Page 10 - MU_12Dec64
P. 10
December 2021
10 มหิดลสาร ๒๕๖๔
ครั้้�งแรั้กในปรั้ะเทศไทย
ม.มหิิดล - University of London สหิรั้าชอาณาจั้กรั้
คืิด่คื้นและพัฒนา “LangArchive-TH” คืลังข้อัม่ลด่ิจิที่ัลขอังกลุ่มชาติพันธุ์ุ์ใน
ปัร่ะเที่ศไที่ยที่่�ชุมชนเข้าถื่งได่้ง่ายและสัามาร่ถืบร่ร่จุข้อัม่ลเพิ�มได่้เอัง
สััมภาษณ์ และเข่ย์นข�าวิโดย์ ฐิติรัตน์ เดชุพื่รหิม
ภาพื่จิากผูู้�ใหิ�สััมภาษณ์
วิันท่� ๑๖ พื่ฤศูจิิกาย์น ของทุกปีี UNESCO ได�จิัดตั�งเปี็น “วัน
พ่ทักษ์มรื่ดกทางวัฒนธ์รื่รื่มและธ์รื่รื่มชื้าต่ของโลก” โดย์ Mi-
chael E. Krauss นักภาษาศูาสัตร์โลกชุาวิอเมริกัน (ค.ศู.๑๙๓๔
- ๒๐๑๙) ได�คาดคะเนเอาไวิ�วิ�า จิากภาษาทั�วิโลกม่ท่�ใชุ�กันอย์ู�ใน
ปีัจิจิุบันปีระมาณ ๖,๐๐๐ ภาษา จิะม่ถึึงร�อย์ละ ๙๐ ท่�ต�องตกอย์ู�ใน
ภาวิะวิิกฤต หิร่อสัูญสัิ�นได� หิากไม�ใสั�ใจิสั�งต�อสัู�รุ�นลูกหิลานภาย์ใน
ศูตวิรรษน่� ในจิำานวินน่�รวิมถึึง “กลุ�มชื้าต่พันธ์ุ์” ในปีระเทศูไทย์
ด�วิย์ ซึ่ึ�งม่อย์ู�ทั�งหิมดกวิ�า ๗๐ กลุ�มท่�ย์ังขาดการสั่บทอดอนุรักษ์
กันอย์�างจิริงจิัง
ผั่้ชื้�วยศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ศิ่รื่่เพ็ญ อึ�งสิ่่ทธ์่พ่นพรื่ รองผูู้�อำานวิย์
การฝ่่าย์วิิจิัย์ นวิัตกรรม และการคลัง ในฐานะอาจิารย์์ผูู้�เชุ่�ย์วิชุาญ
สัาขาวิิชุาภาษาศูาสัตร์และภาษาศูาสัตร์ปีระย์ุกต์เพื่่�อการพื่ัฒนา
สัถึาบันวิิจิัย์ภาษาและวิัฒนธรรมเอเชุ่ย์ มหิาวิิทย์าลัย์มหิิดล กล�าวิ
วิ�า ในขณะท่�ภาษาสัากลซึ่ึ�งเปี็นภาษากลางท่�ใชุ�ติดต�อสั่�อสัารกัน
ทั�วิโลกย์ังคงเปี็นภาษาอังกฤษมากท่�สัุด และภาษาจิ่นซึ่ึ�งกำาลัง
ม่บทบาทมากขึ�นเร่�อย์ๆ แต�กลับพื่บวิ�า ภาษาและวิัฒนธรรม
ของกลุ�มชุาติพื่ันธุ์อ่�นๆ กำาลังจิะจิมหิาย์ไปีกับย์ุคสัมัย์ เน่�องจิาก
ขาดการตระหินักในควิามสัำาคัญของการสั่บทอดสัู�รุ�นลูกหิลาน
มหิาวิิทย์าลัย์มหิิดล นำาโดย์ ศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์เกียรื่ต่คุณ ดรื่.สิุ่ว่ไล ผั่้ชื้�วยศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ศิ่รื่่เพ็ญ อึ�งสิ่่ทธ์่พ่นพรื่
เปรื่มศิรื่ีรื่ัตน์ อด่ตผูู้�อำานวิย์การสัถึาบันวิิจิัย์ภาษาและวิัฒนธรรม รองผูู้�อำานวิย์การฝ่่าย์วิิจิัย์ นวิัตกรรม และการคลัง
เอเชุ่ย์ จิึงได�ริเริ�มโครงการวิิจิัย์เพื่่�อฟื้้�นฟืู้ภาษาและวิัฒนธรรมของ
กลุ�มชุาติพื่ันธุ์ต�างๆ ในปีระเทศูไทย์ ซึ่ึ�งตนได�อย์ู�ในท่มตั�งแต�ชุ�วิง
แรกๆ โดย์ได�ทุ�มเทเวิลากวิ�า ๒ ทศูวิรรษมุ�งชุุบชุ่วิิตภาษาและ
วิัฒนธรรมของกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ใหิ�ฟื้้�นค่นมา เพื่่�อมอบเปี็นมรดกสัู� ใต�ชุ่�อนวิัตกรรม “LangArchive-TH” ซึ่ึ�งเปี็นคลังข�อมูลดิจิิทัล
