Page 23 - MU_8Aug67

August 2024 มหิดลสาร ๒๕๖๗ 23

ปรี่ะเที่ศไที่ยได้จััดที่ำา “แผ่นทิ้ี�นำาทิ้างการื่ลดก๊าซึ่เรื่่อนกรื่ะจก” การี่ที่่�อุณหิภั่มิของโลกส่งขึ�นยังม่โอกาสที่ำาใหิ้ความชุุ่มชุ้�นที่่�ม่อย่่ใน
(Nationally Determined Contribution Roadmap on Mitigation: ผ้นป่าลดลง ส่งผลใหิ้ความเป็นไปได้ในการี่เกิดไฟป่าสามารี่ถิ่ติิดได้ง่ายขึ�น
NDC) ซึ�งเป็นหิมุดหิมายที่่� ๑๐ ภัายใติ้แผนพื้ัฒนาเศรี่ษฐกิจัและ ซึ�งไฟป่าที่่�เกิดขึ�นในพื้้�นที่่�ติ่าง ๆ ที่ั�วโลก สรี่้างก๊าซคารี่์บอนไดออกไซด์
สังคมแหิ่งชุาติิ ฉับับที่่� ๑๓ (พื้.ศ. ๒๕๖๖-๒๕๗๐) ภัายใติ้มิติิความ ในรี่ะบบนิเวศโลกในอัติรี่าส่งถิ่ึง ๑ ใน ๓ ที่ำาใหิ้คุณภัาพื้ของพื้้�นที่่�
ยั�งย้นของที่รี่ัพื้ยากรี่ธรี่รี่มชุาติิและสิ�งแวดล้อม มาใชุ้ในการี่ดำาเนิน เกษติรี่กรี่รี่มลดลง เส่ยหิายติ่อความหิลากหิลายที่างชุ่วภัาพื้ และที่ำาลาย
การี่เพื้้�อลดก๊าซเรี่้อนกรี่ะจักของไที่ย โดยผลักดันใหิ้ปรี่ะเที่ศไที่ยม่ แหิล่งนำาธรี่รี่มชุาติิ รี่วมถิ่ึง การี่ที่่�อุณหิภั่มิของโลกที่่�ส่งขึ�นยังส่งผลใหิ้โรี่ค
เศรี่ษฐกิจัหิมุนเว่ยนและสังคมคารี่์บอนติำา โดยการี่เพื้ิ�มม่ลค่าผลิติภััณฑ์์ ภััยบางชุนิดที่่�ไม่เคยเกิดขึ�นในบางภั่มิภัาค สามารี่ถิ่ขยายพื้ันธุ์ไปถิ่ึงพื้้�นที่่�
มวลรี่วมในปรี่ะเที่ศด้วยเศรี่ษฐกิจัหิมุนเว่ยน เพื้ิ�มการี่หิมุนเว่ยน เหิล่านั�นได้ด้วย เชุ่น โรี่คฝัีดาษลิง ซึ�งม่ถิ่ิ�นกำาเนิดในที่ว่ฟแอฟรี่ิกา สามารี่ถิ่
ด้วยวัสดุเป้าหิมาย อาที่ิ พื้ลาสติิก วัสดุก่อสรี่้าง เกษติรี่อาหิารี่ เพื้ิ�ม ขยายพื้ันธุ์เข้าไปในที่ว่ปยุโรี่ปที่่�เป็นเขติอากาศหินาวได้เน้�องจัาก
สมรี่รี่ถิ่นะด้านสิ�งแวดล้อม เพื้ิ�มพื้้�นที่่�ป่าไม้ เพื้ิ�มสัดส่วนการี่ใชุ้พื้ลังงาน บรี่ิเวณนั�นม่อุณหิภั่มิที่่�อุ่นหิรี่้อส่งขึ�นมิติิที่่� ๒ “ความผ่ันแปรื่ของวัฏิจักรื่นำา
ที่ดแที่น เพื้ิ�มอัติรี่าการี่นำาขยะมาใชุ้ใหิม่ และลดปรี่ิมาณขยะติ่อหิัว และการื่เปลี�ยนแปลงในแหล่งนำา” การี่เปล่�ยนแปลงสภัาพื้ภั่มิอากาศ
ที่ำาใหิ้เกิดการี่เปล่�ยนแปลงในวัฏิจัักรี่ของนำา (Hydrological cycle) ที่ั�วโลก
