Page 24 - MU_12Dec66

24 มหิดลสาร ๒๕๖๖ December 2023

ม.มหิิดลจััดทำาฐานข่้อมูลบััญชี

การื่ปล่อย์มลพิษสารื่ตั�งต�นก่อฝึ์่น PM2.5 ท์ติย์ภั้มิ

สูัมภาษณ์และเข้ียน์ข้่าว้โดย ฐิติรัตน์์ เดชื้พิรหิม
ภาพิจาก โครงการ “การจััดทำำาบััญชีีการระบัายมลพิิษแอมโมเนีียซึ่่�งเป็็นีสารตั้ั�งตั้้นีทำุตั้ิยภููมิ
ก่อให้้เกิด PM2.5 จัากกิจักรรมของมนีุษย์ในีเขตั้พิ้�นีทำี�กรุงเทำพิมห้านีคร และป็ริมณฑล”
คณะสูิ�งแว้ดล้อมและทรัพิยากรศาสูตร์ มหิาว้ิทยาลัยมหิิดล
มลภาว้ะทางอากาศเป็น์ปัญหิาสูิ�งแว้ดล้อมที�ประชื้าชื้น์ทั�ว้โลก
กำาลังใหิ้คว้ามสูำาคัญเป็น์ลำาดับต้น์ๆ โดยเฉพิาะอย่างยิ�ง
มลภาว้ะจากฝุุ่่น์ PM2.5 เน์ื�องจากมีผลกระทบโดยตรงต่อสูุข้ภาพิ
มน์ุษย์ โดยเฉพิาะใน์พิื�น์ที�เมืองหิรือมหิาน์ครซี้�งมีประชื้ากร
ที�ต้องสูัมผัสูกับมลพิิษทางอากาศเป็น์จำาน์ว้น์มาก
ผูู้้ชี่วยศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.จ่รื่ทยา เรื่่�มมนตรื่ี อาจารย์
ประจำาคณะสูิ�งแว้ดล้อมและทรัพิยากรศาสูตร์ มหิาว้ิทยาลัย
มหิิดล กล่าว้ว้่า ใน์ประเทศไทยปัญหิาหิมอกคว้ัน์เกิดจาก
คว้ามเข้้มข้้น์ข้องฝุุ่่น์ละออง (PM10, PM2.5) ปริมาณสููงเกิน์
ค่ามาตรฐาน์ สู่ว้น์ใหิญ่จะพิบได้ใน์ชื้่ว้งฤดูแล้งข้องทุกๆ ปี ใน์พิื�น์ที�
ภาคเหิน์ือ และใน์กรุงเทพิมหิาน์ครและปริมณฑ์ล ซี้�งพิื�น์ที� ผู้้�ช่วย์ศาสตรื่าจารื่ย์์ ดรื่.จิรื่ทย์า เรื่ิ�มมนตรื่ี
อาจารย์ประจำาคณะสูิ�งแว้ดล้อมและทรัพิยากรศาสูตร์
ดังกล่าว้เกิดปัญหิารุน์แรงข้้�น์ใน์ชื้่ว้ง ๔ – ๕ ปีที�ผ่าน์มา มหิาว้ิทยาลัยมหิิดล
งาน์ว้ิจัยสู่ว้น์ใหิญ่ใน์ประเทศไทยจะเป็น์การประเมิน์เฉพิาะ
ใน์สู่ว้น์ข้องฝุุ่่น์ PM2.5 ปฐมภูมิ ที�เกิดจากการปล่อยโดยตรงจาก
แหิล่งกำาเน์ิด อย่างไรก็ตามงาน์ว้ิจัยด้าน์ฝุุ่่น์ PM2.5 ทุติยภูมิ ผูู้้ชี่วยศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.จ่รื่ทยา เรื่่�มมนตรื่ี กล่าวท่�งท้ายว่า
ซี้�งเกิดจากการรว้มตัว้และ/หิรือการแปลงสูภาพิข้องมลพิิษปฐมภูมิ ในการื่ควบคุมการื่เก่ดฝึุ่น PM2.5 ทุต่ยภูม่ในชี่วงว่กฤต่มลภาวะ
ที�อยู่ใน์บรรยากาศยังมีการศ้กษาน์้อย จ้งจำาเป็น์ต้องมีฐาน์ข้้อมูล ทางอากาศิจากฝึุ่น PM2.5 สิ่ำาหรื่ับพ่�นที�กรืุ่งเทพฯ และปรื่่มณ์ฑ์ล
ทั�งบัญชื้ีการปล่อยฝุุ่่น์ PM2.5 ปฐมภูมิ และมลพิิษสูารตั�งต้น์ ในชี่วงเด่อนธ์ันวาคมถ่ึงกุมภาพันธ์์ของทุกปี ภาครื่ัฐิควรื่มี
