Page 7 - MU_6June66

June 2023 มหิดลสาร ๒๕๖๖ 7

ม.มหิิดลคิิดคิ้น์วิัคิซี้น์ปิ้องกัน์ไข้ซีิกาสูายพิัน์ธ์์เอเช้ย

หัวังต่อย์อดูผู้ลิตพรื่้อมใช้้

สัมภัาษณ์ และเข้ยนข่าวโดย ฐิต้ิร้ัต้น์ เดชิพร้หิม
ภัาพถิ่่ายโดย ยร้ร้ยงค์์ ค์งมหิาพฤกษ์
“ไข้ซี่กา” (Zika Fever) เป็นหินึ�งในโร้ค์ต้ิดเชิื�อจากยุงลาย
ทำ้�เค์ยทำำาใหิ้ทำุกค์นไม่เค์ยลืมจากเหิตุ้การ้ณ์ร้ะบาดค์ร้ั�งแร้กของ
“ไข้ซี่กาสิ่ายพันธ์ุ์เอเชีย” ในปร้ะเทำศไทำยเมื�อปี พ.ศ. ๒๕๕๙
แม้จะเป็นโร้ค์ต้ิดเชิื�อทำ้�ยังไม่ม้ยาป้องกัน แต้่ด้วยค์วามมุ่งมั�น
ทำ้�จะเหิ็นค์นไทำยผัลิต้วัค์ซี้นใชิ้ได้เอง ทำำาใหิ้เพ้ยง ๖ ปีต้่อมา
ได้ม้การ้ค์ิดค์้นและพัฒนา “วัคุซีีนป้องกันไข้ซี่กา” ฝึีมือค์นไทำย
สำาเร้็จเป็นค์ร้ั�งแร้ก โดยมหิาวิทำยาลัยมหิิดล ซีึ�งเป็นทำ้�พึ�งทำางการ้แพทำย์
และสุขภัาพของค์นไทำยเสมอมา
ศิาสิ่ติรื่าจารื่ย์ ดรื่. นายแพทย์นรื่ัติถพล เจรื่่ญิพันธ์ุ์
ผั้้อำานวยการ้สถิ่าบันชิ้ววิทำยาศาสต้ร้์โมเลกุล มหิาวิทำยาลัยมหิิดล
กล่าวว่า ผั้้ป่วยทำ้�ได้ร้ับเชิื�อจากยุงลายทำ้�ม้เชิื�อไวร้ัสไข้ซีิกา อาจม้ เนื�องจากเป็นวัค์ซี้นเชิื�อต้ายทำ้�ผัลิต้ภัายใต้้หิลักการ้ขององค์์การ้
อาการ้ไข้ส้ง เยื�อบุต้าอักเสบผัื�นขึ�นต้ามต้ัว อ่อนเพล้ย หิากเป็น อนามัยโลก โดยเป็นการ้นำาเชิื�อไวร้ัสมาทำำาใหิ้ต้าย แล้วผั่านกร้ะบวนการ้
ผูู้้ช้่วย์ศาสตรื่าจารื่ย์์ ดูรื่.ศุภฤกษ์ บวรื่ภิญิโญิ
สต้ร้้ม้ค์ร้ร้ภั์อาจส่งผัลใหิ้ค์ลอดบุต้ร้ออกมาผัิดปร้กต้ิ เชิ่น ศ้ร้ษะเล็ก ทำำาใหิ้ปลอดภััยจากสิ�งเจือปนไม่พึงปร้ะสงค์์ ก่อนฉ้ดเข้าไป
ผั้้อำานวยการ้ศ้นย์ค์วามเป็นเลิศด้านการ้ค์้นหิาต้ัวยา (ECDD) มหิาวิทำยาลัยมหิิดล
สมองพิการ้ หิร้ือม้การ้พัฒนาไม่สมบ้ร้ณ์ ในสัต้ว์ทำดลอง
ปัจจุบันไข้ซีิกาทำ้�พบในโลกนอกจากสายพันธีุ์เอเชิ้ย ซีึ�งมัก ในอนาค์ต้อาจม้โร้ค์อุบัต้ิใหิม่เกิดขึ�นอ้กมากมาย การ้พัฒนา
พบในปร้ะเทำศในกลุ่มลาต้ินอเมร้ิกา และปร้ะเทำศในแถิ่บเอเชิ้ย วัค์ซี้นด้วยเทำค์โนโลย้เด้ยวกันน้�ใหิ้สามาร้ถิ่ใชิ้ป้องกันได้หิลายโร้ค์
