Page 17 - MU_8Aug67
P. 17
August 2024 มหิดลสาร ๒๕๖๗ 17
ม.มหิ่ดลสิ่่งเสิ่รื่่มใชั้ ‘ด่นจอมปลวก’ ทุำาปุ�ย
ลด้บอบชิำ�าปลวกทำาไรี่อ้อยเสิียหาย
สัมภัาษณ์ และเข่ยนข่าวโดย ฐิติินวติารี่ ดิถิ่่การีุ่ณ
ภัาพื้จัากผ่้ใหิ้สัมภัาษณ์
“จอมปลวก” (Termite mound) ที่่�พื้บได้ จัากองค์ปรี่ะกอบของดินผสานด้วยสิ�งที่่�ปลวก
ติามธรี่รี่มชุาติิ เป็นอาณาจัักรี่ของ “ปลวก” ย่อยสลาย จัากอินที่รี่่ยวัติถิุ่ชุิ�นใหิญ่่ ส่่อินที่รี่่ย
(Termite) แมลงผ่้ที่ำาหิน้าที่่�ย่อยสลายในรี่ะบบ วัติถิุ่ชุิ�นเล็กผ่านกรี่ะบวนการี่ย่อยสลาย
นิเวศ ที่่�ใหิ้ที่ั�งคุณและโที่ษได้ในขณะเด่ยวกัน โดยจัุลินที่รี่่ย์ในจัอมปลวก ซึ�งหิากถิ่่กที่ำาลาย
ซึ�งหิากมองด้านความสำาคัญ่ที่างเศรี่ษฐกิจั หิรี่้อนำามาใชุ้ปรี่ะโยชุน์จัะเป็นส่วนที่่� “ปลวก
นับเป็นที่รี่ัพื้ยากรี่ธรี่รี่มชุาติิที่่�สามารี่ถิ่นำาไป งาน” ซ่อมแซมขึ�นเองได้ก่อนเป็นส่วนแรี่ก
ใชุ้ปรี่ะโยชุน์ได้มากมาย โดยจัังหิวัดกาญ่จันบุรี่่ ซึ�งเป็นที่่�ติั�งของ
อาจารื่ย์ไพื่พื่รื่รื่ณ แพื่เจรื่่ญ่ อาจัารี่ย์ปรี่ะจัำา มหิาวิที่ยาลัยมหิิดล วิที่ยาเขติกาญ่จันบุรี่่
สาขาวิชุาชุ่ววิที่ยาเชุิงอนุรี่ักษ์ มหิาวิที่ยาลัย ถิ่้อเป็นจัังหิวัดที่่�ม่ชุ้�อเส่ยงด้านเหิ็ดโคนที่่�เกิด
มหิิดล วิที่ยาเขติกาญ่จันบุรี่่ ได้กล่าวถิ่ึงความ จัากด่นจอมปลวก (Termite Mushroom)
มหิัศจัรี่รี่ย์ของ “จอมปลวก” ว่าอุดมไปด้วย ที่่�ใหิ้ดอกขนาดใหิญ่่ เน้�อและรี่สชุาติิด่
อินที่รี่่ยวัติถิุ่ที่่�เป็น “อาหารื่ของพื่่ช็” ที่่�สามารี่ถิ่ ซึ่่�งการื่นำาด่นจอมปลวกมาทิ้ำาเป็นปุ�ย นอกจาก
นำาไปที่ำาเป็นปุ�ยที่่�สั�งติัดได้ติามความติ้องการี่ จะสุามารื่ถีต่อยอดโอกาสุทิ้างเศิรื่ษฐิก่จให้
อาจารื่ย์ไพพรื่รื่ณั แพเจรื่่ญิ
ของพื้้�นที่่�เพื้าะปล่ก กับช็ุมช็นแล้ว ยังช็่วยลดความเสุียหายจาก อาจารีย์ปรีะจำาสิาขาวิชิาชิีววิทยาเชิิงอนุรีักษ์
