Page 19 - MU_5May66

May 2023 มหิดลสาร ๒๕๖๖ 19

�
ม.มหิิดลมุ่งวิิจ้ัยสุร้างระบบอาหิารทีียั�งยืน
ป็ลดกับดักทีางควิามคิด สุู่การพงพาต่นเอง
่�

สูัมภัาษณ และเข้ียนข้่าวโดย ฐ์ิตรัตน เดชพื่รหิม
์
ิ
์
ภัาพื่จากผิู้ใหิสูัมภัาษณ ์
้
�
้
ั
้
ั
ไม่เพื่ียงนกสูิ�งแวดลอมเท่าน�นที�จะมาเปลยนโลกใหิเป็นสูีเข้ียว
ี
ำ
�
้
ิ
แตดวยกระบวนทางสูังคมศาสูตร์จะทาใหิสู�งแวดลอมเป็นเรือง
้
้
่
ื
่
ี
ข้องทกคน โดยมจดหิมายปลายทางเดยวกน คอ จะทาอยางไร
ี
ั
ุ
ำ
ุ
้
้
ำ
ิ
ั
้
ั
ใหิเกดความย�งยืนจากการทาใหิคนในสูังคมร่วมมือกนกาวข้้าม
่
ำ
่
ผิ่านปัญหิาตางๆ ที�จะมาทาร้ายโลกตอไปในอนาคต
ำ
รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.คนางค คนธ์มธ์รื่พจน อาจารย์ประจา
ั
์
ุ
์
ุ
ภัาควิชาสูังคมศาสูตร์ คณะสูังคมศาสูตร์และมนษยศาสูตร์
ิ
ั
มหิาวิทยาลยมหิดล กลาวว่า ร้อยละ ๓๕ ข้องภัาวะโลกร้อนที�เกด
่
ิ
ข้�น มาจาก “อตสิ่าหกรื่รื่มการื่ผู้ลตอาหารื่” ซ�งมีเบ�องหิลงมาจาก
ึ
ั
ื
ึ
่
ุ
่
้
การเลี�ยงสูัตว์ และปลูกพื่ืชโดยไม่ใสู่ใจถงผิลกระทบตอสู�งแวดลอม
ิ
ึ
ึ
ี
นอกจากนยังรวมถง “การื่เดนที่างของอาหารื่” ท�นอกจาก
ี
�
่
ิ
ึ
จะทำาใหิเกด “ภารื่ะคาใชุจาย” ท�เพื่�มข้�นแลว ยังเป็นการ
ี
ิ
้
้
่
่
้
“สิ่�นเปลอง” จากทตองเผิาผิลาญพื่ลงงานเช�อเพื่ลงท�มาจาก รื่องศึาสตรื่าจารื่ยั่์ ดรื่.ค์นางค์์ ค์่นธมธรื่พื่จน ์
้
ื
ั
ี
ี
�
ิ
่
่
ุ
ำ
ี
ิ
็
�
ิ
ทรัพื่ยากรธรรมชาต และกระบวนการเกบรักษาอาหิารทย�ง อาจารย์ประจาภัาควิชาสูังคมศาสูตร์
ั
ิ
ุ
คณะสูังคมศาสูตร์และมนษยศาสูตร์ มหิาวิทยาลยมหิดล
่
ึ
จะทาใหิเกดการปลอยกาซเรือนกระจกสูโลกเพื่�มมากข้�นตาม
ำ
่
ิ
๊
้
ู
ิ
ิ
ิ
้
้
ไปดวย อาท จากกระบวนการผิลตอาหิารแช่แข้็ง เป็นตน
�
ี
นอกจากน ยังไดมีการใช้กระบวนการทางสูังคมศาสูตร์ทสู่งเสูริม
�
้
ี
�
ี
ึ
ั
ิ
จงกลายเป็นโจทย์วจยเพื่ื�อสูร้างระบบอาหิารทย� ังยืน
ั
ิ
ี
้
้
ใหิเกดความเปนนาหินงใจเดยวกนข้องชุมชน อาท ดวยการเปิด
ิ
ำ
็
ึ
�
ื
ำ
ั
ิ
ั
�
ำ
ี
�
ั
สูาหิรับโลกในอนาคตทท� ัวโลกกาลงตนตว ร่วมวจยโดย
ี
เย�ยมชมพื่�นท�เกษตรกรรมเพื่ื�อใหิเกดการเรียนร้ร่วมกนระหิว่าง
ั
ู
้
ี
ื
ิ
ั
รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.คนางค คนธ์มธ์รื่พจน ในโครงการวจย
ิ
์
์
ั
ุ
ั
ื
ิ
ั
้
ู
เกษตรกรและผิ้รับซ�อในชมชน รวมท�งสู่งเสูริมใหิเกดความตระหินก
ุ
ั
ิ
่
�
ระดบโลก “Feast Project” ซงริเริ�มข้นโดยสูถาบนวจยแหิง
ึ
�
ั
ึ
ั
ั
ในการรับผิิดชอบดูแลซึ�งกนและกนในชมชน เป็นตน
ั
้
ุ
ั
่
ุ
ี
หินงในประเทศญ�ปนทมีบทบาทในระดบโลกจนสู�นสูุดโครงการ
ิ
�
ี
�
ึ
่
ในสิ่่วนของปรื่ะเที่ศิไที่ยไดมการื่รื่่เรื่่�มดาเนนตามแนวคด
