Page 19 - MU_10Oct67
P. 19
October 2024 มหิดลสาร ๒๕๖๗ 19
ม.มหัิดลืชี�กับดัก ‘โร้คหัลือดเลืือดแดงส่วนป็ลืาย์อุดต่ัน’
ร้ักษาผ่ิดทางอาจสูญเสีย์อวัย์วะ
ส่ัมภาษณ์ และเขี้ยนขี่าวโดย ฐิตัินวตัาร ดิถู้กัารุณ
ขีอบคุณภาพจากั NS
ทางรอดสู่่โลกัท้�เปล้�ยนแปลง ไม่ได้อาศึัยเพ้ยง “โช่คช่่วย” แตั่คือ
กัาร “ใช่้ช่ีว่ต่ด้วยความรื่ะมัดรื่ะวัง” อ้กัทั�งจะตั้องพยายาม “อัปเดต่”
ตััวเองใหิ้ทันตั่อ “เกมช่ีว่ต่” ท้�ม้ “สิุ่ขภาพ” หิรือ “ลมหายใจ” เป็นเดิมพัน
แม้แตั่ “โรื่คหลอดเล่อดแดงสิ่่วนปลายอุดต่ัน” ท้�อาจตั้องจบลง
ด้วยกัาร “สิู่ญเสิ่ียอวัยวะ” หิากัม้กัารเฝั้าระวังส่ังเกัตั และดูแลตััวเอง
ได้อย่างถููกัทาง อาจทันเวลากั่อนตั้องกัลายเป็นผิู้พิกัารแบบไม่ทันตัั�งตััว
ผู้ช่่วยศิาสิ่ต่รื่าจารื่ย์ ดรื่.เกศิศิ่รื่่ วงษ์คงคำา อาจารย์พยาบาลประจำา
ภาควิชี้ากัารพยาบาลศึัลยศึาส่ตัร์ คณะพยาบาลศึาส่ตัร์ มหิาวิทยาลัย
มหิิดล ผิู้เป็นดั�ง “ปัญญาของแผ่นด่น” ตัามปณิธีานขีองมหิาวิทยาลัย ผูู้้ช�วยศึาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.เกศึศึ่รื่่ วงษ์คุงคุำา
อาจาร้ย์์พย์าบาลืป็ร้ะจำาภาควิชาการ้พย์าบาลืศัลืย์ศาสต่ร้์
มหิิดล จากัประส่บกัารณ์ส่อน และทำางานวิจัยขี้างเตั้ยงผิ่าตััดร่วม คณะพย์าบาลืศาสต่ร้์ มหัาวิทย์าลืัย์มหัิดลื
๒ ทศึวรรษ ได้แส่ดงความหิ่วงใยถูึงผิู้ป่วย “โรื่คหลอดเล่อดแดง
สิ่่วนปลายอุดต่ัน” ท้�ตั้องเส่้ยเวลา “หลงที่าง” จนส่ายเกัินไปกั่อน
ได้พบแพทย์เฉพาะทางโรคหิลอดเลือด
ซ็ึ�ง “โรื่คหลอดเล่อดแดงสิ่่วนปลายอุดต่ัน” ท้�พบส่่วนใหิญ่มักั ควรส่วมถูุงเท้าหิลวมๆ ไม่รัดแน่นเพื�อใหิ้เลือดไหิลไปเล้�ยงส่่วนปลายได้
ทว้ความรุนแรงตัามวัยท้�สู่งขีึ�น ดังนั�นอากัารปวดเมื�อยขีองผิู้สู่งวัย ผู้ช่่วยศิาสิ่ต่รื่าจารื่ย์ ดรื่.เกศิศิ่รื่่ วงษ์คงคำา ได้กัล่าวใหิ้กัำาลังใจผิู้ป่วย
อาจไม่ใชี้่อากัารทางกัระดูกัและกัล้ามเนื�ออย่างท้�มักัเขี้าใจ “โรื่คหลอดเล่อดแดงสิ่่วนปลายอุดต่ัน” ท้�ม้อากัารเฉ้ยบพลันไม่ใหิ้ส่ิ�น
