Page 12 - MU_1Jan63

เพื่อสุขภาพ
เขียนโดย สาธิดา ศรีชาติ

โรคในช่องปาก โรคที่พึงระวังในผู้สูงอายุ

รองศาสตราจารย์ ทันตแพทย์
หญิงพจมาน ศรีนวรัตน์ คณะทันต
แพทยศำสตร์ มหำวิทยำลัยมหิดล กล่ำวว่ำ
ฟั นมี คว ำ ม
เปลี่ยนแปลง
เมื่อใช้ งำน
มำนำน ผิว
เคลือบฟันจะ
สึก บำงครั้ง
อำจสึกจนถึง
เนื้อฟัน ท�ำให้
รู้สึกเสียวฟันเวลำรับประทำนของเย็น ของ
เปรี้ยว และถ้ำมีกำรใช้ฟันผิดหน้ำที่ เช่น
ใช้ฟันเปิดจุกขวด กัดของแข็ง ได้แก่
กระดูก น�้ำแข็ง ฟันอำจจะแตกได้ กำร
เปลี่ยนแปลงนี้จะค่อยเป็นค่อยไป แล้วแต่กำร
ใช้งำนของแต่ละคน แต่จะเกิดเร็วขึ้นถ้ำมี
นิสัยบำงอย่ำงที่ท�ำเป็นประจ�ำ เช่น นอน
กัดฟัน ชอบรับประทำนอำหำรแข็ง เป็นต้น
ปัญหำสุขภำพช่องปำกที่พบบ่อยในผู้
สูงอำยุ คือ โรคฟันผุ เหงือกอักเสบ และ บริเวณซอกฟัน ซึ่งแปรงสีฟันเข้ำไม่ถึง กำร ถ้วนเพรำะต้องเลือกอำหำรที่เคี้ยวง่ำย เกิด
ปริทันต์อักเสบ หรือร�ำมะนำด นอกจำกนี้ เลือกแปรงสีฟัน ควรเลือกชนิดขนแปรงนิ่ม ภำวะขำดสำรอำหำร โดยทั่วไป ผู้สูงอำยุยังคง
ปัญหำอื่นๆ ที่พบ ได้แก่ แผล มะเร็งใน หัวแปรงมีขนำดเล็ก หรือหัวแปรงมีขนำดที่ ต้องกำรอำหำรโปรตีนเพื่อซ่อมแซมร่ำงกำย
ช่องปำก ฟันสึก และปำกแห้งน�้ำลำยน้อย เหมำะสมกับขนำดช่องปำก ด้ำมแปรงจับ ที่สึกหรอ โปรตีนที่เหมำะสมกับผู้สูงอำยุ
ประเทศไทยพบกำรสูญเสียฟันซึ่งเป็น ถนัดมือ หรือดัดแปลงด้ำมจับให้มีขนำด ควรย่อยง่ำย เช่น เนื้อปลำ ควรรับประทำน
ปัญหำส�ำคัญของผู้สูงอำยุ สำเหตุของกำร เหมำะสมกับมือผู้สูงอำยุ เช่น ใช้ผ้ำขนหนู ผักและผลไม้ให้หลำกหลำยเพื่อให้ได้
สูญเสียฟันส่วนใหญ่มำจำกโรคปริทันต์ พันด้ำมแปรงให้ใหญ่ขึ้น หรือดัดด้ำมแปรง วิตำมิน เกลือแร่ และได้เส้นใยอำหำร โดย
อักเสบและโรคฟันผุ ทั้งสองโรคนี้มีสำเหตุ ให้โค้งงอเข้ำปำกได้สะดวก และควรแปรง ฝำนผลไม้เป็นชิ้นบำงๆ และตัดเป็นค�ำ
จำกครำบจุลินทรีย์ (plaque) หรือครำบ ร่วมกับยำสีฟันที่มีฟลูออไรด์ เล็กๆ จะช่วยให้รับประทำนได้ง่ำยขึ้น
ขี้ฟัน ครำบจุลินทรีย์คือแผ่นครำบนิ่มๆ สุขภำพช่องปำกมีควำมเกี่ยวข้องกับ กำรมีสุขภำพช่องปำกที่ดีมีควำม
สีขำว และมีเชื้อแบคทีเรียสะสมอยู่ ครำบ สุขภำพร่ำงกำย เพรำะช่องปำกเป็นทำง ส�ำคัญกับทุกวัย และมีควำมส�ำคัญเพิ่ม
จุลินทรีย์นี้เกำะที่ฟันและขอบเหงือก ต้อง ติดต่อกับอวัยวะภำยใน ถ้ำสุขภำพช่อง ขึ้นเมื่อเข้ำสู่วัยสูงอำยุ เพรำะผู้สูงอำยุ
ก�ำจัดออกด้วยกำรแปรงฟันให้สะอำดทุกวัน ปำกไม่ดีเชื้อในช่องปำกอำจเข้ำสู่อวัยวะ เป็นวัยที่มีควำมเสื่อมของร่ำงกำย ควำม