รื่องศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ภ่เบศิรื่์ สุมุทิ้รื่จักรื่ กล่าวติ่อว่า พื้้�นที่่�ป่าไม้ ซึ�งส่งผลติ่อความมั�นคงที่างนำา รี่วมถิ่ึงปัจัจััยที่างเศรี่ษฐกิจัและสังคม
ของไที่ยซึ�งม่ส่วนชุ่วยในการี่ด่ดซับก๊าซเรี่้อนกรี่ะจักอย่างมาก เชุ่น ปรี่ากฏิการี่ณ์แม่นำาเปล่�ยนสาย เม้�อสัณฐานของแม่นำา (River
ซึ�งหิมายความถิ่ึงกลุ่มก๊าซพื้ิษปรี่ะเภัที่ติ่าง ๆ ที่่�ถิ่่กกักอย่่ในชุั�นบรี่รี่ยากาศ Morphology) เกิดการี่เปล่�ยนเส้นที่างหิรี่้อแหิ้งเหิ้อดไป ผลกรี่ะที่บที่่�เกิด
ของโลก เชุ่น ก๊าซคารี่์บอนไดออกไซด์ ก๊าซม่เที่น ก๊าซไนโติรี่เจัน ฯลฯ ขึ�นส่งผลใหิ้มนุษย์หิรี่้อสิ�งม่ชุ่วิติอ้�น ๆ ที่่�เคยใชุ้ชุ่วิติโดยการี่พื้ึ�งพื้าอาศัย
กลับม่แนวโน้มลดลงอย่างติ่อเน้� อง ด้วยเหิติุน่�จัึงม่การี่รี่ณรี่งค์ ผ้นนำาเหิล่านั�นได้รี่ับผลกรี่ะที่บในด้านติ่าง ๆ อาที่ิ การี่ที่ำาเกษติรี่กรี่รี่ม
เพื้้�อสนับสนุนใหิ้ชุ่วยกันปล่กติ้นไม้เพื้้�อที่่�ในอนาคติติ้นไม้เหิล่าน่�จัะชุ่วย ความสามารี่ถิ่ในการี่ดำารี่งชุ่วิติของกลุ่มอารี่ยธรี่รี่มในพื้้�นที่่�ลุ่มนำา
ด่ดซับก๊าซเรี่้อนกรี่ะจักในชุั�นบรี่รี่ยากาศโลกได้ โดยใหิ้ม่การี่เพื้ิ�มพื้้�นที่่� และความสมบ่รี่ณ์ของสิ�งม่ชุ่วิติในแหิล่งนำาติ่าง ๆ และในขณะที่่�
ป่าไม้เพื้้�อการี่อนุรี่ักษ์และเพื้้�อเศรี่ษฐกิจัไม่น้อยกว่ารี่้อยละ ๔๐ ของ อุณหิภั่มิส่งขึ�นยังส่งผลใหิ้แผ่นนำาแข็ง (Glacier) ลดลงอย่างติ่อเน้�อง
ปรี่ะเที่ศ แติ่ปัจัจัุบันพื้บว่าม่เพื้่ยงพื้้�นที่่�ภัาคเหิน้อและภัาคติะวันติก ที่ั�งจัากการี่ละลายและการี่ถิ่ล่ม ที่ำาใหิ้ก้อนนำาแข็งและกรี่ะแสนำา
เที่่านั�นที่่�สามารี่ถิ่รี่ักษาพื้้�นที่่�ป่าไม้ในสัดส่วนดังกล่าวไว้ได้ ส่วนพื้้�นที่่�อ้�น ๆ ที่ะลักเข้าส่่พื้้�นที่่�อย่่อาศัยบนผ้นดิน ส่งผลใหิ้เกิดความเส่ยหิายติ่อ
อย่่ในสัดส่วนน้อยกว่ารี่้อยละ ๔๐ ที่ั�งสิ�น อ่กที่ั�งยังพื้บว่าปรี่ะเที่ศไที่ย แหิล่งที่่�อย่่อาศัยและการี่ส่ญ่เส่ยของชุ่วิติ
ม่การี่บุกรีุ่กพื้้�นที่่�ป่าไม้อย่างติ่อเน้�อง อาที่ิ การี่บุกรีุ่กป่าสงวนแหิ่งชุาติิ
