Page 17 - MU_8Aug62
P. 17
Research Excellence
ฐิติรัตน์ เดชพรหม
ดร.นิธิมา นาคทอง
ดุษฎีบัณฑิตคณะวิทยาศาสตร์ ม.มหิดล
คิดค้นพลาสติกย่อยสลายได้จากแป้งสับปะรด
เพิ่มมูลค่าให้กับขยะทางการเกษตร ด้วยกรรมวิธีต้นทุนต�่าที่เกษตรกรเข้าถึงได้
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล ได้ ใช้ประโยชน์ทดแทน จึงเป็นจุดเริ่มต้นใน
ประกาศให้ผลงาน “พลาสติกย่อยสลาย การศึกษาคุณสมบัติของแป้งสับปะรดอย่าง
ได้จากแป้งสับปะรด” ของ ดร.นิธิมา นาคทอง เป็นรูปธรรม โดยที่เกษตรกรได้ผลประโยชน์
ดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาวิทยาศาสตร์และ จากการผลิต หรือเพิ่มมูลค่าได้ด้วยตัวเอง ด้วย
วิศวกรรมวัสดุ (นานาชาติ) คณะวิทยาศาสตร์ กระบวนการที่ง่าย ไม่ซับซ้อน เราจึงได้คิดริเริ่ม
มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งมี รองศาสตราจารย์ ศึกษาคิดค้นพลาสติกที่ท�าจากแป้ง เข้ามา
ดร.ทวีชัย อมรศักดิ์ชัย เป็นอาจารย์ที่ปรึกษา ทดแทนพลาสติกที่ไม่สามารถย่อยสลายได้
ตามธรรมชาติ และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ซึ่ง
เป็นที่มาของผลงาน “พลาสติกย่อยสลายได้ อยู่ในสิ่งแวดล้อมได้ ซึ่งไมโครพลาสติกเกิดจาก
จากแป้งสับปะรด” การที่พลาสติกไปอยู่ในสิ่งแวดล้อมแล้วถูก
จากการศึกษาคุณสมบัติโดยใช้องค์ความรู้ เสียสภาพ หรือถูกย่อยให้เป็นชิ้นเล็กๆ เป็นภัยเงียบ
ทางวิทยาศาสตร์ เราพบว่าแป้งสับปะรดเป็น ที่อันตรายพอสมควร คือพอปลา หรือสัตว์ต่างๆ
แป้งที่มีอะไมโลส (Amylose) ในปริมาณสูง ไปกินแล้ว ก็อาจเป็นอันตรายต่อชีวิตมัน
ซึ่งเป็ นแป้งที่มีโครงสร้างหลักเป็ นแป้งที่ และเวลาเราเอาปลามากิน เราก็จะได้รับพลาสติก
ย่อยยาก และเมื่อขึ้นรูปเป็นพลาสติกแล้ว ตัวนี้เข้าสู่ร่างกายด้วย
ได้รับรางวัลวิทยานิพนธ์นวัตกรรมระดับดี จะมีคุณสมบัติเชิงกลที่สูง โดยมีความทน ดร.นิธิมา นาคทอง หวังว่าผลงานวิจัย
โดยเข้ารับรางวัล และโล่ประกาศเกียรติคุณ ต่อการใช้งานมากกว่าแป้งที่มีอะไมโลสต�่า นี้จะเป็ นการจุดประกายให้ผู้วิจัยรายอื่น
ในวันปฐมนิเทศนักศึกษาใหม่ ประจ�าปีการศึกษา นอกจากนี้ยังดูดซับน�้าได้น้อยกว่า ซึ่งท�าให้ ได้ใช้องค์ความรู้ทางวิทยาศาสตร์และ
๒๕๖๒ วันที่ ๘ สิงหาคม ๒๕๖๒ วัสดุที่ได้เปื่ อยยุ่ยน้อยกว่า โดยพบว่าแป้ง เทคโนโลยีมาเพิ่มมูลค่าทางการเกษตร โดย
ดร.นิธิมา นาคทอง กล่าวว่า สับปะรด สับปะรดมีปริมาณอะไมโลสสูงกว่าแป้ง ไม่จ�าเป็ นต้องเป็ นสับปะรด อาจเป็ นพืช
เป็นพืชเศรษฐกิจส�าคัญของประเทศไทย ซึ่งมีอัตรา ทั่วไปถึงสองเท่า อีกทั้งยังมีต้นทุนในการ เศรษฐกิจชนิดอื่นๆ ที่มีศักยภาพเหมือนกัน
การส่งออกเป็นอันดับต้นๆ ของโลก โดยมี ผลิตที่ต�่ากว่า เนื่องจากเป็ นการน�าขยะ ซึ่งจะเป็นผลดีต่อประเทศในการใช้วัตถุดิบ
พื้นที่การปลูกถึงประมาณ ๖ แสนไร่ และหลัง ทางการเกษตรมาแปรรูป ซึ่งจากจุดเด่น ที่เรามีอยู่อย่างมหาศาลเพื่อเพิ่มรายได้
จากการเก็บเกี่ยวพบมีขยะเกิดขึ้นไร่สับปะรด ของวัสดุตัวนี้ ท�าให้สามารถที่จะต่อยอดไป ท�าให้ประเทศเรามีศักยภาพในการแข่งขัน
จากใบและล�าต้น ท�าให้เกษตรกรต้องท�าการเผา ใช้ในภาคอุตสาหกรรม ให้มีศักยภาพที่จะไป ระดับโลก โดยเป็นการใช้วิทยาศาสตร์และ
และปลูกใหม่ทุกๆ ๒ ปี กลายเป็นต้นเหตุของ เป็นคู่แข่งกับพลาสติกในภาคอุตสาหกรรมได้ เทคโนโลยี และเศรษฐกิจพอเพียงตามรอยเท้า
