Page 24 - MU_10Oct66

24 มหิดลสาร ๒๕๖๖ October 2023

พุิพุิธภัณฑ์ ควิามทรงจัำาบาดแผื่ล

และการศึกษาเพุื�อป้องกันควิามรุนแรงถีึงตาย
บทเรื่ียนจากบ้านแห้่งสื่ันต้ิภาพ มห้าวิทยาลัยอุปซีาลา สื่วีเด้น

Museum, Trauma Memories, and Peace Education for Deadly Violent Prevention:
Lesson learnt from House of Peace, Uppsala University, Sweden

พััที่ธ์ธ่รา นาคิอุไรรัตน์
อาจารยั่์สำถึาบันสำิที่ธิมนุษยั่ชูนและสำันติศึึกษา

ประเที่ศึในภัูมิภัาคิยัุ่โรปม่ประวัติศึาสำตร์เก่าแก่ในด้านการศึึกษา
การคิ้นคิว้าวิจัยั่และการสำ่งเสำริมการนำาคิวามรู้ด้านการศึึกษา
เพัื�อสำันติภัาพั (Peace Education) ไปสำู่การปฏิิบัติที่ั�งในรูปแบบ
การจัดการเร่ยั่นการสำอนเพัื�อการบ่มเพัาะวัฒนธรรมสำันติภัาพั
ป้องกันคิวามขัดแยั่้งรุนแรงถึึงตายั่ผ่านเคิรื�องมือและแหิล่งเร่ยั่นรู้
สำำาคิัญที่่�เร่ยั่กว่า “พ่พ่ธ์ภัณ์ฑ์์สิ่ันตี่ภาพ” (Peace Museum) โดยั่
ม่กระบวนการ และเป้าหิมายั่มุ่งถึอดบที่เร่ยั่นจากประวัติศึาสำตร์
และคิวามที่รงจำาบาดแผล เพัื�อนำาไปสำู่การสำร้างจิตสำำานึกการ
ป้องกันคิวามขัดแยั่้งรุนแรงถึึงตายั่ที่่�จะนำามาซึ�งโศึกนาฏิกรรม
ที่่�ที่ิ�งร่องรอยั่คิวามที่รงจำาบาดแผลไว้ใหิ้กับใคิร หิรือสำังคิมใด
สำังคิมหินึ�ง การจัดปรื่ะชุมว่ชาการื่ของเครื่่อข่ายพ่พ่ธ์ภัณ์ฑ์์
สิ่ันตี่ภาพนานาชาตี่ รื่่วมกับเครื่่อข่ายศิาสิ่นาเพ่�อสิ่ันตี่ภาพ และ
มหาว่ทยาลัยอุปซึ่าลาแห่งสิ่วีเดน ณ์ บ้านแห่งสิ่ันตี่ภาพ (House
of Peace) ในรื่ะหว่างวันที� ๑๓ – ๑๖ สิ่่งหาคม ๒๕๖๖ ที�ผู้่านมา ผู้้้ชั่วยศาสื่ต้รื่าจารื่ย์ ด้รื่.พัทธ์ธีรื่า นาคอุไรื่รื่ัต้น์
สำถึาบันสำิที่ธิมนุษยั่ชูนและสำันติศึึกษา
ในฐานะพันักงานมหิาวิที่ยั่าลัยั่มหิิดลซึ�งได้รับทีุ่นสำนับสำนุน
จ า ก บ ั ณ ฑ์ ิ ต ว ิ ที่ ยั่ า ล ั ยั่ ใ น ก า ร ไ ป น ำา เ สำ น อ ง า น ว ิ จ ั ยั่ ใ น คิ ร ั� ง น ่�
ดิฉันสำ่งบที่คิวามไปนำาเสำนอ ๒ เรื�อง คิือ “Historical Dialogue:
A Pathway to Peace and Reconciliation in the Deep South จดจำา หิากแต่เป็นคิวามที่รงจำาที่่�ใชู้จิตวิญญาณในการจดจำา
of Thailand” ภัายั่ใต้ธ่ม “Peacebuilding for the future” เพรื่าะว่ธ์ีการื่สิ่านเสิ่วนาปรื่ะวัตี่ศิาสิ่ตีรื่์ด้านหนึ�งนั�นได้ทำา