รุ�นลูกหิลาน โดย์ได�ระดมคณาจิารย์์ นักวิิจิัย์ และนักศูึกษาของ ของกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ต�างๆ ในปีระเทศูไทย์ ท่�ชุุมชุนสัามารถึเข�าถึึงได�
สัถึาบันฯ ลงพื่่�นท่�ชุุมชุนกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ทั�วิปีระเทศูไทย์ เก็บข�อมูล และรวิบรวิมข�อมูลภาคสันามเพื่ิ�มเติมเปี็นครั�งแรกในปีระเทศูไทย์
ในรูปีแบบแอนะล็อก (analog) ซึ่ึ�งครอบคลุมกลุ�มชุาติพื่ันธุ์สั�วิน “LangArchive-TH” เปี็นคลังข�อมูลดิจิิทัลท่�ครบครันด�วิย์สั่�อ
ใหิญ�ในปีระเทศูไทย์ ซึ่ึ�งสัามารถึเข�าชุมได�ในรูปีแบบวิ่ด่โอ เอกสัาร ไฟื้ล์เสั่ย์ง และ
มาถึึงปีัจิจิุบันเพื่่�อใหิ�สัามารถึก�าวิทันโลกย์ุคใหิม� ผั่้ชื้�วย รูปีภาพื่ โดย์ม่ ผั่้ชื้�วยศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ศิ่รื่่เพ็ญ อึ�งสิ่่ทธ์่พ่นพรื่
ศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ศิ่รื่่เพ็ญ อึ�งสิ่่ทธ์่พ่นพรื่ จิึงได�ร�วิมกับ Endan- เปี็นหิัวิหิน�าโครงการฯ และร�วิมกับท่มวิิจิัย์ถึ�าย์ทอดควิามรู�สัู�นัก
gered Languages Archive (ELAR), SOAS University of Lon- วิิชุาการในพื่่�นท่�ท่�ทำางานร�วิมกับกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ ซึ่ึ�งในเบ่�องต�น
don ด�วิย์ทุนสันับสันุนจิาก Newton Fund สัหิราชุอาณาจิักร และ ปีระกอบด�วิย์เร่�องราวิท่�น�าสันใจิทางด�านภาษาและวิัฒนธรรม
สัำานักงานคณะกรรมการสั�งเสัริมวิิทย์าศูาสัตร์ วิิจิัย์ และนวิัตกรรม ของกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ต�างๆ ในปีระเทศูไทย์ ท่�รวิบรวิมไวิ�สัำาหิรับ
(สักสัวิ.) นำาข�อมูลแอนะล็อก (analog) ท่�ได�จิากการลงพื่่�นท่�ชุุมชุน การสั่บค�นเพื่่�อปีระโย์ชุน์ทางการศูึกษาไวิ�มากถึึง ๑๘ กลุ�ม โดย์
เก็บไวิ�จิากการดำาเนินโครงการวิิจิัย์เพื่่�อฟื้้�นฟืู้ภาษาและวิัฒนธรรม ผูู้�เข�าชุมจิะได�เต็มอิ�มกับควิามรู�ทางภาษาและวิัฒนธรรมจิาก
ของกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ต�างๆ ในปีระเทศูไทย์ ของสัถึาบันวิิจิัย์ภาษาและ ปีระสับการณ์ตรงของชุนกลุ�มชุาติพื่ันธุ์ท่�หิาดูได�ย์าก และมาก
วิัฒนธรรมเอเชุ่ย์ มหิาวิิทย์าลัย์มหิิดล ตั�งแต�สัมัย์ท่�ร�วิมท่มวิิจิัย์กับ ด�วิย์คุณค�า ในรูปีแบบของเร่�องเล�า นิทาน เพื่ลง การละเล�น รวิม
อด่ตผูู้�อำานวิย์การสัถึาบันฯ ศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์เกียรื่ต่คุณ ดรื่.สิุ่ว่ไล ทั�งได�ม่การแสัดงภูมิปีัญญาท�องถึิ�น ปีระเพื่ณ่ พื่ิธ่กรรม สัมุนไพื่ร
เปรื่มศิรื่ีรื่ัตน์ มาต�อย์อดสัร�างสัรรค์เปี็นข�อมูลดิจิิทัล (digital) ภาย์ พื่่�นบ�านน�ารู� รวิมทั�งคำาศูัพื่ท์ และระบบเข่ย์นภาษาท�องถึิ�นอักษร
