Page 16 - MU_06June68

16 มหิดลสาร ๒๕๖๘ June 2025

บทบาทของผู้้�ส้งอายึุในการื่ด้เด็กปฐมว่ยึ ในศตวรื่รื่ษที� ๒๑

อาจารยึ์สาวิตรี ทยึานศิลป์
สถาบ่นแหิ่งชาติเพั่�อกิารพั่ฒนาเด็กิและคุรอบคุร่ว

สถานกิารณ์ของผูู้�สูงอายึุในประเทศไทยึมีกิารเปลี�ยึนแปลงมา
ตลอด ในช่วง ๑๐ ปีที�ผู้่านมา ซึ�งจำานวนของผูู้�สูงอายึุตามโคุรงสร�าง
ทางประชากิรมีส่ดส่วนของผูู้�สูงอายึุที�เพัิ�มมากิขึ�น เน่�องจากิผูู้�สูงอายึุใน
ประเทศไทยึมีอายึุยึ่นขึ�น อายึุข่ยึเฉลี�ยึเพัิ�มสูงขึ�นอยึู่ที�ประมาณ ๗๘ ปี
จะเหิ็นได�จากิจำานวนผูู้�สูงอายึุที�มีอายึุ ๖๐ ปีขึ�นไป มีส่ดส่วนที�สูงขึ�นมากิกิว่า
๒๐% ของประชากิรในประเทศ จึงทำาใหิ� “ปรื่ะเทศิไทยม่การื่เปล่�ยนแปลง
เข้าสิู่่สิ่ังคุมสิู่งอายุอย่างสิ่มบูรื่ณ์” (Complete Aged Society)