แก่งกรี่ะจัานซึ�งม่พื้้�นที่่�ป่าไม้ปรี่ะมาณ ๒.๒ ล้านไรี่่ ปรี่ากฏิว่าเฉัพื้าะในปี ม่ต่ทิ้ี� ๓ “ความแปรื่ปรื่วนของรื่ะบบน่เวศิมหาสุมุทิ้รื่” มหิาสมุที่รี่
พื้.ศ. ๒๕๖๓ พื้้�นที่่�ป่าไม้โดยรี่วมลดลงรี่าว ๒,๐๐๐ ไรี่่ ซึ�งแก่งกรี่ะจัาน เป็นแหิล่งของความหิลากหิลายที่างชุ่วภัาพื้ที่่�ชุ่วยสรี่้างสมดุลใหิ้กับ
ที่่�นับเป็นป่าติ้นนำา ม่ความหิลากหิลายที่างชุ่วภัาพื้ส่ง เป็นติ้นกำาเนิด รี่ะบบภั่มิอากาศของโลกด้วยการี่ควบคุมความรี่้อน ปรี่ิมาณนำา และแรี่่
ของแม่นำาและชุ่วยควบคุมความอุดมสมบ่รี่ณ์ของธรี่รี่มชุาติิ ซึ�งเม้�อเกิด ธาติุติ่าง ๆ ใหิ้คงอย่่ มหิาสมุที่รี่ม่พื้้�นที่่�ที่่�ยังไม่ได้รี่ับการี่สำารี่วจัอ่กมาก
ความเส่ยหิายขึ�นแล้วก็ยากที่่�จัะแก้ไขหิรี่้อฟ้� นฟ่ใหิ้กลับค้นส่่สภัาพื้เดิมได้ ด้วยความลึกและความกว้างที่่�ยากจัะปรี่ะมาณการี่ได้ที่ำาใหิ้มหิาสมุที่รี่
เป็นแหิล่งด่ดซับความรี่้อนส่วนเกินในชุั�นบรี่รี่ยากาศที่่�เกิดจัากก๊าซเรี่้อน
ในรี่ายงานฉับับที่่� ๖ (Assessment Report ๖: AR6) ของ IPCC กรี่ะจักได้มากกว่าบรี่ิเวณพื้้�นดินส่งถิ่ึงรี่้อยละ ๙๐ การี่เปล่�ยนแปลง
ยังได้รี่วบรี่วมผลกรี่ะที่บจัากการี่เปล่�ยนแปลงสภัาพื้ภั่มิอากาศของโลก ที่างสภัาพื้ภั่มิอากาศโดยเฉัพื้าะอันเกิดจัากฝัีม้อของมนุษย์ส่งผลกรี่ะที่บ
โดยจัำาแนกออกเป็น ๓ มิติิ ได้แก่ มิติิที่่� ๑ “ความเสุ่�อมโทิ้รื่มบนพื่่�นด่น” ติ่อสภัาพื้ที่ั�วไปของมหิาสมุที่รี่อย่างไม่เคยปรี่ากฏิมาก่อน ส่งผลติ่อ
จัากการี่รี่วบรี่วมและศึกษาสิ�งม่ชุ่วิติบนพื้้�นดินกว่า ๑๒,๐๐๐ สายพื้ันธุ์ การี่เปล่�ยนแปลงของฤด่กาล การี่กรี่ะจัายติัว และปรี่ิมาณของสิ�งม่
พื้บว่า สิ�งม่ชุ่วิติม่การี่ปรี่ับติัวและเปล่�ยนแปลงไปในลักษณะติ่าง ๆ ชุ่วิติขนาดเล็กจันถิ่ึงสัติว์เล่�ยงล่กด้วยนมในทีุ่กภั่มิภัาค อ่กที่ั�งอุณหิภั่มิ
ซึ�งเป็นผลมาจัากการี่เปล่�ยนแปลงของสภัาพื้ภั่มิอากาศ เชุ่น การี่ย้าย ที่่�ส่งขึ�นยังสรี่้างความเป็นกรี่ดที่่�มากขึ�นและปรี่ิมาณออกซิเจันที่่�ลดลง
