Page 12 - MU_11Nov60
P. 12
{ Special Article
สาธิดา ศรีชาติ
ลูกหลานไทย
กับบทบาทการดูแลผู้สูงอายุในครอบครัว
รองศาสตราจารย์ ดร.ขวัญจิต ให้สังคมไทยมีจ�านวนผู้สูงอายุที่อยู่ ครอบครัว คือ สมาชิกในครอบครัวของ
ศศิวงศาโรจน์ ผู้อ�านวยการสถาบัน ในภาวะพึ่งพิงค่อนข้างสูง จึงอาจ ผู้สูงอายุ โดยเฉพาะกลุ่มเด็กและ
วิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย กล่าวได้ว่าเรา “แก่ก่อนรวย” ดังนั้น เยาวชนที่สามารถเป็น ‘ก�าลังเสริม’ ของ
มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่าการก้าวสู่ การดูแลผู้สูงอายุในประเทศไทยซึ่งมีข้อ ครอบครัวในการช่วยดูแลผู้สูงอายุและ
สังคมสูงอายุก�าลังเป็นแนวโน้มโลก จ�ากัดและยังขาดความพร้อมในหลาย จะเป็น ‘ก�าลังส�าคัญ’ ในการดูแลผู้สูง
ประเทศไทยเองก้าวเข้าสู่สังคมสูงอายุ ด้าน การน�าเอาแบบอย่างจากประเทศ อายุที่เป็นพ่อแม่ของตนเองในอนาคต
กว่าทศวรรษ ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๔๘ และ พัฒนาแล้วมาใช้ในการดูแลผู้สูงอายุ โดยใช้ทุนทางวัฒนธรรมด้านค่านิยม
คาดประมาณว่าอีก ๔ ปีข้างหน้า จะ ไทย อาจไม่ใช่แนวทางที่เหมาะสม “กตัญญู กตเวที” ที่ฝังรากอยู่ในระบบ
กลายเป็นสังคมสูงอายุแบบสมบูรณ์ ทั้งหมด รูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่ การดูแลผู้สูงอายุในสังคมไทย เป็น
(Aged society) (สัดส่วนประชากรสูง พัฒนาจากต้นทุนทางวัฒนธรรมที่มีอยู่ กลไกส�าคัญในการสร้างความสัมพันธ์
อายุเกินร้อยละ ๒๐ ของประชากร อาจช่วยให้สามารถรับมือการเปลี่ยน ระหว่างเด็กและผู้สูงอายุในครอบครัว
ทั้งหมด) ผู้สูงการรับมือกับสังคมสูง แปลงได้อย่างเหมาะสมและสอดคล้อง ใช้กระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
อายุยังไม่มีทางออกที่สมบูรณ์แบบ แม้ กับสภาวการณ์ของประเทศ ประสบการณ์ในการดูแลผู้สูงอายุ
ในประเทศที่พัฒนาแล้ว ซึ่งมีระยะเวลา สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรม ระหว่างเด็กและผู้รู้ด้านสุขภาพ เพื่อน�า
ในการเปลี่ยนผ่านการเข้าสู่สังคมสูง เอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล ในฐานะ ไปสู่การปรับความคิด ทัศนคติและ
อายุยาวนาน บางประเทศนานนับ แหล่งวิชาการที่ได้ศึกษาวิจัยด้าน ความเข้าใจระหว่างคนต่างวัย รวมทั้ง
ศตวรรษ ท�าให้มีเวลาในการเตรียม วัฒนธรรมมาเป็นเวลากว่า ๔๐ ปี ได้ การเสริมความรู้ ความเข้าใจที่จ�าเป็น
พร้อมในเรื่องทรัพยากร เทคโนโลยี และ เล็งเห็นความส�าคัญของทุนทาง ในการดูแลผู้สูงอายุ และการเสริม
เศรษฐกิจ ส�าหรับสังคมสูงอายุก็ตาม วัฒนธรรมที่สามารถน�ามาประยุกต์ ศักยภาพของเด็กและเยาวชนในการ
จึงท�าให้เกิดข้อกังวลต่อประเทศไทยที่ เพื่อเป็นทางเลือกหนึ่งในการรองรับ ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในครอบครัว
มีการเปลี่ยนผ่านสู่สังคมสูงอายุแบบ สังคมผู้สูงอายุ ได้จัดท�าโครงการวิจัย กลุ่มตัวอย่างในครั้งนี้ คือ เด็กอายุ
ก้าวกระโดด นอกจากระยะเวลาในการ เรื่อง “ลูกหลานไทยหัวใจกตัญญู ๑๐-๑๕ ปี ซึ่งเป็นวัยที่เหมาะสมต่อการ
ตั้งรับที่น้อยแล้ว ยังมีข้อจ�ากัดในด้าน ดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในครอบครัว” ปลูกฝังทัศนคติและพฤติกรรม
เศรษฐกิจ การจัดระบบสวัสดิการ การ บนพื้นฐานแนวคิดการดูแลผู้สูงอายุ เนื่องจากเป็นวัยที่สามารถเข้าใจเชิง
ออม และปัจจัยอื่นๆ ที่จ�าเป็นในการ แบบไม่เป็นทางการโดยครอบครัว (in- เหตุผลและโตพอที่จะดูแลผู้อื่นได้ตาม
ดูแลผู้สูงอายุ รวมทั้งเรายังขาดการ formal care) ซึ่งปัจจุบันได้ถูกย้อนกลับ ความเหมาะสม โดยได้คัดเลือกเด็กที่
เตรียมความพร้อมในเรื่องการส่ง มาให้ความส�าคัญแทนการดูแลผู้สูง อาศัยอยู่กับปู่ ย่า ตา หรือยาย ในชุมชน
เสริมและป้องกัน (promotion and อายุแบบรัฐสวัสดิและการดูแลแบบ ที่เป็นพื้นที่กึ่งเมืองกึ่งชนบทในเขต
prevention) ในกลุ่มก่อนวัยสูงอายุ ทางการ (formal care/ institutional ปริมณฑล ซึ่งเป็นพื้นที่ที่มีการ
(Pre-Aging) ที่เข้มแข็งซึ่งจะส่งผล care) ปัจจัยส�าคัญในการดูแลโดย เปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรม
12
Volumn 11 • November 2017