โดย ผู้ช่่วยศิาสิ่ต่รื่าจารื่ย์ ดรื่.เกศิศิ่รื่่ วงษ์คงคำา แนะนำาให้แยกอาการื่ หิวัง จากัประส่บกัารณ์กัารดูแลผิู้ป่วยท้�ผิ่านมา ผิู้ป่วยท้�ม้อวัยวะส่่วน
ที่างกรื่ะดูกและกล้ามเน่�อ หรื่่ออาการื่ที่างหลอดเล่อด ด้วยการื่ฝัึก ปลายปวด ซ็้ด เย็น ชี้า ปลายแขีน หิรือปลายขีาเริ�มม่วงคลำา หิากัร้บ
จับช่ีพจรื่ใน ๔ จุดสิ่ำาคัญ เรื่่�มที่ี�ขาหนีบ หลังเข่า หลังเที่้า และข้อเที่้า มาพบแพทย์เฉพาะทางโรคหิลอดเลือด เมื�อได้รับยา และได้รับกัาร
ด้านใน โดยผู้ที่ี�มีหลอดเล่อดแดงอุดต่ันจะคลำาช่ีพจรื่ไม่ได้ ผิ่าตััดเพื�อนำาลิ�มเลือดออกัไป อาจชี้่วยใหิ้อวัยวะส่่วนปลายยังคงอยู่
ใต่้ต่ำาแหน่งที่ี�มีการื่อุดต่ันลงไป ที่ี�สิ่ำาคัญควรื่หมั�นออกกำาลังกายแบบแอโรื่บ่กอย่างสิ่มำาเสิ่มอ
แม้ในชี้่วงเริ�มแรกัผิิวหินังบริเวณท้�ม้อากัารจะม้ส่้ซ็้ดเย็น เส่้นขีน ครื่ั�งละ ๓๐ – ๔๕ นาที่ี เป็นเวลา ๒ – ๓ ครื่ั�งต่่อสิ่ัปดาห์ เพ่�อช่่วยกรื่ะตุ่้น
หิลุดร่วง แตั่จะม้ส่้ม่วงคลำาและเป็นเนื�อตัาย เมื�อม้อากัารรุนแรง อากัาร ให้รื่่างกายสิ่รื่้างรื่ะบบไหลเวียนเล่อดข้างเคียงมาช่่วยนำาเล่อดไปเลี�ยง
ปวดท้�เคยเป็นๆ หิายๆ จะกัลายเป็นปวดอย่างตั่อเนื�อง ซ็ึ�งไม่แนะนำา อวัยวะสิ่่วนปลายได้
ใหิ้บรรเทาด้วยกัารบ้บนวด เพราะอาจทำาใหิ้ปวดรุนแรงมากัขีึ�น นอกัจากัน้� ควรงดสู่บและหิล้กัเล้�ยงกัารสู่ดควันบุหิร้� เนื�องจากั
ด้วยส่าเหิตัุจากักัารเคลื�อนหิลุดขีองแผิ่นไขีมันท้�อุดตัันในหิลอดเลือด ม้ส่่วนประกัอบขีองส่ารเคม้ท้�เป็นพิษตั่อหิลอดเลือดในทุกัส่่วน
นอกัจากัน้�ไม่แนะนำาใหิ้ผิู้ป่วย “โรื่คหลอดเล่อดแดงสิ่่วนปลาย ขีองร่างกัาย ตัลอดจนควรหิมั�นดูแลร่างกัายไม่ใหิ้ม้ภาวะขีองโรค
อุดต่ัน” ท้�ม้อากัารปวด นำาผิ้ายืดท้�ใชี้้พยุงกัล้ามเนื�อนักักั้ฬามาพันรัด NCDs เชี้่น เบาหิวาน และความดันโลหิิตัสู่ง ท้�อาจส่่งผิลกัระทบ
เพราะจะยิ�งทำาใหิ้ขีาดเลือดมากัขีึ�น ซ็ึ�งหิากัจำาเป็นตั้องเพิ�มความอบอุ่น ตั่อความแขี็งแรงขีองเส่้นเลือดอวัยวะส่่วนปลายได้
Special Article