ผู้้�ช่่วยึศาสตรื่าจารื่ยึ์ ดรื่.สาวิตรื่ี ทยึานศิลป์
สำาหิร่บภาพัรวมของประเทศไทยึผูู้�สูงอายึุมีอายึุยึ่นยึาวขึ�นและมีสุขภาพั สุถาบันแหั่งชาติิเพื่่�อกิารพื่ัฒนาเดู็กิและครอบครัว
ที�ดีขึ�น ส่งผู้ลใหิ�สามารถที�จะช่วยึเหิล่อตนเอง ดูแลตนเองได�เพัิ�มมากิขึ�น
เม่�อเทียึบกิ่บประเทศอ่�น ๆ ที�เข�าสู่ส่งคุมผูู้�สูงอายึุไปกิ่อนหิน�าแล�ว เช่น ญิี�ปุ่น
ด่งน่�น นอกิจากิท่กิษะท่�วไปในกิารดูแลเด็กิในยึุคุปัจจุบ่นที�ปู่ ยึ่า ตา ยึายึ
เกิาหิลีใต� สิงคุโปร์ ฯลฯ ด่งน่�น ผูู้�สูงอายึุในยึุคุปัจจุบ่นเป็นผูู้�สูงอายึุที�ไม่ได�
มีอยึู่แล�ว เราคุวรเสริมองคุ์คุวามรู�ทางวิชากิารใหิ�แกิ่ท่านเพัิ�มมากิขึ�น
เป็นภาระกิ่บคุรอบคุร่ว นอกิจากิไม่เป็นภาระแล�วยึ่งเป็นพัล่งใหิ�แกิ่คุรอบคุร่ว
เน�นเร่�องขององคุ์คุวามรู�สม่ยึใหิม่ใหิ�มากิขึ�น ซึ�งนอกิจากิกิารดูแลในเร่�องท่�วไป
และส่งคุมด�วยึ ดูได�จากิผูู้�สูงอายึุจำานวนมากิไม่ได�เกิษียึณอายึุในว่ยึ ๖๐ ปี
ของเด็กิ เช่น อาบนำา แต่งต่ว ทานข�าว แล�วท่านจะสามารถช่วยึส่งเสริม
ยึ่งคุงทำางานในส่งคุม ไม่ยึอมอยึู่บ�านเฉยึ ๆ ท่านยึ่งมีกิำาล่งและคุวามรู�
พั่ฒนากิารของเด็กิในเร่�องของสติปัญิญิา และพั่ฒนากิารในทุกิด�าน
คุวามสามารถหิลายึอยึ่าง ท่�งยึ่งมีบทบาทในหิน่วยึงานและองคุ์กิรต่าง ๆ
เพัิ�มเติมได� เช่น โดยึไม่จำาเป็นจะต�องรอพั่อแม่ นอกิจากิที�ผูู้�สูงอายึุ
มีบทบาทในเร่�องของกิารทำางานจิตอาสาเพั่�อส่วนรวมและส่งคุมเพัิ�มมากิขึ�น
จะได�มีส่วนช่วยึส่งเสริมพั่ฒนากิารเด็กิแล�ว ยึ่งช่วยึเพัิ�มคุุณคุ่าคุวามสำาคุ่ญิ
เพัราะผูู้�สูงอายึุบางท่านอาจไม่มีภาระที�ต�องเลี�ยึงดูลูกิหิลาน นอกิจากิบทบาท
ในตนเอง และยึ่งช่วยึชะลอคุวามเส่�อมตามว่ยึลงด�วยึ เพั่�อเพัิ�มศ่กิยึภาพั
ในระด่บส่งคุมแล�ว ลึกิลงมาในระด่บคุรอบคุร่วผูู้�สูงอายึุกิ็จะมีบทบาทสำาคุ่ญิ
ใหิ�แกิ่ผูู้�สูงอายึุอยึ่างเป็นรูปธรรม สถาบ่นแหิ่งชาติเพั่�อกิารพั่ฒนาเด็กิ
เช่นกิ่น ในเร่�องของกิารช่วยึเหิล่อหิร่อดูแลคุนในคุรอบคุร่ว เร่�องของปู่ ยึ่า
และคุรอบคุร่ว มหิาวิทยึาล่ยึมหิิดล มีโคุรงกิารอบรม “Super GP”
ตา ยึายึ เลี�ยึงหิลาน สำาหิร่บส่งคุมไทยึมีมานานแล�ว ซึ�งสอดคุล�องกิ่บ
ที�มุ่งพั่ฒนาองคุ์คุวามรู�และศ่กิยึภาพัของผูู้�สูงอายึุในกิารดูแลเด็กิปฐมว่ยึ
สถานกิารณ์ที�ผูู้�สูงอายึุที�มีจำานวนเพัิ�มมากิขึ�น บทบาทคุวามสำาคุ่ญิ
ผู้่านกิารอบรมที�เข�าใจง่ายึ ใช�งานได�จริง จ่ดเป็น ๓ รูปแบบ ได�แกิ่
