Page 6 - MU_6June66

6 มหิดลสาร ๒๕๖๖ June 2023

ม.มหิิดลช้�วิิจัยเช้�อด้�อยาแบบสูหิสูาขาวิิชา

เสรื่ิมความมั�นคงสาธารื่ณสุขโลก

สัมภัาษณ์ และเข้ยนข่าวโดย ฐิต้ิร้ัต้น์ เดชิพร้หิม
ภัาพจากค์ลังภัาพ PR ส่วนกลาง

“เช่�อแบคุทีเรื่ียด่�อยา” ยังค์งเป็นปัญหิาทำางสาธีาร้ณสุข
ทำ้�ค์อยค์ุกค์ามค์วามมั�นค์งของโลกอย่างต้่อเนื�อง องค์์การ้
อนามัยโลกได้กำาหินดใหิ้อย้่ในแผันยุทำธีศาสต้ร้์โลก และเป็น
วาร้ะเร้่งด่วนทำ้�ต้้องใหิ้ค์วามสำาค์ัญ
นอกจากน้� องค์์การ้สหิปร้ะชิาชิาต้ิร้ายงานว่า หิากปัญหิาน้�
ไม่ได้ร้ับการ้แก้ไขอย่างเหิมาะสม อาจส่งผัลใหิ้ม้ผั้้เส้ยชิ้วิต้
จากโร้ค์ต้ิดเชิื�อดื�อยามากถิ่ึง ๑๐ ล้านค์นต้่อปี ภัายในปี พ.ศ. ๒๕๙๓
ศิาสิ่ติรื่าจารื่ย์ ดรื่. นายแพทย์ภัทรื่ชัย กีรื่ติ่สิ่่น ร้องอธีิการ้บด้
ฝึ่ายวิจัย และอาจาร้ย์ปร้ะจำาภัาค์วิชิาจุลชิ้ววิทำยา ค์ณะแพทำยศาสต้ร้์
ศิร้ิร้าชิพยาบาล มหิาวิทำยาลัยมหิิดล กล่าวในฐานะหิัวหิน้า
โค์ร้งการ้วิจัยการ้ศึกษาอุบัต้ิการ้ณ์เชิื�อดื�อยา เค์ร้ือข่ายพันธีมิต้ร้
มหิาวิทำยาลัยเพื�อการ้วิจัย (Research University Network - RUN) ศาสตรื่าจารื่ย์์ ดูรื่. นาย์แพทย์์ภัทรื่ช้ัย์ กีรื่ติสิน
ค์ลัสเต้อร้์สุขภัาพ ว่า ปัญหิาการ้ต้ิดเชิื�อดื�อยาถิ่ือเป็นปัญหิาสำาค์ัญ ร้องอธีิการ้บด้ฝึ่ายวิจัย และอาจาร้ย์ปร้ะจำาภัาค์วิชิาจุลชิ้ววิทำยา
ค์ณะแพทำยศาสต้ร้์ศิร้ิร้าชิพยาบาล มหิาวิทำยาลัยมหิิดล
ทำ้�ส่งผัลกร้ะทำบต้่อค์วามมั�นค์งทำางสาธีาร้ณสุขของปร้ะเทำศไทำย
และทำั�วโลก
เปร้้ยบเสมือน “ภูเขานำาแข็งใติ้นำา” ทำ้�แม้มองไม่เหิ็นชิัดเจน นอกจากน้� จากการ้สำาร้วจทำ้�ผั่านมายังพบร้ายงานว่า กว่าค์ร้ึ�ง
แต้่อาจเป็นอันต้ร้ายอย่างใหิญ่หิลวงได้ หิลายค์นอาจไม่ต้ร้ะหินัก ของปร้ะชิากร้ทำ้�ม้สุขภัาพแข็งแร้ง “เป็นพาหะของเช่�อด่�อยา”
มากพอถิ่ึงภััยเง้ยบทำ้�อาจขยายต้ัวอย่างต้่อเนื�อง หิมายถิ่ึงม้เชิื�อดื�อยาอย้่ในร้่างกายโดยทำ้�ไม่ได้ก่อโร้ค์ แต้่อาจแพร้่เชิื�อ
ธีร้ร้มชิาต้ิของเชิื�อแบค์ทำ้เร้้ยม้การ้กลายพันธีุ์อย้่ต้ลอดเวลา ออกไปยังผั้้อื�นหิร้ือสิ�งแวดล้อม หิร้ือก่อใหิ้เกิดการ้ต้ิดเชิื�อ
ซีึ�งม้ส่วนทำำาใหิ้เกิดการ้ดื�อยาได้ การ้ค์ิดค์้นยาใหิม่เพื�อร้ักษาโร้ค์ต้ิดเชิื�อ ในต้นเองได้ต้่อไป ร้วมไปถิ่ึงสัต้ว์ทำ้�อาจต้ิดเชิื�อหิร้ือเป็นพาหิะได้
