Page 13 - MU_3March26
P. 13
March 2025 มหิดลสาร ๒๕๖๘ 13
คุุณบััณฑููร ล่ำำ�ซำำ� ได�กล่าวถึง ได�กล่าวเพื่ิ�มุเติิมุถึงจุดเรู้ิ�มุติ�นที�ติ�องการู้
ช่วยแก�ไขปิัญหาปิ�าติ�นนำาจังหวัดน่าน ส้่การู้ติกผู้ลึกครู้ั�งสำาคัญ ที�ทำาให�ผู้้�คน
และผู้่นปิ�าอย้่รู้่วมุกันได�อย่างยั�งย่นด�วย “หญ้�ย�” ในอดีติมุนุษ์ย์ได�ยา
จากปิ�า น่านและมุีบันทึกไว�ในใบลาน ข�อมุ้ลดังกล่าวได�เก็บไว�เปิ็นอย่างดี
การู้เรู้ียนรู้้�ติำารู้าเก่า ๆ ที�มุีการู้อ�างถึง และนำามุาติ่อยอดติ่อไปิในอนาคติ
คำาว่า “สมุ้นั้ไพื้ร” เปิ็นคำาที�ไมุ่มุีความุโดดเด่น รู้ะบบทุนนิยมุฟังด้แล�ว
ด�อยค่า การู้สรู้�างความุเปิ็นอัติลักษ์ณ์ของจังหวัดน่านจึงมุีความุสำาคัญ
ทำาอย่างไรู้ให�คนเกิดความุสนใจในติัวสินค�า ที�เรู้ียกว่า “ย�จ�กพื้่ช”
นอกจากนี� แพื่ลนติ์ เบส (Plant Based) เทรู้นด์อาหารู้จากพื่่ช เปิ็น “Mega
Trend” ค่อรู้้ปิแบบการู้เปิลี�ยนแปิลงที�เกิดขึ�นใหมุ่ ซึ่ึ�งมุีแนวโน�มุที�จะส่งผู้ล
กรู้ะทบติ่อวิธ์ีการู้ใช�ชีวิติในปิรู้ะจำาวันและการู้ทำางาน โลกทุนนิยมุ
(Certified Product Authenticity) พื่่ชเหล่านี�ไมุ่ได�ทำาเปิ็นอาหารู้ได� องค์ปิรู้ะธ์านเปิิดงาน รู้่วมุกับ สาธ์ารู้ณรู้ัฐปิรู้ะชาชนจีน โดยมุีเข�ารู้่วมุ
เพื่ียงอย่างเดียว แติ่ยังมุาทำาเปิ็นยารู้ักษ์าโรู้คได�อีกด�วย พื่่ชที�มุีสรู้รู้พื่คุณ สัมุมุนาจำานวน ๓๐๐ คน ภายในงาน มุีการู้บรู้รู้ยาย ๓ ภาษ์า ได�แก่ ไทย
ทางยาจึงเปิ็นส่วนนึงของวิถีชีวิติและวัฒนธ์รู้รู้มุของคนน่านที�ช่วยให� จีน อังกฤษ์ และนิทรู้รู้ศการู้ให�ความุรู้้�ทางด�านการู้เกษ์ติรู้ การู้ปิรู้ะชุมุครู้ั�งนี�
คนน่านในอดีติถึงปิัจจุบันรู้วมุถึงคนกลุ่มุชาติิพื่ันธ์ุ์ที�อย้่บนเขาบนดอย เปิ็นการู้แลกเปิลี�ยนความุรู้้�ทางวิชาการู้ พื่รู้�อมุทั�งสรู้�างเครู้่อข่ายการู้วิจัย
สามุารู้ถติ่อส้�กับโรู้คติ่าง ๆ มุาได�หลายรู้�อยปิี โดยได�รู้ับความุรู้่วมุมุ่อ และพื่ัฒนานวัติกรู้รู้มุทางการู้เกษ์ติรู้มุาใช�ในการู้ขับเคล่�อนการู้แก�ไขปิัญหา