่
ำ
้
่
้
“Post-growth” กนบ้างแลว “ตลาดสิุ่ขใจ” เป็นหนงในตวอย่าง
ั
ั
�
ึ
็
ั
ที่�ตอกยาใหเหนพลงจากการื่รื่วมตวกนของเกษตรื่กรื่ในพ�นที่ ่ �
่
ำ
้
ั
่
ั
่
์
ั
่
ำ
่
่
้
่
จงหวัดนครื่ปฐมที่�มารื่่วมผู้ลตสิ่นคาเกษตรื่อนที่รื่่ยสิ่่งจาหนาย
่
ึ
ั
่
่
ั
ที่�งในเขตชุมชุนและเขตเมองจนเป็นที่�กลาวถงกนอย่างแพรื่่หลาย
ุ
ึ
ซี�งผู้้ว่จยต�งใจจะขยายผู้ลแนวคด “Post-growth” ในการื่
ั
่
ั
่
้
�
่
�
่
ั
์
่
ว่จยเรื่่องตอไป โดยเนนไปที่ชุ่องที่างรื่้านอาหารื่อนที่รื่่ยว่าจะ
่
่
่
มกลยที่ธ์์และมโมเดลที่างธ์รื่กจที่ที่ำาใหเกดการื่เปลยนผู้่าน
่
่
�
�
ุ
้
่
ุ
้
่
สิ่ความย�งยนไดอย่างไรื่บ้าง เพ�อใหผู้่บรื่่โภคมอาหารื่
้
้
่
่
่
่
ั
ั
่
�
สิุ่ขภาพมายกรื่ะดบคุณิภาพชุ่วตใหม่สิุ่ขภาพที่ด และปลอดภย
่
่
ั
้
้
จากสิ่ารื่เคม่ไดมากขึ�นตอไปในวงกว้าง
่
ในเวลาตอมา รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.คนางค คนธ์มธ์รื่พจน ์
ุ
่
ั
์
ิ
ู
์
ำ
และจากประสูบการณทางานวจยในระดบโลกทาใหิผิ้วจย
้
ั
ั
ั
ำ
ิ
ั
้
ึ
ไดรับเชิญใหิเป็นตวแทนจากประเทศไทย ซ�งเป็น ๑ ใน ๑๒ ประเทศ
้
่
ไดฝึากแงคดท�งท้ายถงสิ่าเหตุที่�คนไที่ยสิ่่วนใหญยังคงไม่อาจ
้
่
ิ
ึ
ิ
่
ท�วโลกร่วมประพื่ันธ์บทความท�กล�นออกมาจากประสูบการณ ์
ั
ั
ี
่
้
เข้าถงแนวคด “Post-growth” ไดเที่่าที่�ควรื่ เหมอนอย่างบาง
ึ
่
่
ื
ิ
ในการข้ับเคลอน “Post-growth” ซ�งเป็นแนวคดในยคหิลง
ึ
ั
�
ุ
ปรื่ะเที่ศิที่่�พัฒนาแลว เป็นเพรื่าะสิ่่วนใหญยังคงตด “กบดกที่าง
่
่
ั
้
ั
การเจริญเตบโตทางเศรษฐ์กจ
ิ
ิ
่
่�
้
ความคด” ในเรื่่�องการื่เปลยนผู้่านไปสิ่ความยั�งย่นว่าเป็นหนาที่่�
่
่
ำ
ั
ตวอย่างกจกรรมตามแนวคด “Post-growth” ทกาลง
ิ
ิ
�
ี
ั
ู
้
่
่
ั
้
่
ั
ของรื่ัฐแตเพยงฝ่่ายเดยว แท้จริงแลวผิบริโภัคคอพื่ลงสูำาคญใน
ื
ั
ั
ี
ื
ุ
ข้ยายผิลไปท�วโลก คอ ระบบเกษตรกรรมท�สูนบสูนนโดยชุมชน
การสูร้างการเปลยนแปลงมากกว่าทคด เช่น การมีสูภัาพื่ลเมือง
ี
�
�
ี
ิ
Community Supported Agriculture - CSA โดยเกษตรกร
้
ั
อาหิารเพื่ื�อเช�อมตอผิคนใหิมาแกไข้ปัญหิาในระบบอาหิารร่วมกน
่
้
ื
้
ู
ี
้
้
้
ู
ี
้
มหินาท�ปลูกผิักและสู่งใหิผิบริโภัคผิ่านระบบสูมาชิกท�ตอง
ี
�
ิ
่
ี
ั
ซ�งหิากยังคงไมสูามารถปรับเปลยนทัศนคตใหิหินมา
้
ึ
้
่
ิ
้
จายเงินลวงหินา ทำาใหิเกดการสูร้างงานในชุมชน พื่ร้อมท�ง Harmony in Diversity
ั
่
พื่�งพื่าตนเองเพื่ื�อความย�งยืน กอาจยังคงไม่สูามารถบรรลุ
ึ
็
ั
ั
ำ
ุ
่
ี
้
สูนบสูนนเกษตรกรรายย่อยใหิมช่องทางการจาหินายผิลตผิล
ิ
้
เป้าหิมายอย่างครบวงจรไดในทีสูุด
�
ทางการเกษตรไดมากข้ึ�น จากการมผิู้รับซื�อที�แนนอน
ี
่
้