ดื�อยา จึงอาจไม่ทำันการ้ณ์หิร้ือไม่ใชิ่วิธี้การ้แก้ปัญหิาทำ้�ยั�งยืน เชิ่นกัน ดังนั�น ปัญหิาเชิื�อดื�อยาจึงไม่ใชิ่เฉพาะเร้ื�องของผั้้ป่วย
ดังนั�นทำิศทำางการ้วิจัยโร้ค์ต้ิดเชิื�อดื�อยาทำ้�ได้ปร้ะสิทำธีิภัาพ เทำ่านั�น แต้่สัมพันธี์กันร้ะหิว่างค์น สัต้ว์ สิ�งแวดล้อม ซีึ�งอาจม้
จึงค์วร้เป็นค์วามร้่วมมือในลักษณะของ “สิ่หสิ่าขาว่ชา” เพื�อใหิ้เกิด ค์วามเชิื�อมโยงของเชิื�อดื�อยาร้ะหิว่างกันได้
ค์วามเข้าใจในทำุกมิต้ิทำ้�ค์วบค์้่กันไป ทำั�งการ้ค์ิดค์้นยาใหิม่ ซีึ�งเป็นทำ้�มาของการ้วางร้ะบบการ้บร้ิหิาร้จัดการ้แบบค์ร้บวงจร้
และการ้ป้องกันปัญหิา โดยเฉพาะหิล้กเล้�ยงปัจจัยกร้ะตุ้้น ภัายใต้้ แนวค์ิดสุขภัาพหินึ�งเด้ยว หิร้ือ “One Health” ทำ้�เป็นนโยบาย
การ้กลายพันธีุ์ทำ้�สำาค์ัญค์ือการ้กินยาปฏิิชิ้วนะโดยไม่จำาเป็น ทำ้�กร้ะทำร้วงสาธีาร้ณสุข ปร้ะเทำศไทำย และทำั�วโลกใหิ้ค์วามสำาค์ัญ
โดย ศิาสิ่ติรื่าจารื่ย์ ดรื่. นายแพทย์ภัทรื่ชัย กีรื่ติ่สิ่่น อธีิบายว่า อย่างยิ�งในปัจจุบัน
เชิื�อแบค์ทำ้เร้้ย ๑ ต้ัว โดยปกต้ิใชิ้เวลาแบ่งต้ัวร้อบละ ๒๐ – ๓๐ นาทำ้ ปัญหิาโร้ค์ต้ิดเชิื�อดื�อยา นับได้ว่าทำว้ค์วามรุ้นแร้งขึ�นอย่างต้่อเนื�อง
ซีึ�งการ้กลายพันธีุ์อาจเกิดขึ�นได้ในแต้่ละร้อบของการ้แบ่งต้ัว เชิื�อดื�อยาบางชินิดอาจจะไม่ม้ยาทำ้�สามาร้ถิ่ใชิ้ร้ักษาได้แล้ว
เชิื�อแบค์ทำ้เร้้ยจึงสามาร้ถิ่กลายพันธีุ์ได้ง่าย การ้กินยาปฏิิชิ้วนะ ส่งผัลใหิ้ผั้้ต้ิดเชิื�อม้อัต้ร้าต้ายส้ง หิร้ืออาจเป็นผัลแทำร้กซี้อน
อย่างไม่เหิมาะสมอาจกร้ะตุ้้นใหิ้กลายพันธีุ์ได้เร้็วขึ�น จากภัาวะค์วามเจ็บป่วยอื�นๆ ทำ้�ผั้้ป่วยม้อย้่เดิมได้อ้กด้วย จึงนับ
เมื�อเร้ากินยาปฏิิชิ้วนะ ส่งผัลใหิ้เชิื�อแบค์ทำ้เร้้ยได้สัมผััสกับยา เป็นเร้ื�องสำาค์ัญทำ้�ปร้ะชิาชินทำุกค์นค์วร้เข้าใจและร้่วมมือกันป้องกัน
ซีึ�งบางส่วนอาจปร้ับต้ัวต้่อส้้กับยาโดยการ้กลายพันธีุ์ ดังนั�น ปัญหิาก่อนจะสายเกินไป โดยเฉพาะค์วร้หิล้กเล้�ยงการ้ซีื�อยาปฏิิชิ้วนะ
หิากกินยาอย่างต้่อเนื�องร้ะยะยาว หิร้ือกินยาโดยไม่ม้ข้อบ่งชิ้� กินเองโดยไม่ม้ข้อบ่งชิ้�ทำ้�เหิมาะสม หิร้ือค์วร้ขอค์ำาแนะนำาจากแพทำย์
ทำ้�ถิ่้กต้้อง ก็จะยิ�งเพิ�มโอกาสทำำาใหิ้เชิื�อแบค์ทำ้เร้้ยกลายพันธีุ์ต้่อส้้ ก่อนกินยาปฏิิชิ้วนะทำุกค์ร้ั�ง
กับยา หิร้ือ “ด่�อยา” ได้มากขึ�นเทำ่านั�น

Research Excellence