จากสถาบันการู้ศึกษ์าชั�นนำาของปิรู้ะเทศไทย ส้่งานวิจัย “หญ้�ย�” ความุยากจนและพื่ัฒนาชุมุชนอย่างยั�งย่น อันจะนำาไปิส้่การู้ฟ้� นค่นปิ�า
รู้ะยะที� ๑ ได�แก่ มุหาวิทยาลัยมุหิดล จุฬาลงกรู้ณ์มุหาวิทยาลัย ติ�นนำาอันมุีค่าของปิรู้ะเทศและของโลกดังคำาขวัญของมุหาวิทยาลัยมุหิดล
มุหาวิทยาลัยเชียงใหมุ่ และมุหาวิทยาลัยนเรู้ศวรู้ เปิ็นการู้ผู้นึกกำาลัง “คุว�ม้รู้เที่�นั้ั�นั้ ถู้งจะแก้ป่ัญห�ขึ้องม้นัุ้ษย์ได้”
ในการู้นำาองค์ความุรู้้�มุาพื่ัฒนาให�กับจังหวัดน่าน อีกหนึ�งปิัญหาหลัก ค่อ การู้ปิล้กฝุ่ังเยาวชนคนน่านในอนาคติ
คุุณบััณฑููร ล่ำำ�ซำำ� กล่าวเพื่ิ�มุเติิมุ ในฐานะรู้องปิรู้ะธ์านมุ้ลนิธ์ิรู้ักษ์์ปิ�าน่าน เด็กส่วนใหญ่เมุ่�อจบการู้ศึกษ์าก็จะไปิทำางานในติ่างจังหวัด ปิัจจุบันจุดเด่น
ติามุที�มุ้ลนิธ์ิรู้ักษ์์ปิ�าน่าน ในพื่รู้ะรู้าช้ปิถัมุภ์ สมุเด็จพื่รู้ะกนิษ์ฐาธ์ิรู้าชเจ�า ของจังหวัด ค่อ โรู้งแรู้มุ ที�พื่ักสำาหรู้ับนักท่องเที�ยว ผู้ลิติภัณฑิ์เมุล็ดกาแฟ
กรู้มุสมุเด็จพื่รู้ะเทพื่รู้ัตินรู้าชสุดา ฯ สยามุบรู้มุรู้าชกุมุารู้ี ได�ดำาเนินงาน และรู้�านกาแฟ ส่วนจุดเด่นของสินค�าอ่�น ๆ ไมุ่มุี ซึ่ึ�งเปิ็นจุดเปิรู้าะบางทำาให�
โครู้งการู้มุอบความุช่วยเหล่อด�านอุปิกรู้ณ์ทางการู้แพื่ทย์จำาเปิ็นให�แก่ เด็กไมุ่มุีองค์ความุรู้้�ที�จะติ่อยอดในการู้ปิรู้ะกอบอาชีพื่ จังหวัดน่านสามุารู้ถ
สถานบรู้ิการู้สาธ์ารู้ณสุขชุมุชน พื่่�นที�จังหวัดน่าน ทำาให�ทรู้าบข�อมุ้ล ยกรู้ะดับชีวิติได� กลุ่มุเปิ้าหมุาย ค่อเด็กที�มุีอายุรู้ะหว่าง ๑๐-๑๘ ปิี
ความุขาดแคลนของอุปิกรู้ณ์การู้ด้แลสุขภาพื่ของปิรู้ะชาชนในเบ่�องติ�น เปิ็นช่วงเวลาที�รู้ับองค์ความุรู้้�ใหมุ่ ๆ ซึ่ึ�งมุีทั�งหมุด ๔๐,๐๐๐ คน โดยเปิ็น
โดยมุีอาสาสมุัครู้สาธ์ารู้ณสุขปิรู้ะจำาหมุ้่บ�าน (อสมุ.) เปิ็นผู้้�ดำาเนินการู้นั�น ความุรู้้�ขั�นพื่่�นฐานที�สอดแทรู้กไปินอกจากการู้เรู้ียนในโรู้งเรู้ียนแล�ว
เพื่่�อให�การู้ปิฏิบัติิหน�าที�ของ อสมุ. มุีปิรู้ะสิทธ์ิภาพื่ปิรู้ะสิทธ์ิผู้ลยิ�งขึ�น กลุ่มุที� ๑. เรู้่�องภาษ์า โดยติั�งเปิ้าไว� ๔ ภาษ์า ได�แก่ ภาษ์าลานนา ภาษ์าไทย
