Page 30 - MU_11nov66

30 มหิดลสาร ๒๕๖๖ November 2023

การเพิ�มความตระหินักร่้ในประเด็นด้านสิทธิิมนุษยชัน

เพื่่�อเส้ริมส้ร้างคิวิามเข้มแข็งของบทบาทส้ถาบันัส้ิทธิมนัุษยชนัแลัะส้ันัติิศิ่กษา

ในัการส้่งเส้ริมการศิ่กษาด้านัส้ิทธิมนัุษยชนัแลัะส้ันัติิภาพื่

พิ่่มลลักษณ์ สิุวงศึ์สิ่นัธิุ์
นัักว่ชาการศึึกษา สิถาบันัสิ่ทธิ่มนัุษยชนัและสิันัต่ศึึกษา

สิถาบันัสิ่ทธิ่มนัุษยชนัและสิันัต่ศึึกษา มหาว่ทยาลัยมห่ด็ล รักษาไว�ซึ�งอัตลักษณ์และคุณค่าทาง
จัด็ก่จกรรมชุด็สิัมมนัาว่ชาการเร่�อง “การื่เพ่�มความติรื่ะหนักรื่่้ใน วัฒนัธิรรมอาจเป็นัเคร่�องม่อในัการรักษา
ปรื่ะเด็นด้านสิ่่ทธ์่มนุษยชนเพ่�อเสิ่รื่่มสิ่รื่้างความเข้มแข็งของบท อำานัาจที�ไม่ชอบธิรรมข้องสิังคมปิตาธิ่ปไตย
บาทสิ่ถาบันฯ ในการื่สิ่่งเสิ่รื่่มการื่ศิึกษาด้านสิ่่ทธ์่มนุษยชนและ หร่อสิังคมอำานัาจนั่ยม ในัทางกลับกันั
สิ่ันติ่ภาพ” (Academic Seminar Series to Increase Awareness หลักสิ่ทธิ่มนัุษยชนัสิากลกลับถ้กมองว่า
on Emerging Human Rights Issues and to Strengthen เป็นัการข้ยอุด็มการณ์จักรวรรด็่นั่ยมตะวันัตก
the IHRP’s Role in Providing Human Rights and Peace สิัมมนัาด็ังกล่าวจึงถกเถียงเพิ่่�อหาจุด็กึ�งกลางระหว่างคุณค่า
Education in the Region) ระหว่างวันัที� ๑๓ – ๑๕ กันัยายนั สิองประการเพิ่่�อรักษาไว�ซึ�งสิ่ทธิ่และความต�องการข้ั�นัพิ่่�นัฐานัข้อง
๒๕๖๖ ณ สิถาบันัสิ่ทธิ่มนัุษยชนัและสิันัต่ศึึกษา มหาว่ทยาลัย มนัุษย์หัวข้�อที�สิาม “ติุลาการื่การื่เม่องเช่งเปรื่ียบเทียบ” ดรื่.
มห่ด็ล ศึาลายา และระบบออนัไลนั์ (Zoom Meeting) โด็ยประเด็็นั ขวัญชนก ก่ติติ่วาณิ่ชย์ อธิ่บายถึงทฤษฎีีและร้ปแบบที�ตุลาการ
สิำาคัญ่ได็�กล่าวถึงปัญ่หาเร่�องการใช�กฎีหมายปิด็ปาก (SLAPPs) มีอำานัาจเหนั่อหร่อแทรกแซงหลักด็ุลภาพิ่แห่งอำานัาจ (Balance
หลักกฎีหมายสิ่ทธิ่มนัุษยชนัสิากลและคุณค่าข้องวัฒนัธิรรม of Power) หร่อหลักตรวจสิอบและถ่วงด็ุล (Check and Balance
เอเชีย ตลอด็จนัประเด็็นัการมีสิ่วนัร่วมทางการเม่องข้องศึาล System) ตั�งแต่ศึตวรรษที� ๒๐ เม่�อเก่ด็ความข้ัด็แย�งทางการ
เพิ่่�อให�บรรลุถึงแนัวทางใหม่ข้องการศึึกษาและว่จัยด็�านัสิันัต่ภาพิ่ เม่อง ตุลาการโด็ยศึาลสิ้งสิุด็หร่อศึาลรัฐธิรรมนั้ญ่มีบทบาท