มหาวิทยาลัยมหิด้ล วิทยาเขตกาญจนบุรีี
ในทิ้างน่เวศิว่ทิ้ยาปลวกมีบทิ้บาทิ้สุำาคัญ่ ปัญ่หาปลวกทิ้ำาลายไรื่่อ้อย ซึ่่�งเป็นพื่่ช็เศิรื่ษฐิก่จ
ในรื่ะบบน่เวศิในป่าไม้ โดยปลวกจัดเป็น สุำาคัญ่ของจังหวัดกาญ่จนบุรื่ี จากการื่นำาด่น
ผ่่้ย่อยสุลาย (Decomposer) ในป่าธ์รื่รื่มช็าต่ จอมปลวกไปใช็้ปรื่ะโยช็น์ได้อย่างหลากหลาย โดย อาจารื่ย์ไพื่พื่รื่รื่ณ แพื่เจรื่่ญ่ ยังม่
ซึ่่�งทิ้ำาหน้าทิ้ี�รื่่วมกันกับเช็่�อรื่าและแบคทิ้ีเรื่ีย งานวิจััยเพื้้�อศึกษาลักษณะที่างกายภัาพื้ของ
พื่บว่าปรื่ะมาณสุามในสุี�ของขยะธ์รื่รื่มช็าต่ จัอมปลวก และชุนิดของปลวกภัายในพื้้�นที่่�
การนึ่ำาด้ินึ่จอมปลวกมาที่ำา
เช็่น ซึ่ากพื่่ช็ เศิษไม้ ใบไม้ ทิ้่อนไม้ หรื่่อต้นไม้ มหิาวิที่ยาลัยมหิิดล วิที่ยาเขติกาญ่จันบุรี่่
เป็นึ่ปุ�ย นึ่อกจากจะสามารถ
ทิ้ี�หักล้มรื่่วงหล่นทิ้ับถีมกันอย่่ในป่า ปลวก ซึ�งพื้บว่าดินที่่�ฐานจัอมปลวกส่วนใหิญ่่เป็นดิน
ตี่อยอด้โอกาสที่างเศรษฐกิจ
ทิ้ำาหน้าทิ้ี�ช็่วยในการื่ย่อยสุลายให้ผุ่พื่ังและ ติะกอนที่รี่ายปนกรี่วด เน้�องจัากพื้้�นที่่�ศึกษาส่วน
ให้กับชุมชนึ่แล้ว ยังช่วยลด้
เปลี�ยนแปลงไปเป็นอ่นทิ้รื่ียวัตถีุภายในด่น ใหิญ่่จัะม่หิินโผล่ และเป็นเนินภั่เขา ส่งผลใหิ้
ค้ วามเ ส่ ยหายจาก ปั ญหา
ก่อให้เก่ดการื่หมุนเวียนอย่างรื่วดเรื่็วของธ์าตุ ดินชุั�นบนม่การี่สะสมของดินติะกอนที่รี่าย
ปลวกที่ำาลายไร่อ้อย ซ่�งเป็นึ่
อาหารื่ในด่น สุรื่้างความอุดมสุมบ่รื่ณ์ให้แก่ด่น มากกว่าดินที่รี่ายแป้ง และดินเหิน่ยวที่่�ม่
พื ชเศรษฐ กิจ สำาค้ัญของ
ในป่า ซึ่่�งเป็นปรื่ะโยช็น์ต่อการื่เจรื่่ญ่เต่บโต ค่าสัดส่วนใกล้เค่ยงกัน ปลวกจัึงเล้อกใชุ้ดินชุั�น
ของต้นไม้ บนในการี่นำาไปสรี่้างรี่ัง จัากงานวิจััยน่�สามารี่ถิ่
จังหวัด้กาญจนึ่บุร่ จากการนึ่ำา
ด้ินึ่จอมปลวกไปใช้ประโยชนึ่์ นำาไปปรี่ะยุกติ์ใชุ้ในที่างการี่เกษติรี่ และป่าไม้
ได้้อย่างหลากหลาย
Special Scoop