ในเร่�องของกิารที�ช่วยึลูกิในกิารเลี�ยึงดูหิลาน จึงเริ�มมีคุวามสำาคุ่ญิ
๑. รูปแบบออนไลน์ (Platform Super GP) - สำาหิร่บผูู้�สูงอายึุที�
สามารถเข�าถึงอินเทอร์เน็ตได� จะมีกิารจ่ดอบรมทุกิ ๒ เด่อน โดยึเน�น
เน่�อหิาท่นสม่ยึ เข�าใจง่ายึ เช่น กิารส่งเสริมพั่ฒนากิารเด็กิตามว่ยึ
กิารสร�างวิน่ยึเชิงบวกิ หิร่อวิธีส่�อสารกิ่บเด็กิอยึ่างสร�างสรรคุ์
๒. รูปแบบออนท่วร์ (Super GP on Tour) - สำาหิร่บกิลุ่มผูู้�สูงว่ยึที�
ไม่สะดวกิใช�ออนไลน์ ทีมงานจะลงพั่�นที�ชุมชน นำาองคุ์คุวามรู�ไปถ่ายึทอด
แบบใกิล�ชิด ด�วยึภาษาที�เข�าใจง่ายึ และกิารสาธิตที�สามารถนำากิล่บไปใช�
ได�จริง
๓. หิล่กิสูตรอบรมระยึะส่�น (หิล่กิสูตร Super GP) - สำาหิร่บกิลุ่ม
มากิขึ�น บางคุรอบคุร่วแคุ่ช่วยึดูแลนิดหิน่อยึ แต่บางคุรอบคุร่วปู่ ยึ่า ตา ยึายึ ผูู้�สูงอายึุ ผูู้�ปฏิิบ่ติงานด�านผูู้�สูงอายึุและเด็กิ และบุคุคุลท่�วไปที�ต�องกิาร
จะเลี�ยึงหิลานแบบเต็มต่วแทนพั่อแม่เลยึ ชุดคุวามรู�ด�านกิารพั่ฒนาเด็กิและผูู้�สูงว่ยึที�คุรบถ�วนทุกิมิติท่�งภาคุทฤษฎี
มีผู้ลงานวิจ่ยึชี�ใหิ�เหิ็นว่าบางทีปู่ ยึ่า ตา ยึายึ มีคุวามรู�ในเชิงของวิชากิาร และภาคุปฏิิบ่ติผูู้�ที�ผู้่านกิารอบรมจะได�ร่บท่�ง คุวามรู�ภาคุทฤษฎีและ
ของกิารเลี�ยึงดูหิลานที�อาจจะไม่คุ่อยึท่นสม่ยึ หิร่อไม่สามารถอ่พัเดท ภาคุปฏิิบ่ติ พัร�อมประกิาศนียึบ่ตรร่บรอง เพั่�อเป็นกิำาล่งสำาคุ่ญิในกิาร
คุวามรู�ใหิม่ ๆ ได� ด�วยึสาเหิตุของกิารเข�าไม่ถึงข�อมูล ไม่รู�ว่าจะหิาข�อมูล ดูแลและส่งเสริมพั่ฒนากิารเด็กิในคุรอบคุร่วและชุมชนของตนเอง
กิารเลี�ยึงดูได�จากิแหิล่งไหิน หิร่อหิน่วยึงานทางวิชากิารส่วนใหิญิ่กิ็จะเน�น ในศตวรรษที� ๒๑ บทบาทของผูู้�สูงอายึุไม่ได�จำากิ่ดอยึู่แคุ่ “ผูู้้รื่ับการื่ดูแล”
ใหิ�คุวามรู�ไปที�พั่อแม่โดยึตรง ทำาใหิ�ท่านยึ่งใช�คุวามรู�แบบเดิม ๆ ในกิารเลี�ยึงดู อีกิต่อไป แต่คุ่อ “ผูู้้ม่บทบาทสิ่ำาคุัญ” ที�สามารถถ่ายึทอดประสบกิารณ์
ซึ�งคุวามรู�แบบด่�งเดิมบางเร่�องกิ็ไม่ได�ผู้ิด แต่ว่าถ�าสามารถเสริมคุวามรู� คุวามร่กิ และคุวามรู�ใหิ�กิ่บคุนรุ่นใหิม่ เป็นฟื้ันเฟื้้องสำาคุ่ญิที�ทำาใหิ�
ใหิม่เข�าไปผู้นวกิเข�าไปได�ด�วยึจะทำาใหิ�ท่านมีศ่กิยึภาพัเพัิ�มขึ�นมากิ คุรอบคุร่วและส่งคุมม่�นคุงและยึ่�งยึ่น
ทำาใหิ�ผูู้�สูงอายึุของเรามีท่�งคุวามรู� คุวามเข�มแข็ง เป็นพัล่งที�ช่วยึดูแล
ข่บเคุล่�อนคุรอบคุร่วและส่งคุมต่อไป
Special Article