พ่อหลวง เพื่อให้เราได้ใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่าง
คุ้มค่า เพื่อท�าให้ประเทศมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยืน
รองศาสตราจารย์ ดร.ทวีชัย อมรศักดิ์ชัย
อาจารย์ที่ปรึกษาฯ กล่าวเสริมว่า งานวิจัยนี้
เป็นเพียงจุดเริ่มต้นที่ต้องการให้เห็นว่ามีหลาย
อย่างรอบๆ ตัวเราที่สามารถน�ามาใช้ประโยชน์ได้
และจะต้องวิจัยต่อไปอีก สิ่งที่เราพบอาจทดแทน
พลาสติกที่เราใช้กันค่อนข้างมากได้ในบางด้าน
เท่านั้น ไม่อยากให้มองกันแต่ว่าพลาสติก
มลภาวะทางอากาศ จากการศึกษาเราได้ โดยเราได้น�ามาลองท�าเป็นกระถางเพาะช�า ท�าให้สิ่งแวดล้อมแย่ เนื่องจากไม่มีวันย่อยสลาย
ค้นพบวิธีการเพิ่มมูลค่าให้กับขยะในไร่ ย่อยสลายได้เพื่อช่วยลดความบอบช�้าของ เป็นการมองที่ปลายเหตุ เพราะว่าปัญหา
สับปะรด ซึ่งนอกจากใบสับปะรดที่สามารถ ต้นกล้า โดยไม่ต้องฉีกถุงเพาะช�าก่อนปลูก สิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นทุกวันนี้ เกิดจากความ
เอามาท�าประโยชน์ได้มากมายแล้ว ยังมีใน เหมือนพลาสติกทั่วไป ซึ่งวัสดุจากแป้ง ไม่รับผิดชอบของผู้ใช้ พลาสติกก็มีข้อดี
ส่วนของ “ล�าต้นสับปะรด” ซึ่งจากการสกัด สับปะรดสามารถสลายในดินได้เองภายใน ที่ว่าสามารถผลิตได้คราวละมากๆ โดยใช้
เราพบแป้งในล�าต้นสับปะรดถึงประมาณ เวลา ๔๕ วัน โดยมีความคงทนแข็งแรงกว่า พลังงานน้อย และสามารถเอาไปท�าประโยชน์
ร้อยละ ๓๐ จากน�้าหนักแห้ง โดยในทาง วัสดุจากแป้งมันส�าปะหลัง ซึ่งย่อยสลายใน ได้หลากหลาย และในบางกรณีก็จ�าเป็นต้องใช้
อุตสาหกรรมมีการน�าล�าต้นสับปะรดไปสกัด ดินเพียงแค่ภายใน ๑๕ วัน ซึ่งเป็นการย่อย อย่างปฏิเสธไม่ได้ เช่น การน�าไปท�าเป็นบรรจุ
โบรมีเลน (Bromelain) ซึ่งเป็นเอนไซม์ สลายที่เร็วเกินไป ไม่เหมาะต่อการใช้งาน ภัณฑ์ต่างๆ ที่ต้องใช้พลาสติกที่มีคุณสมบัติ
ที่มีคุณสมบัติใช้ในทางอุตสาหกรรมและ จากผลการทดลองที่ได้ พบว่าพลาสติก เฉพาะ อย่างเช่น ถุงที่ใช้บรรจุเลือด หรือภาชนะ
เภสัชกรรม และใช้เทคโนโลยีสูง แต่ได้เพียง จากแป้งสับปะรดมีศักยภาพในการน�าไป บรรจุเพื่อรักษาสภาพอาหาร จึงอยากให้ใช้กัน
ปริมาณน้อย นอกจากล�าต้นสับปะรดจะ ใช้ประโยชน์ที่หลากหลายมาก อาจน�าไป อย่างรับผิดชอบ โดยช่วยกันน�ามารีไซเคิล
เอาไปสกัดโบรมีเลนได้แล้ว ยังมีแหล่งแป้ง ท�ากล่องใส่อาหาร ทดแทนกล่องโฟม หรือ ซึ่งเป็นการช่วยประหยัดพลังงานได้มาก แทนที่
ชั้นดีเอาไปท�าประโยชน์ได้อีก หากเราน�า กล่องพลาสติก เป็นการลดการใช้พลาสติก จะต้องไปสร้างพลาสติกใหม่ เราก็เอาพลาสติก
ล�าต้นสับปะรดมาสกัด จะได้แป้งสับปะรด ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ ลดผลกระทบต่อ ที่มีอยู่ กลับมาใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างคุ้มค่า
ถึง ๑ แสนตันต่อปี ในพื้นที่ ๖ แสนไร่ ห่วงโซ่อาหาร เนื่องจากแป้งสับปะรดไม่ได้ น่าจะเป็นทางเลือกที่ดีกว่า
ซึ่งถ้าขายในราคาเดียวกับแป้งมันส�าปะหลัง เป็ นแป้งที่เราน�ามาใช้บริโภคเป็ นหลัก
จะสามารถท�ามูลค่าได้สูงถึง ๑.๕ พันล้าน เหมือนอย่างแป้งมันส�าปะหลัง นอกจากนี้ ขอขอบคุณภาพจาก บัณฑิตวิทยาลัย
บาทต่อปี แสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการ ยังสามารถช่วยลดไมโครพลาสติกที่ปนเปื้อน ม.มหิดล
มหิดลสาร ๒๕๖๒ 17