“การื่ลดการื่ปิดกั�นสิ่ันติ่ภาพ: กฎหมาย สิำาคัญ่ในัการยุต่ความข้ัด็แย�ง รวมถึงจัด็การกับปัญ่หาเสิียงสิ่วนั
ปิดปากอุปสิ่รื่รื่คติ่อความก้าวหน้าของ ใหญ่่เพิ่่�อปกป้องสิ่ทธิ่มนัุษยชนั การทบทวนัโด็ยศึาล (Judicial
ไทย” ประเด็็นัหลักข้องหัวข้�อนัี�ค่อ ปัญ่หา Review) ทำาหนั�าที�ในัฐานัะตัวเช่�อมประสิานัความไม่สิมด็ุลข้อง
ข้องกฎีหมายปิด็ปากในัฐานัะเคร่�องม่อ อำานัาจทางการเม่อง อย่างไรก็ด็ี อำานัาจที�ล�นัเก่นัอาจทำาให�ศึาล
ในัการสิร�างบรรยากาศึการคุกคามและ มีบทบาทเหนั่อเจตจำานังเด็่มข้องกฎีหมาย และอาจทำาลายหลัก
ปิด็กั�นัสิ่ทธิ่ในัการรวมตัวทางการเม่อง นั่ต่ธิรรม (Rule of Law) ตลอด็จนัละเม่ด็หลักสิ่ทธิ่มนัุษยชนั
ข้องนัักก่จกรรม โด็ยเฉพิ่าะอย่างย่�งในัประเด็็นัสิ่�งแวด็ล�อม โด็ย ภายใต�การอ่ทธิ่พิ่ลข้องระบบการปกครองแบบอำานัาจนั่ยม
ดรื่. ขวัญชนก ก่ติติ่วาณิ่ชย์ อาจารย์ภาคว่ชาประวัต่ศึาสิตร์ Dr. Tracey Nicholls, Senior Lecturer in Politics and
คณะมนัุษยศึาสิตร์ มหาว่ทยาลัยเชียงใหม่ และ คุณิวัชลาวลี International Relations, School of People, Environment
คำาบุญเรื่่อง อัยการและนัักเคล่�อนัไหวทางกฎีหมายต่อต�านั and Planning, Massey University ร่วมบรรยายในัหัวข้�อ
การให�สิัมปทานัเหม่องถ่านัห่นัอมก๋อย และปัญ่หามลพิ่่ษทางอากาศึ ท่ศิทางใหม่ของการื่ศิึกษาและว่จัยด้านสิ่ันติ่ภาพ โด็ยกล่าวถึง
ฝีุ่นัควันั PM 2.5 เป็นัว่ทยากรบรรยาย และได็�กล่าวถึงข้�อม้ลที� พิ่ัฒนัาการข้องการศึึกษาสิันัต่ภาพิ่จากสิันัต่ภาพิ่เช่งลบ (Negative
เกี�ยวกับการฟื้้องและจับกุมข้องนัักเคล่�อนัไหวเพิ่่�อสิ่�งแวด็ล�อม Peace) ไปสิ้่สิันัต่ภาพิ่เช่งบวก (Positive Peace) และการให�
ทั�งในัทางอาญ่าและทางแพิ่่งจากนัายทุนัและรัฐบาล โด็ย เหตุผู้ลข้องสิันัต่ภาพิ่มุ่งไปสิ้่สิัญ่ญ่าประชาคมและการมีสิ่วนัรวม
กฎีหมาย เช่นั พิ่ระราชบัญ่ญ่ัต่ว่าด็�วยการกระทำาผู้่ด็เกี�ยวกับ ข้องประชาชนั จากทฤษฎีีข้อง Galtung
คอมพิ่่วเตอร์ พิ่.ศึ. ๒๕๕๐ หร่อการฟื้้องร�องเรียกค่าเสิียหาย ความรุนัแรงเช่งโครงสิร�าง (Structural
จากคด็ีหม่�นัประมาทถ้กใช�เป็นัเคร่�องม่อข้องผู้้�มีอำานัาจในัการ Violence) เป็นัสิ่�งที�หลีกเลี�ยงไม่ได็�
