Page 25 - MU_12Dec66

มหิดลสาร ๒๕๖๖
December 2023 25

สิิทธิิในการมีชีวิิต่ โทษป้ระหิาร กับัควิามผิดร้ายแรง

ผู้เข้ียน์ พิิมลลักษณ์ สูุว้งศ์สูิน์ธิุ์ น์ักว้ิชื้าการศ้กษา
เรียบเรียงโดย เข้มิกา กลิ�น์เกษร น์ักประชื้าสูัมพิัน์ธิ์

สูถาบัน์สูิทธิิมน์ุษยชื้น์และสูัน์ติศ้กษา ร่ว้มกับคณะน์ิติศาสูตร์
จุฬาลงกรณ์มหิาว้ิทยาลัย และ University of Swansea
จัดสูัมมน์าใน์หิัว้ข้้อ Right to Life: Assessing the Freedom
of the Fear (“สิ่่ทธ์่ในการื่มีชีีว่ต: การื่ปรื่ะเม่นค่าเสิ่รื่ีภาพจาก
ความกลัวความตาย”) เมื�อว้ัน์ที� ๑๕ กัน์ยายน์ ๒๕๖๖
ณ คณะน์ิติศาสูตร์ จุฬาลงกรณ์มหิาว้ิทยาลัย การสูัมมน์าดังกล่าว้
เป็น์สู่ว้น์หิน์้�งข้องการเฉลิมฉลองการครบรอบ ๗๕ ปี ข้องปฏิ่ญญา
สิ่ากลว่าด้วยสิ่่ทธ์่มนุษยชีน (UDHR) ใน์สูัมมน์าได้อภิปรายถ้ง
แน์ว้คิดเรื�องเสูรีภาพิจากคว้ามกลัว้คว้ามตายผ่าน์มุมมองข้อง
สูิทธิิใน์การมีชื้ีว้ิต ภายใต้บริบทข้องโทษประหิารซี้�งยังถือเป็น์โทษ
ที�มีคว้ามเปราะบางและก่อใหิ้เกิดข้้อถกเถียงใน์สูังคม การอภิปราย
ใน์ประเด็น์ดังกล่าว้ข้องภูมิภาคอาเซีียน์ได้รับการข้ยายคว้าม
ใหิ้ชื้ัดเจน์ข้้�น์ใน์หิน์ังสูือเรื�อง Unpacking the Death Penalty
in ASEAN โดย ดรื่.ศิรื่ีปรื่ะภา เพชีรื่มีศิรื่ี อาจารย์ประจำา
คณะน์ิติศาสูตร์ จุฬาลงกรณ์มหิาว้ิทยาลัย Dr.Mark Peter
ด้าน์มน์ุษยธิรรม ดังน์ั�น์การเปิดตัว้หิน์ังสูือที�อภิปรายโทษประหิาร
Capaldi อาจารย์ประจำาสูถาบัน์สูิทธิิมน์ุษยชื้น์และสูัน์ติศ้กษา
ใน์ประเทศอาเซีียน์จ้งมีปณิธิาน์ใน์การเสูริมสูร้างและตรว้จสูอบ
มหิาว้ิทยาลัยมหิิดล และ Professor Allan Collins, Universi-
ข้้อเท็จจริงเกี�ยว้กับโทษประหิาร รว้มถ้งการลดการละเมิด
ty of Swansea, United Kingdom (TBC) ได้ประเมิน์การมีอยู่
สูิทธิิมน์ุษยชื้น์ เว้ทีเสูว้น์าใน์ครั�งได้รับเกียรติผู้ทรงคุณวุ้ฒิ อาทิ
หิรือยกเลิกโทษประหิาร ผ่าน์มุมมองด้าน์สูิทธิิมน์ุษยชื้น์ น์ิติศาสูตร์
ดรื่.เสิ่รื่ี นนทสิู่ต่ อดีตผู้แทน์ไทยใน์คณะกรรมาธิิการระหิว้่าง
รัฐศาสูตร์ และสูังคมศาสูตร์ ใน์กลุ่มประเทศอาเซีียน์ที�ได้รับอิทธิิพิล
รัฐบาลอาเซีียน์ว้่าด้ว้ยสูิทธิิมน์ุษยชื้น์ (AICHR) และสูมาชื้ิกคณะ
จากระบอบอำาน์าจน์ิยมซี้�งไม่อาจตรว้จสูอบหิรือตรว้จสูอบได้ยาก
กรรมาธิิการว้่าด้ว้ยสูิทธิิทางเศรษฐกิจ สูังคม และว้ัฒน์ธิรรม
โดยเฉพิาะอย่างยิ�ง เมื�อการมีอยู่ข้องโทษประหิารข้องระบบ
(UN Committee on ICESCR) ซี้�งพิิจารณาสูิทธิิใน์การมีชื้ีว้ิต
ที�โอน์อ่อน์ตามผู้มีอำาน์าจ น์อกจากจะใชื้้ลงโทษผู้กระทำาผิด