โดยสาธ์ารู้ณสุขจังหวัดน่าน มุีด�วยกันทั�งหมุด ๑๗๐ แห่ง ได�แก่ ภาษ์าจีน และภาษ์าอังกฤษ์ ๒. ดนติรู้ี ๓. การู้ทำามุาหากิน ๔. กลุ่มุเกี�ยวกับ
โรู้งพื่ยาบาล จำานวน ๑ แห่ง โรู้งพื่ยาบาลชุมุชนปิรู้ะจำาอำาเภอ จำานวน ชีวิติโดยรู้วมุของสังคมุ โดย มุ้ลนิธ์ิรู้ักษ์์ปิ�าน่าน ได�จัดติั�ง “ศูนั้ย์ก�รเรียนั้รู้
๑๔ แห่ง โรู้งพื่ยาบาลส่งเสรู้ิมุสุขภาพื่ติำาบล ๑๒๔ แห่งสาธ์ารู้ณสุข ภูเพื้ียงโม้เดล่ำ” จากความุรู้่วมุมุ่อของภาคีเครู้่อข่ายรู้ะดับท�องถิ�นและ
ชุมุชน ๒๓ แห่ง ศ้นย์สุขภาพื่ภ้ฟ้า ๓ แห่ง สถานีอนามุัยกำามุะลอ ๑ แห่ง รู้ะดับปิรู้ะเทศ จะแล�วเสรู้็จในปิี ๒๕๖๘
และสุขศาลารู้่วมุใจ ๔ แห่ง ทำาให�คนที�อย้่บรู้ิเวณนั�นไมุ่ถ้กทอดทิ�ง อย่างไรู้ก็ติามุ คณะทำางานยังคงดำาเนินการู้ในด�านติ่าง ๆ เพื่่�อปิรู้ะโยชน์
อีกทั�งยังมุีเครู้่�องมุ่อทางการู้แพื่ทย์ที�มุีความุทันสมุัย ซึ่ึ�งเปิ็นการู้ลด ทางด�านความุเปิ็นอย้่ของปิรู้ะชาชนจังหวัดน่าน ได�แก่ การู้เกษ์ติรู้ เศรู้ษ์ฐกิจ
ความุเหล่�อมุลำาของปิรู้ะชาชน และการู้ด้แลความุเปิ็นอย้่ของแพื่ทย์ การู้ศึกษ์า และสาธ์ารู้ณสุขให�กับมุนุษ์ย์ได�ช่�อว่าอย้่ที�ชายขอบของสังคมุ
พื่ยาบาลให�มุีความุเปิ็นอย้่ที�ดีขึ�น มุีขวัญและกำาลังใจในการู้ด้แลปิรู้ะชาชน ไทย ให�มุีความุเท่าเทียมุกันในสังคมุ และเพื่่�อ สม้เด็จพื้ระม้หิต้ล่ำ�ธิเบัศร
นอกจากนี� มุ้ลนิธ์ิรู้ักษ์์ปิ�าน่านยังเปิ็นเจ�าภาพื่การู้เสวนาการู้เกษ์ติรู้ อดุล่ำยเดชวิกรม้ พื้ระบัรม้ร�ชชนั้ก ผู้้�เปิ็นพื่รู้ะนามุนิมุิติรู้ของมุหาวิทยาลัย
นานาชาติิ ครู้ั�งที� ๑ โดยสมุเด็จพื่รู้ะกนิษ์ฐาธ์ิรู้าชเจ�า กรู้มุสมุเด็จพื่รู้ะ มุหิดลแห่งนี� พื้ระบั�ทีสม้เด็จพื้ระบัรม้ชนั้ก�ธิเบัศร ม้ห�ภูม้ิพื้ล่ำอดุล่ำยเดช
เทพื่รู้ัตินรู้าชสุดา ฯ สยามุบรู้มุรู้าชกุมุารู้ี เสด็จพื่รู้ะรู้าชดำาเนินไปิเปิ็น ม้ห�ร�ช บัรม้นั้�ถูบัพื้ิต้ร มุหารู้าชยิ�งใหญ่ พื่รู้ะรู้าชโอรู้ส ทรู้งช่�นพื่รู้ะทัย
Special Article