ต่อรองและกีด็กันัสิ่ทธิ่ในัการชุมนัุมต่อต�านัอย่างสิันัต่จาก และลด็คุณค่าข้องความต�องการข้ั�นัพิ่่�นัฐานั
ชุมชนัที�ได็�รับผู้ลกระทบ โด็ยเฉพิ่าะอย่างย่�งในักรณีที�คนัในั ข้องมนัุษย์ การลด็ความรุนัแรงทางตรง
ชุมชนัข้าด็เง่นัทุนัและอำานัาจในัการต่อรองกับรัฐบาล และการ รวม ถึ งการ สิร�างความตระหนัั ก ร้�
เข้�าถึงกระบวนัการยุต่ธิรรม เม่�อผู้้�มีอำานัาจไม่ได็�ย่นัเสิียงข้อง ในัความรุนัแรงนัั�นั ๆ ผู้่านัพิ่ันัธิะความรับผู้่ด็ชอบเช่งสิถาบันั
ผู้้�เสิียหาย รวมถึงต�องต่อสิ้�กับกระบวนัการยุต่ธิรรมที�ยาวนัานั อาจลด็ความรุนัแรงเช่งโครงสิร�าง เช่นั การเหยียด็เช่�อชาต่ที�ถ้ก
จึงอาจกล่าวได็�ว่า ความยุต่ธิรรมที�ล่าช�าค่อ ความอยุต่ธิรรม ซึมซับเข้�าสิ้่ภายในั (Internalized Racism) เพิ่ศึสิภาพิ่ ชนัชั�นั รวมถึง
หัวข้�อที�สิองเนั�นัยำาถึง “ปรื่ะเด็นสิ่่ทธ์่มนุษยชนสิ่ากลกับคุณิค่า ความรุนัแรงในัครอบครัว ความรุนัแรงทางเพิ่ศึ อาชญ่ากรรมที�
ของเอเชีย” ซึ�งอภ่ปรายข้�อโต�แย�งปัจจุบันัข้องวัฒนัธิรรมสิัมพิ่ัทธิ์ เก่ด็จากความเกลียด็ชัง (Hate Crime) ความรุนัแรงทางเช่�อชาต่
(cultural relativism) กับหลักสิ่ทธิ่มนัุษยชนัสิากล จากคำากล่าว ความรุนัแรงจากตำารวจ ความรุนัแรงจากรัฐ การก่อการร�าย หร่อ
ที�ว่า เม่�ออย้่ที�โรมก็ทำาด็ังที�ชาวโรมทำากันั (When in Rome, Do as สิงคราม ซึ�งข้ัด็ข้วางการเข้�าถึงความต�องการข้ั�นัพิ่่�นัฐานัข้องมนัุษย์
the Romans Do) หร่อทำาตามความเช่�อที�ต�องเคารพิ่และเข้�าใจ นัอกจากนัี� Dr. Nicholls ยังเปิด็โอกาสิให�นัักศึึกษาได็�ถกเถียงถึงว่ธิี
ความแตกต่างทางวัฒนัธิรรม ภาษา และอุด็มการณ์ ข้ัด็แย�งกับการ และพิ่่�นัที�ต่าง ๆ ซึ�งนัำาไปสิ้่ความยุต่ธิรรมในัสิังคมผู้่านั hashtag เช่นั
บังคับใช�หลักสิ่ทธิ่มนัุษยชนัสิากล ยังคงมีการละเม่ด็สิ่ทธิ่ข้ั�นัพิ่่�นัฐานั #Metoo ซึ�งเกี�ยวข้�องกับวัฒนัธิรรมการข้่มข้่นั (Rape Culture) และ
ในับางวัฒนัธิรรม เช่นั การข้ล่บอวัยวะเพิ่ศึหญ่่ง (Female Genital เป็นัสิ่วนัหนัึ�งข้องหนัังสิ่อผู้ลงานัข้องอาจารย์เร่�อง “Dismantling
Mutilation) หร่อการฆ์่าเพิ่่�อรักษาเกียรต่ยศึ (Honour Killings) Rape Culture: The Peacebuilding Power of Me Too”
ซึ�งผู้้�กระทำาผู้่ด็ไม่ต�องรับบทลงโทษ ในัข้ณะที�การกระทำาซึ�ง
Special Article