ถิ่ิ�นฐานขึ�นไปอย่่ที่่�ส่ง การื่เปลี�ยนแปลงทิ้างช็ีพื่ลักษณ์ (Phenology) ของมหิาสมุที่รี่ ที่ำาใหิ้สรี่่รี่สภัาพื้ (Physiological conditions) ของปลา
หิรี่้อ การี่เปล่�ยนแปลงติามฤด่กาล ที่่�เปล่�ยนแปลงไปจัากเดิม อาที่ิ ที่ะเล และสัติว์ไม่ม่กรี่ะด่กสันหิลังม่ความเปล่�ยนแปลงและลดจัำานวน
การี่แติกติา การี่แติกใบ และการี่แติกดอก ที่่�เกิดขึ�นก่อนชุ่วงเวลาปกติิ และ ลงจันส่งผลกรี่ะที่บติ่อสายใยอาหิารี่ในที่ะเลและมหิาสมุที่รี่อ่กด้วย
จัากการี่ติิดติามสัติว์และพื้้ชุ จัำานวน ๙๖๗ สายพื้ันธุ์ พื้บว่ารี่้อยละ ๔๗
ส่ญ่พื้ันธุ์ไปแล้วเน้�องจัากการี่ที่่�โลกม่อุณหิภั่มิส่งขึ�น นอกจัากน่� รื่องศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ภ่เบศิรื่์ สุมุทิ้รื่จักรื่ กล่าวที่ิ�งที่้ายว่า ความรี่วน
ยังม่รี่ายงานเก่�ยวกับการี่เปล่�ยนแปลงที่างพื้ันธุกรี่รี่มของสิ�งม่ชุ่วิติอย่าง ของสภัาพื้ภั่มิอากาศที่่�ที่ั�วโลกกำาลังเผชุิญ่อย่่ขณะน่� จัำาเป็นติ้องอาศัย
ติ่อเน้�อง และถิ่ึงแม้จัะเป็นการี่ปรี่ับเปล่�ยนที่างพื้ันธุกรี่รี่มบางอย่าง ความรี่่วมม้อจัากหิลายภัาคภัาคส่วนที่่�ม่ความเก่�ยวข้อง และติ้อง
เพื้้�อความอย่่รี่อด แติ่รี่ายงานส่วนใหิญ่่ใหิ้ความเหิ็นว่าสิ�งม่ชุ่วิติเหิล่าน่� อาศัยความรี่่วมม้อจัากผ่้คนที่ั�วโลกในการี่ปรี่ับเปล่�ยนการี่ใชุ้ชุ่วิติ
จัะไม่ม่ที่างรี่อดพื้้นจัากความเส่�ยงติ่อการี่ส่ญ่พื้ันธุ์ได้หิากปรี่าศจัาก ใหิ้เป็นมิติรี่กับสิ�งแวดล้อม และลดการี่ใชุ้ที่รี่ัพื้ยากรี่ติ่างๆ ลงใหิ้มาก
พื้้�นที่่�ที่่�ม่อุณหิภั่มิเหิมาะสมติ่อการี่ดำารี่งชุ่วิติของสายพื้ันธุ์นั�น ๆ ที่่�สุด เพื้้�อรี่่วมกันรี่ักษาโลกใบน่�ใหิ้คงอย่่ติ่อไปได้อย่างยาวนานมาก
ที่่�สุด หิากที่ั�วโลกยังขาดการี่ติรี่ะหินักรี่่้ถิ่ึงความสำาคัญ่ของปัญ่หิา
Special Article
การี่เปล่�ยนแปลงของสภัาพื้ภั่มิอากาศที่่�โลกกำาลังเผชุิญ่อย่่ในทีุ่กวันน่�
และไม่ลงม้อแก้ไขในบที่บาที่หิน้าที่่�ของตินเอง ในอนาคติเรี่าก็จัะส่ญ่สิ�น
ความอุดมสมบ่รี่ณ์ของธรี่รี่มชุาติิ ความหิลากหิลายที่างชุ่วภัาพื้
แหิล่งที่รี่ัพื้ยากรี่ รี่วมถิ่ึงการี่ม่อย่่ของมวลมนุษยชุาติิไปในที่่�สุด