Page 14 - MU_11nov66
P. 14
14 มหิดลสาร ๒๕๖๖ November 2023
ม.มหิิดลต่อยอดรักษาตรงจำุด
โรื่คทางรื่ะบบปรื่ะสาท หัวิใจ และหลอดีเล่อดีสู่ GMP
สิัมภาษณ์ และเข้ียนัข้่าวโด็ย ฐ่ต่รัตนั์ เด็ชพิ่รหม
ภาพิ่จากผู้้�ให�สิัมภาษณ์
“ฝุุ่่นเซลล์” หร่อ “ถุงนอกเซลล์” นัักว่จัยเช่�อว่าปัจจัยหนัึ�งเก่ด็จากอ่ทธิ่พิ่ล
(Extracellular Vesicles) ถ่อกำาเนั่ด็ ข้องฝีุ่นัเซลล์ จึงมีงานัว่จัยมากมายที�
มาจากเซลล์ทุกชนั่ด็ข้องร่างกาย พิ่บได็�ทั�วไป เกี�ยวข้�องการว่เคราะห์หาสิารชีวโมเลกุล
ในัเนั่�อเย่�อและข้องเหลวในัร่างกาย มีข้นัาด็ ในัฝีุ่นัเซลล์เพิ่่�อเป็นัด็รรชนัีชี�วัด็ทาง
ตั�งแต่ ๓๐ นัาโนัเมตร ถึง ๔,๐๐๐ นัาโนัเมตร ชีวว่ทยา (Biomarkers) ข้องการเก่ด็โรค
ฝีุ่นัเซลล์มีบทบาทสิำาคัญ่ในัการสิ่�อสิาร ในักลุ่ม NCDs หร่อโรคไม่ต่ด็ต่อเร่�อรัง
ระหว่างเซลล์ที�อย้่ข้�างเคียง หร่อเซลล์ เช่นั โรคทางระบบประสิาท หัวใจ และ
ที�อย้่ห่างไกลออกไป โด็ยฝีุ่นัเซลล์จะนัำาพิ่า หลอด็เล่อด็ ซึ�งเป็นัโรคที�มีอุบัต่การณ์สิ้ง
สิารชีวโมเลกุลต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นัโปรตีนั ในัโลกรวมทั�งประเทศึไทย
กรด็นั่วคล่อ่ก ไข้มันั รวมทั�งแอนัต่เจนั ด็�วยเทคโนัโลยีว่ศึวกรรมการปรับแต่ง
และอ่นท่กรื่่น (Integrin) บนัผู้่วฝีุ่นัเซลล์ “ฝุุ่่นเซลล์” หร่อ “เอ็กโซโซม” (Exosome)
ที�แสิด็งถึงเซลล์ต�นัทางข้องฝีุ่นัเซลล์ ผู้ลงานัโด็ยอาจารย์นัักว่จัยทางการแพิ่ทย์
เม่�อฝีุ่นัเซลล์มีปฏิ่สิัมพิ่ันัธิ์กับเซลล์ตัวรับ และทีมว่จัย พิ่ัฒนัาว่ธิีการใช�สิารชีวโมเลกุล ศาสตรื่าจารื่ย์เกียรื่ติคุณ ดีรื่.โกวิิท พัฒนาปัญ่ญ่าสัตย์
หัวหนั�าหนั่วยเคร่�องม่อพิ่่เศึษเพิ่่�อการว่จัย
จะก่อให�เก่ด็ปฏิ่ก่ร่ยาตอบสินัองต่างๆ ข้อง ภายในัฝีุ่นัเซลล์ เช่นั ไมโครอาร์เอ็นัเอ เป็นั สิถานัสิ่งเสิร่มการว่จัย
คณะแพิ่ทยศึาสิตร์ศึ่ร่ราชพิ่ยาบาล มหาว่ทยาลัยมห่ด็ล
เซลล์ตัวรับ โด็ยข้ึ�นัอย้่กับว่าเซลล์ตัวรับ “ดรื่รื่ชนีชี�วัดการื่เก่ดโรื่ค” และการนัำาสิ่งยา
เป็นัเซลล์ชนั่ด็ใด็ ตัวอย่างที�เห็นัได็�ชัด็ ค่อ หร่อสิารชีวโมเลกุล เพิ่่�อ “รื่ักษาติรื่งจุด”
การสิ่�อสิารระหว่างเซลล์ประสิาทชนั่ด็ต่างๆ ในัโรคทางระบบประสิาท หัวใจ และหลอด็เล่อด็
ที�ควบคุมหลอดเล่อด (Neurovascular อันัเป็นัก�าวสิำาคัญ่ในัการต่อยอด็สิ้่การ
Unit) เช่นั เซลล์ปรื่ะสิ่าทไมโครื่เกลีย ผู้ล่ตเพิ่่�อใช�รักษาจร่งกับผู้้�ป่วยต่อไปในั
เทคโนโลยีวิิศวิกรื่รื่มการื่ปรื่ับแต่ง
(Microglia) เซลล์เกลียหรื่่อแอสิ่โทรื่ไซติ์ วงกว�างภายใต�มาติรื่ฐาน GMP (Good
(Astrocytes) และเซลล์บุผนังหลอดเล่อด Manufacturing Practices) ครั�งแรก ฝีุ�นเซ่ลล์ ส้ามารถผลัิติใช้ฝุุ่�นัเซลัลั์
ในสิ่ภาวะปกติ่ เซลล์ติ่างๆ ทำางานสิ่ัมพันธ์์ ในัประเทศึไทย ท่�ปรับแติ่งทางวิิศิวิกรรมให้ได้
กันได้ดี ศิาสิ่ติรื่าจารื่ย์เกียรื่ติ่คุณิ ดรื่.โกว่ท จัำานัวินัมากเพื่่�อใช้รักษาผู้ป�วิยได้
แต่ในัสิภาวะที�ผู้่ด็ปกต่ เช่นั ในโรื่คสิ่มอง พัฒนาปัญญาสิ่ัติย์ หัวหนั�าหนั่วยเคร่�องม่อ
ขาดเล่อด (Stroke) โรื่คสิ่มองเสิ่่�อม พิ่่เศึษเพิ่่�อการว่จัย สิถานัสิ่งเสิร่มการว่จัย จัำานัวินัมากกวิ่าซ่�งนัับเป็นัเป้าหมาย
Alzheimer’s Disease) และโรื่คพารื่์ก่นสิ่ัน คณะแพิ่ทยศึาสิตร์ศึ่ร่ราชพิ่ยาบาล ในัฐานัะ สู้งสุ้ดของโคิรงการวิิจััยฯ ท่�จัะได้
(Parkinson’s Disease) เซลล์ต่างๆ อาจารย์นัักว่จัยจากมหาว่ทยาลัยมห่ด็ล ร่วิมกับกรมวิิทยาศิาส้ติร์การแพื่ทย์
จะทำางานัไม่สิัมพิ่ันัธิ์กันั ทำาให�เก่ด็เป็นัโรค กระทรวิงส้าธารณสุ้ข เพื่่�อยกระดับ
ทางสิมองข้ึ�นั
การผลัิติสู้่มาติรฐานั GMP ติ่อไป
Research Excellence