ตามคำาจำากัดคว้ามข้องสูหิประชื้าชื้าติ อัน์มีต้น์กำาเน์ิดจาก
แล้ว้ อาจยังเป็น์เครื�องมือใหิ้รัฐกระทำาคว้ามรุน์แรงต่อประชื้าชื้น์
ปฏิิญญาสูากลว้่าด้ว้ยสูิทธิิมน์ุษยชื้น์ (UDHR), กติการะหิว้่าง
ประเทศว้่าด้ว้ยสูิทธิิพิลเมืองและสูิทธิิทางการเมือง (ICCPR),
และกติการะหิว้่างประเทศว้่าด้ว้ยสูิทธิิทางเศรษฐกิจ สูังคม
และว้ัฒน์ธิรรม (ICESCR) โดย ข้้อ ๖ ข้อง ICCPR กล่าว้ไว้้ว้่า
“มนุษย์ทุกคนมีสิ่่ทธ์่ที�จะมีชีีว่ตมาแต่กำาเน่ด สิ่่ทธ์่นี�ต้องได้รื่ับ
การื่คุ้มครื่องโดยกฎหมาย” คณะมน์ตรีสูิทธิิมน์ุษยชื้น์ ยังได้
ข้ยายคว้ามโดยระบุใน์เอกสูารคว้ามเหิ็น์ทั�ว้ไป (general
comments) ใหิ้คว้ามเหิ็น์ว้่า “สิ่่ทธ์่ในการื่มีชีีว่ต ไม่ควรื่ถู่กตีความ
ใน์โอกาสูน์ี� ผู้ศิ.ดรื่.ปารื่ีณ์า ศิรื่ีวน่ชีย์ คณบดีคณะน์ิติศาสูตร์ ในรืู่ปแบบที�จำากัด” นอกจากนี� สิ่่ทธ์่ในการื่มีชีีว่ตยังควรื่ตีความ
จุฬาลงกรณ์มหิาว้ิทยาลัย พิร้อมด้ว้ย ดรื่.วัชีรื่ฤทัย บุญธ์่นันท์ ในแบบที�เชี่�อมโยงอย่างกว้างขวางกับสิ่่ทธ์่มนุษยชีนด้านอ่�น ๆ
ผูู้้อำานวยการื่สิ่ถ่าบันสิ่่ทธ์่มนุษยชีนและสิ่ันต่ศิึกษา มหาว่ทยาลัย เชื้่น์ จากการลงโทษใน์กระบว้น์การยุติธิรรมสูู่สูิทธิิใน์การมีชื้ีว้ิต
มห่ดล ร่ว้มกล่าว้เปิดเว้ทีสูัมมน์าดังกล่าว้ โดยเน์้น์ยำาถ้งคว้ามสูำาคัญ ท่ามกลางสูถาน์การณ์คว้ามข้ัดแย้งทางอาวุ้ธิ (armed conflict)
ข้องสูิทธิิใน์การมีชื้ีว้ิตใน์ฐาน์ะสูิทธิิข้ั�น์พิื�น์ฐาน์ ใน์ข้ณะเดียว้กัน์ ตลอดจน์คู่ข้น์าน์กับประเด็น์อื�น์ ๆ เชื้่น์ การชื้่ว้ยเหิลือทาง
โทษประหิารยังเป็น์รากฐาน์ข้องคว้ามรุน์แรงทางตรงต่อสูิทธิิ มน์ุษยธิรรม
ใน์การมีชื้ีว้ิต ไม่สูามารถแก้ไข้ได้ และเป็น์การลงโทษที� ดรื่.ศิรื่ีปรื่ะภา เพชีรื่มีศิรื่ี อดีตผู้แทน์ไทยใน์คณะกรรมาธิิการ
Special Article
สู่งผลกระทบโดยตรงต่อศักดิ�ศรีข้องคว้ามเป็น์มน์ุษย์ ใน์บรรดา ระหิว้่างรัฐบาลอาเซีียน์ว้่าด้ว้ยสูิทธิิมน์ุษยชื้น์ (AICHR) ผู้อภิปราย
ประเทศอาเซีียน์ซี้�งโดยสู่ว้น์มาก มีคว้ามอคติเชื้ิงระบบ โทษประหิารผ่าน์บทที� ๓ “ความผู้่ดรื่้ายแรื่ง”: ค้นหาการื่ตีความหมาย
(systematic bias) อย่างอำาน์าจน์ิยม ตลอดจน์ได้รับอิทธิิพิล รื่่วมในอาเซีียน เม่�อความผู้่ดรื่้ายแรื่งยังไม่มีความหมาย
จากคว้ามเหิ็น์สูาธิารณะซี้�งยังสูน์ับสูน์ุน์แน์ว้คิดเรื�องโทษประหิาร ที�เป็นทางการื่ในรื่ะดับสิ่ากลหรื่่อในกฎหมายและปฏิ่ญญา
การศ้กษาใน์ประเด็น์น์ี�จ้งจำาเป็น์อย่างยิ�งต่อการพิัฒน์าบรรทัดฐาน์ รื่ะหว่างปรื่ะเทศิ การื่ตีความจึงขึ�นอยู่กับบรื่่บททางสิ่ังคม