ต้ะวันออกเฉ้ยงใต้้แล้ว ยังม้ทำ้�มักพบในปร้ะเทำศในแถิ่บทำว้ป ในเข็มเด้ยวจึงอาจเป็นทำางเลือกทำ้�ด้ปร้ะสิทำธีิภัาพ ซีึ�งในส่วนของ
แอฟื้ร้ิกา ด้วยปรื่ะสิ่บการื่ณ์เชี�ยวชาญิด้านการื่คุ่ดคุ้นและพัฒนา ไข้ซีิกา เกิดจากเชิื�อไวร้ัสในต้ร้ะก้ลฟื้ลาวิไวร้ัส (Flavivirus)
วัคุซีีนกว่า ๔ ทศิวรื่รื่ษ ทำาให้มหาว่ทยาลัยมห่ดล โดย ศิูนย์ว่จัย ดังนั�นในอนาคุติอาจพัฒนาให้สิ่ามารื่ถใช้ป้องกันไวรื่ัสิ่
และพัฒนาวัคุซีีน สิ่ถาบันชีวว่ทยาศิาสิ่ติรื่์โมเลกุล ได้ติ่อยอด หลายชน่ดในเข็มเดียวกัน นั�นคุ่อป้องกันรื่่วมกับโรื่คุที�เก่ดจาก
ขยายผลจนสิ่ามารื่ถคุ่ดคุ้นและพัฒนาวัคุซีีนป้องกันไข้ซี่กา ไวรื่ัสิ่ในติรื่ะกูลเดียวกันได้ เช่น ไข้สิ่มองอักเสิ่บเจอี (Japanese
ที�สิ่ามารื่ถป้องกันได้ทั�งสิ่ายพันธ์ุ์เอเชีย และสิ่ายพันธ์ุ์แอฟรื่่กา encephalitis : JE) และไวรื่ัสิ่เวสิ่ท์ไนล์ (West Nile virus : WNV)
ในหลอดทดลองสิ่ำาเรื่็จเป็นคุรื่ั�งแรื่กของโลก ซีึ�งการ้ผัลิต้วัค์ซี้นด้วยโร้งงานทำ้�ได้มาติรื่ฐิาน GMP (Good
ซีึ�งในเช่งนโยบายติ่อไปอาจผลักดัน Manufacturing Practices) จนสามาร้ถิ่ใชิ้ได้อย่างแพร้่หิลาย
ให้เป็นวัคุซีีนพ่�นฐิานสิ่ำาหรื่ับปรื่ะชาชน อาจต้้องลงทำุนงบปร้ะมาณเร้ิ�มต้้นหิลายร้้อยล้านบาทำ โดยก่อนอื�น
ฉีีดป้องกันติั�งแติ่ก่อนการื่ติั�งคุรื่รื่ภ์ จะต้้องม้การ้ผัลิต้ในโร้งงานกึ�งอุต้สาหิกร้ร้ม แล้วทำดสอบ
ติลอดจนฉีีดในเด็กหญิ่งวัย ๑๐ – ๑๒ ปี ค์วามปลอดภััยร้ะยะทำ้� ๑ ในกลุ่มเล็ก ก่อนขยายส้่ร้ะยะทำ้� ๒
โดยอาจแบ่งเป็น ๒ เข็ม เข็มแรื่ก ในกลุ่มขนาดกลาง
ฉีีดเพ่�อสิ่รื่้างภูม่ติ้านทาน และเข็มที� ๒ เมื�อพบว่าวัค์ซี้นม้ค์วามปลอดภััย ก็จะเข้าส้่กร้ะบวนการ้ผัลิต้
ฉีีดเพ่�อกรื่ะติุ้นในอีก ๔ สิ่ัปดาห์ติ่อมา ในร้ะดับอุต้สาหิกร้ร้มทำ้�ได้มาต้ร้ฐาน GMP โดยค์าดว่าจะใชิ้เวลา
โดยจะเป็นการ้ลงทำุนทำางสุขภัาพทำ้�ค์ุ้มค์่า เนื�องจากปร้ะสิทำธีิภัาพ ไม่น้อยกว่า ๔ ปี จากนั�นจะเข้าส้่การ้ทำดสอบร้ะยะทำ้� ๓ ในกลุ่มเป้าหิมาย