จึงจะช่วยป้องกันฟันผุ เหงือกอักเสบ และ ภำยในได้ เช่น ผู้สูงอำยุมักจะส�ำลักง่ำย ต้ำนทำนโรคต่ำงๆ ลดลง กำรดูแลสุขภำพ
ลดกำรติดเชื้อในช่องปำกได้ กำรบ้วนปำก กำรส�ำลักอำจท�ำให้เชื้อในช่องปำกเข้ำสู่ ช่องปำกจึงควรเริ่มตั้งแต่ก่อนถึงวัยสูงอำยุ
เพียงอย่ำงเดียวไม่สำมำรถก�ำจัดครำบ ทำงเดินหำยใจ เกิดภำวะปอดอักเสบติด เพรำะโรคในช่องปำกทั้งฟันผุและปริทันต์
จุลินทรีย์ให้หมดไป ปกติในช่องปำกของ เชื้อและมีผลร้ำยแรงต่อสุขภำพด้ำนอื่นๆ อักเสบส่วนมำกเริ่มเป็นตั้งแต่อำยุไม่มำก
เรำมีเชื้ออยู่หลำยชนิดที่อยู่กันอย่ำงสมดุลย์ ตำมมำ นอกจำกนี้ ผู้สูงอำยุมักจะได้รับ แต่จะทวีควำมรุนแรงเพิ่มขึ้นในวัยสูงอำยุ
แต่ในภำวะบำงอย่ำง เช่น เมื่อเจ็บป่วย ยำหลำยชนิดเป็นประจ�ำ มียำหลำยชนิด อย่ำงไรก็ตำม โรคในช่องปำกส่วนมำก
เข้ำรักษำตัวในโรงพยำบำล ผู้สูงอำยุจะ เช่น ยำลดควำมดัน ยำส�ำหรับผู้ป่วยพำร์ สำมำรถป้องกันได้ กำรดูแลสุขภำพช่อง
มีควำมเครียดจำกควำมเจ็บป่วยนั้น และ กินสัน และยำทำงจิตเวช อำจท�ำให้เกิด ปำกดีมำตลอดอย่ำงสม�่ำเสมอ ผู้สูงอำยุ
ภูมิต้ำนทำนลดลง ท�ำให้ควำมสมดุลย์ของ ภำวะปำกแห้งน�้ำลำยน้อยเกิดฟันผุและ จะมีฟันดีไว้ใช้ได้ตลอดชีวิต ผู้สูงอำยุ
เชื้อเปลี่ยนไป เหงือกอักเสบเพิ่มขึ้น เสี่ยงต่อกำรติดเชื้อ ที่ดูแลตนเองไม่ได้ต้องได้รับควำมช่วย
มีเชื้อก่อโรคมำกขึ้น ยิ่งจ�ำเป็นต้องใส่ใจ รำได้ง่ำย ดังนั้น ผู้สูงอายุที่สุขภาพ เหลือกำรแปรงฟันจำกผู้ดูแล ผู้ดูแลจึงควร
ดูแลสุขภำพช่องปำกเพิ่มขึ้น ควรหันมำใส่ใจ ไม่แข็งแรง จึงจ�าเป็ นต้องได้รับการ ฝึกท�ำควำมสะอำดช่องปำกให้ผู้สูงอำยุ
ผู้สูงอำยุเพื่อมีสุขภำพช่องปำกดี ท�ำได้โดย ดูแลสุขภาพช่องปากอย่างเหมาะสม อย่ำงถูกต้อง จะช่วยให้ผู้สูงอำยุมีสุขภำพ
ก�ำจัดครำบอำหำรและครำบจุลินทรีย์ที่ เพื่อป้องกันโรคในช่องปาก ซึ่งอำจมี ช่องปำกดี ลดควำมเสี่ยงของกำรติด
เกำะบนตัวฟันและขอบเหงือกอย่ำงถูก ผลกระทบต่อสุขภำพโดยรวม หากผู้สูงอายุ เชื้อจำกในช่องปำกไปสู่อวัยวะอื่นๆ
วิธีเป็นประจ�ำทุกวันด้วยกำรแปรงฟันวัน สุขภาพช่องปากไม่ดี มีการสูญเสียฟัน และช่วยให้ผู้สูงอำยุมีคุณภำพชีวิตที่ดี
ละ ๒ ครั้ง ได้แก่ เช้ำและก่อนนอน และ จะมีผลให้ขาดความมั่นใจในการ อย่ำงยำวนำน
เลือกใช้อุปกรณ์อื่นที่เหมำะสม เช่น ไหม ติดต่อและเข้าสังคม ท�าให้แยกตัวอยู่
ขัดฟัน และแปรงซอกฟันท�ำควำมสะอำด ตามล�าพัง รับประทำนอำหำรได้ไม่ครบ
12 January 2020 M • Master A • Altruism H • Harmony I • Integrity D • Determination O • Originality L • Leadership