่วง ๔-๖ รู้ะดับ
ความุเสี�ยงส้ง (High Risk) ค่า AQHI อย้่ในช่วง ๗-๑๐ และรู้ะดับความุเสี�ยง
ส้งมุาก (Very High Risk) ค่า AQHI มุากกว่า ๑๐ ขึ�นไปิ โดยแสดงค่าสีเปิ็น
สีเขียว เหล่อง ส�มุ และแดง ติามุลำาดับ
Special Article
