Page 24 - MU_11Nov65
P. 24
24 มหิดลสาร ๒๕๖๕ November 2022
ม.มหิิดล มอบช่ีวิิตใหิม่ “เด็กนอกระบบการศึกษา”
ด้วิย “พลังแหิ่งจัิตตปัญญา”
รองศาสตราจารย์์ ดร.ลั่อชีัย์ ศรีเงินย์วิง
ผู้่้อำานัวิย์กุารศ่นัย์์จิตตปัญญาศ่กุษา มหิาวิิทย์าลัย์มหิิดล
สิัมภาษณ์ และเขัียนขั่าวิโดย ฐิติรัตน์ เดชีพรหิม
ขัอบคุณภาพจัาก CE
ประเทศไทยยังมีเด็กและเยาวิชีนจัำานวินมากที�ยังขัาดโอกาสิ เด็กชีายขัอบ/เปราะบาง (marginalized/vulnerable children)
เขั้าไม่ถั่ึงบริการพ่�นฐานทางการศึกษา สิังคม และสิุขัภาพ ในประเทศไทยวิ่ายังคงมีสิถั่านการณ์ที�น่าเป็นหิ่วิง
เด็กและเยาวิชีนเหิล่านี�มีหิลายรูปแบบ ทั�งเด็กที� “หลุด” จัาก โดยเฉีพาะอย่างยิ�งชี่วิงหิลังการระบาดหินักขัอง COVID-19
ระบบการศึกษา เด็กจัากครอบครัวิยากจัน ไม่พร้อม รวิมทั�ง พบวิ่ามีเด็กจัำานวินไม่น้อยกลับมาพร้อมกับปัญหิาการติดสิารเสิพติด
“เด็กหลังห้อง” ในโรงเรียนน้อยใหิญ่ทั�งหิลาย ที�กำาลังเสิี�ยง การมีเพศสิัมพันธิ์ที�ไม่เหิมาะสิม และการถัู่กปฏิิเสิธิกลับเขั้าสิู่ระบบ
ต่อการตกไปอยู่ในวิัฏิจัักรอันดำาม่ด ซีึ�งมาพร้อมกับปัญหิา โรงเรียน ฯลฯ
ยาเสิพติด เพศ อาชีญากรรม ควิามรุนแรง เป็นต้น ที�ผู้่านมา ศูนย์จัิตตปัญญาศึกษา มหิาวิิทยาลัยมหิิดล ได้ใชี้กลวิิธิี
เด็กที�ถัู่กเรียกวิ่า “เด็กชายขอบ” ซีึ�งมีควิามเปราะบางเหิล่านี� ในการทำางานกับภาคีเคร่อขั่ายต่างๆ ในการขัับเคล่�อนจัิตตปัญญา
ยังคงมีชีีวิิต หิายใจัร่วิมโลกใบเดียวิกับผูู้้คนที�อยู่รายล้อม แต่มักจัะถัู่ก ใหิ้เป็น “เครื่่�องม่อ” ในการพัฒนาคุณภาพชีีวิิตขัองคนไทยกลุ่มต่างๆ
มองขั้าม และถัู่กตำาหินิ ชีี�นิ�วิวิ่าเป็น “เหตุแห่งปัญหาของสุังคม” โดยเฉีพาะอย่างยิ�ง “ปัญหาเด็กนอกรื่ะบบการื่ศิึกษา” ตั�งแต่
และแม้จัะมีหิลายฝึ่ายพยายามใหิ้ควิามชี่วิยเหิล่อ แต่ดูเหิม่อน เด็กนักเรียน “เสุี�ยงหลุดหลังห้อง” จันถั่ึงเด็กที�ปฏิิเสิธิระบบการศึกษา
มาตรการทั�งหิลาย ล้วิน “เข้าไม่ถึง” แก่นแกนขัองปัญหิา และเด็กที�ตกอยู่ใน “กับดักวงจรื่ความดำาม่ดของชีว่ต” ทั�งหิลาย