ที�สูามารถก่อใหิ้เกิดฝุุ่่น์ PM2.5 ทุติยภูมิ (Precursors) ได้ มาตรื่การื่ควบคุมการื่ใชี้ปุ�ยยูเรื่ียและปุ�ยไนโตรื่เจนอ่�นๆ
ใน์คราว้เดียว้กัน์ คว้บคู่ไปกับการใชื้้แบบจำาลองคุณภาพิอากาศ สิ่ำาหรื่ับการื่เพาะปลูกในภาคการื่เกษตรื่ให้อยู่ในปรื่่มาณ์ที�เหมาะสิ่ม
ที�ใชื้้หิลักการฟิิสูิกสู์ และเคมีจำาลองปฏิิกิริยาใน์บรรยากาศ กับความต้องการื่ของพ่ชีที�เพาะปลูก หรื่่อลดปรื่่มาณ์การื่ใชี้ปุ�ย
ด้ว้ยเหิตุน์ี� จ้งเล็งเหิ็น์คว้ามสูำาคัญใน์การศ้กษาว้ิจัยด้าน์ ลงปรื่ะมาณ์รื่้อยละ ๓๐ จากที�ใชี้ในปัจจุบัน เพ่�อควบคุมการื่รื่ะบาย
การจัดทำาแน์ว้ทางการจัดการฝุุ่่น์ PM2.5 โดยศ้กษาการเกิด สิ่ารื่แอมโมเนีย โดยเฉีพาะอย่างย่�งในพ่�นที�นาข้าว รื่วมถ่ึงควรื่
อน์ุภาคทุติยภูมิ (Secondary Aerosol Formation) ใน์พิื�น์ที� มีมาตรื่การื่ห้ามเผู้าเศิษวัสิ่ดุการื่เกษตรื่ในที�โล่ง โดยเฉีพาะ
กรุงเทพิมหิาน์คร และปริมณฑ์ล ในพ่�นที�จังหวัดที�ตั�งอยู่ในท่ศิตะวันออกและตะวันออกเฉีียงเหน่อ
ซีึ�งรื่ะบบแบบจำาลองนี� ปรื่ะกอบด้วย รื่ะบบบัญชีีการื่ปล่อย ของกรืุ่งเทพฯ เน่�องจากเป็นแหล่งกำาเน่ดหลักของฝึุ่น PM2.5
มลพ่ษทางอากาศิที�เป็นปัจจุบัน (ได้แก่ ฝึุ่น PM10 ปฐิมภูม่ ทั�งปฐิมภูม่และสิ่ารื่มลพ่ษตั�งต้น จะเป็นการื่แก้ไขปัญหามลพ่ษ
ก๊าซีเรื่่อนกรื่ะจก PM2.5 ปฐิมภูม่ และ Precursors ของ ทางอากาศิได้อย่างยั�งย่นในที�สิุ่ด
PM2.5 ทุต่ยภูม่ เชี่น แอมโมเนีย ฯลฯ) โดยสิ่ามารื่ถ่ใชี้เป็น แม้ฝุุ่่น์ PM2.5 จะทำาใหิ้โลกปัจจุบัน์ต้องตกอยู่ใน์สูภาพิปัญหิา
ข้อมูลพ่�นฐิานในการื่กำาหนดการื่ปล่อยมลพ่ษทางอากาศิของ ที�เป็น์ผลกระทบจากฝุุ่่น์ PM2.5 รอบด้าน์ ใน์อน์าคตผู้ว้ิจัยเตรียม
กรื่ณ์ีพ่�นฐิาน/ปกต่ (Baseline/Business As Usual, BAU) ศ้กษาต่อยอดไปถ้งสูารมลพิิษตั�งต้น์อื�น์ๆ ที�ก่อใหิ้เกิด PM2.5
และการื่สิ่รื่้างฉีากทัศิน์ (Scenario) ภายใต้สิ่ถ่านการื่ณ์์ที�มี น์อกเหิน์ือจากแอมโมเน์ีย เพิื�อคว้ามไม่ประมาทใน์การรับมือ
มาตรื่การื่ลดการื่ปล่อยสิ่ารื่ Precursors ของ PM2.5 ทุต่ยภูม่ ต่อมหิัน์ตภัยที�เกิดจากฝุุ่่น์ PM2.5 ใหิ้รอบด้าน์มากยิ�งข้้�น์
และผู้ว้ิจัยเตรียมต่อยอดพิัฒน์าสูร้างแบบจำาลองคุณภาพิ เพิื�อมอบอากาศบริสูุทธิิ� ต่อลมหิายสูู่คน์รุ่น์ลูกรุ่น์หิลาน์ได้ต่อไป
อากาศเพิื�อศ้กษาอิทธิิพิลข้องการปล่อยสูาร Precursors ใน์อน์าคต
ต่อผลกระทบการเกิดฝุุ่่น์ PM2.5 ใน์บรรยากาศต่อไป

Special Article