ซึ�งมาจากการที่ำางานภัาคิสำนามในชูายั่แดนใต้เพัื�อเป็นสำ่วนหินึ�ง หน้าที�เยียวยาบาดแผู้ลและฟ้� นฟูจ่ตีว่ญญาณ์ของผูู้้ที�อยู่กับ
ของการถึักที่อสำันติภัาพั และพับว่าเงื�อนไขของคิวามขัดแยั่้ง ความทรื่งจำานั�นด้วยเพ่�อมุ่งหวังจะเปิดพ่�นที�สิ่ำาหรื่ับการื่ให้อภัย
ที่่�ที่ว่คิวามรุนแรง และนำามาสำู่การบาดเจ็บล้มตายั่ของผู้คิน เรื่่�มตี้นมองอนาคตีที�จะอยู่รื่่วมกันใหม่รื่ะหว่างผูู้้กรื่ะทำา
จำานวนมาก ที่่�นั�นนอกจากม่สำาเหิตุรากเหิง้ามาจากคิวามขัดแยั่้ง ความรืุ่นแรื่งและผูู้้ถีูกกรื่ะทำาความรืุ่นแรื่งโดยไม่ใช้ความรืุ่นแรื่ง
ที่างการเมืองเรื�องผลประโยั่ชูน์ การเลือกปฏิิบัติ และการละเมิดสำิที่ธิ สำ่วนเรื�องที่่�สำอง “Museums, Peace Education and
คินกลุ่มน้อยั่ชูาวมลายัู่มุสำลิมแล้ว ยั่ังม่สำาเหิตุรากเหิง้ามาจาก Reconciliation: The Case Studies of Three Museums in
คิวามไม่ลงรอยั่ที่างประวัติศึาสำตร์อ่กด้วยั่ และกลายั่เป็นประเด็น Bosnia and Herzegovina” เป็นการถึอดบที่เร่ยั่นจากการคิ้นคิว้า
ที่่�ถึูกนำากลับมาสำร้างเงื�อนไขคิวามขัดแยั่้งใหิ้พัันลึกขึ�นทีุ่กคิรั�ง วิจัยั่ และการเดินที่างไปที่ัศึนศึึกษา และเก็บข้อมูลภัาคิสำนามจาก
ที่่�ม่การพัูดถึึงเรื�องเล่าบางเรื�องในคิวามที่รงจำาบาดแผล พัิพัิธภััณฑ์์ ๓ แหิ่งในประเที่ศึบอสำเน่ยั่และเฮอร์เซโกว่นา เมื�อปี
ของชูาวมลายัู่มุสำลิมปาตาน่ พั.ศึ. ๒๕๒๒ นำาเสำนอภัายั่ใต้ธ่ม “Education for peacebuilding”
ข ้ อ เ สำ น อ ใ น บ ที่ คิ ว า ม ด ั ง ก ล ่ า ว เ สำ น อ ใ หิ ้ ม ่ ก รื่ ะ บ ว น ก า รื่ บที่คิวามชูิ�นน่�นำาเสำนอใหิ้เหิ็นการที่ำาหิน้าที่่�ของพัิพัิธภััณฑ์์ใน
สิ่านเสิ่วนาปรื่ะวัตี่ศิาสิ่ตีรื่์เพ่�อการื่เปิดพ่�นที�ปลอดภัย สำำาหิรับ ฐานะที่่�เป็นแหิล่งเร่ยั่นรู้คิวามผิดพัลาดของมนุษยั่ชูาติที่่�ถึูกปลุก
การแลกเปล่�ยั่นถึกเถึ่ยั่งกันอยั่่างสำร้างสำรรคิ์ว่า เราจะจดจำาและ ปั � นจากผู้นำาเผด็จการที่างการเมืองที่ำาใหิ้พัลเมืองที่่�เคิยั่อยัู่่ร่วม
เคิารพัต่อคิวามที่รงจำาบาดแผลของผู้คินที่่�แตกต่างจากเรา ชูาติเด่ยั่วกันกลายั่มาเป็นศึัตรูคิู่อาฆ่าต และเข่นฆ่่ากันโดยั่ไม่เว้น
อยั่่างไร ด้วยั่เหิตุที่่�คิวามที่รงจำานั�นมิได้เป็นการใชู้เพั่ยั่งสำมอง แม้กระที่ั�งเด็ก ผู้หิญิง คินชูรา พัิพัิธภััณฑ์์ที่ั�งสำามแหิ่งด้านหินึ�ง

Special Article