เพราะมักเป็น “การื่ทำางานกับปัจจัยภายนอก” ขัาดการเน้นลึก บทเรื่ียนสุำาคัญปรื่ะการื่หนึ�ง ค่อ การื่ใช้จ่ตตปัญญาเพื่่�อสุรื่้าง
ไปที� “ม่ต่ด้านในจ่ตใจ” ขัองเด็กและผูู้้ใหิญ่ที�เกี�ยวิขั้อง อันเป็น การื่เปลี�ยนแปลง “ห้องเรื่ียนที�มีความทุกข์” เปลี�ยน “เด็กหลังห้อง”
“รื่ากเหง้า” ที�แท้จัริงขัองปัญหิาเหิล่านี� ที�สุ่�นหวัง ให้เป็น “พื่ลังแห่งอนาคต” ของแผู้่นด่น ด้วยการื่ทำางาน
ศูนย์จัิตตปัญญาศึกษา มหิาวิิทยาลัยมหิิดล เป็นหิน่วิยงาน เพื่่�อ “ต่ดอาวุธ์ทางจ่ตตปัญญา” ให้กับคุณครืู่ทั�งหลาย
ที�ทำางานขัับเคล่�อนสิังคมด้วิยการนำาเอา “กรื่ะบวนการื่พื่ัฒนา “ห้องเรื่ียนแห่งอำานาจ” แบบเด่ม ที�ใช้ว่ธ์ีการื่สุอนแบบสุั�งการื่
ม่ต่ด้านใน” เน้นการ “ต่�นรืู่้” “สุรื่้างพื่่�นที�ปลอดภัย” และ ครืู่มีอำานาจเหน่อนักเรื่ียน คอยควบคุม ชี�ผู้่ดถูก นั�นไม่ใช่คำาตอบ
“การื่รื่ับฟ้ัง” ใหิ้กับผูู้้คนกลุ่มต่างๆ ซีึ�งรวิมถั่ึงการร่วิมม่อกับ หากต้องเปลี�ยนเป็น “พื่่�นที�แห่งการื่รื่ับฟ้ัง” ด้วยความเข้าใจ ให้
Harmony in Diversity Harmony in Diversity เยาวิชีนชีายขัอบ/เปราะบาง ด้วิยแนวิคิดเพ่�อการแก้ไขัปัญหิา ครืู่จะต้องสุรื่้าง “พื่่�นที�ปลอดภัย” ให้เก่ดขึ�น ใช้การื่รื่ับฟ้ัง ให้โอกาสุ
โอกาสุ ทำาให้เด็กๆ ได้ “ตรื่ะหนักรืู่้” ถึง “คุณค่าที�อยู่ภายในตัวเอง”
เคร่อขั่ายต่างๆ ในการทำางานเพ่�อแก้ไขัปัญหิาเด็กและ
แทนการื่ใช้อำานาจ จะสุามารื่ถเปลี�ยนเด็กนักเรื่ียนที�มีปัญหา
ที�ลงลึกไปถั่ึงการพัฒนา “ม่ต่ด้านในของมนุษย์” ซีึ�งจัะชี่วิยใหิ้
สุู่การื่เป็นเด็กที�สุามารื่ถพื่ัฒนาต่อไปได้” รื่องศิาสุตรื่าจารื่ย์
สิามารถั่แก้ไขัปัญหิายากๆ ในสิังคมได้อย่างแท้จัริง และยั�งย่น
รื่องศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.ล่อชัย ศิรื่ีเง่นยวง ผูู้้อำานวิยการศูนย์จัิตต
ดรื่.ล่อชัย ศิรื่ีเง่นยวง กล่าวิ
ปัญญาศึกษา มหิาวิิทยาลัยมหิิดล ได้เปิดเผู้ยถั่ึงผู้ลการทำางานกับ