ของ “วัคุซีีนป้องกันไข้ซี่กาสิ่ายพันธ์ุ์เอเชีย” ทำ้� มหาว่ทยาลัยมห่ดล ขนาดใหิญ่ต้่อไป โดยหิากพบว่าวัค์ซี้นสามาร้ถิ่ป้องกันโร้ค์ไข้ซีิกาได้ด้
โดย ศิูนย์ว่จัยและพัฒนาวัคุซีีน สิ่ถาบันชีวว่ทยาศิาสิ่ติรื่์โมเลกุล ก็จะถิ่ึงเวลาทำ้�จะนำาวัค์ซี้นไปฉ้ดใหิ้แก่ปร้ะชิาชินทำั�วไป
ค์ิดค์้นและพัฒนาขึ�นน้� หิากฉ้ดค์ร้ั�งแร้กต้ั�งแต้่อายุยังน้อย ก็อาจม้ มหิาวิทำยาลัยมหิิดล พร้้อมทำำาหิน้าทำ้�เป็น “ปัญิญิาของแผ่นด่น”
ภั้มิต้้านทำานโร้ค์ไปได้นานหิลายสิบปี ซีึ�งไวร้ัสไข้ซีิกานอกจาก เค์้ยงข้างปร้ะชิาชินชิาวไทำย เพื�อการ้เร้ิ�มต้้นทำ้�ด้ส้่การ้เป็นปร้ะเทำศ
ต้ิดต้่อจากแม่ส้่ล้กแล้ว ยังต้ิดต้่อได้ทำางเพศสัมพันธี์ วัค์ซี้นป้องกัน ทำ้�สามาร้ถิ่สร้้างค์วามเชิื�อมั�นจากศักยภัาพในการ้ค์ิดค์้นและพัฒนา
ไข้ซีิกาจึงจำาเป็นสำาหิร้ับทำุกค์นทำั�งหิญิงและชิาย วัค์ซี้นเพื�อพิชิิต้โร้ค์ต้ิดเชิื�ออุบัต้ิใหิม่ “วัคุซีีนไข้ซี่กาสิ่ายพันธ์ุ์เอเชีย”
ดรื่.ณรื่งคุ์ น่ทัศิน์พัฒนา นักเทำค์นิค์การ้แพทำย์ (ผั้้เชิ้�ยวชิาญ) ซีึ�งก่อนจะได้ม้การ้ผัลักดันส้่การ้ทำดสอบจร้ิงในมนุษย์ หินทำาง
Research Excellence
ศ้นย์วิจัยและพัฒนาวัค์ซี้น สถิ่าบันชิ้ววิทำยาศาสต้ร้์โมเลกุล ส้่การ้บร้ร้ลุค์วามสำาเร้็จถิ่ึงร้ะดับอุต้สาหิกร้ร้มอาจไม่ได้จำากัดอย้่ทำ้�
มหิาวิทำยาลัยมหิิดล ซีึ�งเป็นหิัวหิน้าทำ้มค์ิดค์้นและพัฒนา “วัคุซีีน การ้พัฒนาศักยภัาพโร้งงานอุต้สาหิกร้ร้มเพื�อผัลิต้เอง แต้่อาจเป็น
ป้องกันไข้ซี่กาสิ่ายพันธ์ุ์เอเชีย” กล่าวเพิ�มเต้ิมใหิ้ค์วามเชิื�อมั�น การื่มอบสิ่่ทธ์่การื่ผล่ติและการื่ดำาเน่นการื่เช่งพาณ่ชย์ (licensing)
ถิ่ึงวัค์ซี้นทำ้�ค์ิดค์้นและพัฒนาขึ�นดังกล่าวว่า ได้ผั่านการ้ทำดสอบ ใหิ้แก่ โร้งงานอุต้สาหิกร้ร้มเอกชินทำ้�ได้มาต้ร้ฐาน GMP เพื�อใหิ้
ทำางหิ้องปฏิิบัต้ิการ้ในสัต้ว์ทำดลองแล้วพบว่าม้ค์วามปลอดภััยส้ง ปร้ะชิาชินได้เข้าถิ่ึงวัค์ซี้นทำ้�เชิื�อมั�นได้ถิ่ึงปลอดภััยได้เร้็วยิ�งขึ�น