Page 31 - MU_9Sept67
P. 31
September 2024 มหิดลสาร ๒๕๖๗ 31
ผู้ลล้พธุ์�อ้นไม่พึงปรื่ะสิ่งค�
จากการีเรีียกดัอกเบี�ยเงินก่้
ที�เกินกวั่าอัตรีาที�กฎหมายกำาหนดั
โดย น�งส่�วัสุ่ธี�ส่ินี ส่ัณ์หรีัติ
นิติกัรี กัองกัฎหม�ย มห�วัิทย�ลัยมหิดล
แม้ในเวัล�ต่อม� ผู้้้ให้กั้้ป็รีับำลดดอกัเบำี�ยเป็็นอัตรี�รี้อยละ ๑.๒๕ ต่อเดือน
หน้�งในส่ัญญ�พัื�นฐ�นที�อย้่ในทุกัยุคทุกัส่มัยคงจ็ะไม่พั้นส่ัญญ� หรีืออัตรี�รี้อยละ ๑๕ ต่อป็ี แม้วั่�ไม่เกัินต�มที�กัฎหม�ยกัำ�หนดกั็ต�ม
กั้้ยืมเงิน ซึ่้�งผู้้้กั้้หวัังได้เงินเพัื�อเอ�ไป็ใช็้จ็่�ยต�มที�ตนต้องกั�รี กั็ไม่ได้ทำ�ให้ข้้อส่ัญญ�ในส่่วันดอกัเบำี�ยเงินกั้้ที�ตกัเป็็นโมฆะแล้วักัลับำม�
ส่่วันผู้้้ให้กั้้กั็หวัังเงินงอกัเงย (ดอกัเบำี�ย) จ็�กักั�รีให้หยิบำให้เงินยืม ฟั่� นคืนช็ีพัเป็็นข้้อส่ัญญ�ที�ส่มบำ้รีณ์์หรีือส่�ม�รีถเรีียกัรี้องในดอกัเบำี�ยนั�น
ดังนั�น ห�กัมีฝ้่�ยที�ถ้กัเอ�รีัดเอ�เป็รีียบำหรีือหัวัหมอโดยห� ได้อีกั เม่�อดอกเบี�ยเง่นกู้ตกเป็นโมฆ์ะถี่อเสุม่อนว่าไม่มีการื่กำาหนด
ผู้ลป็รีะโยช็น์อันเกัินควัรี ในลักัษณ์ะคิดดอกัเบำี�ยกั้้ยืมเงินเกัินกัวั่� ดอกเบี�ยไว้ในสุัญญา กั�รีที�ผู้้้กั้้ยอมช็ำ�รีะดอกัเบำี�ยเกัินกัวั่�อัตรี�ที�กัฎหม�ย
ที�กัฎหม�ยกัำ�หนด กัฎหม�ยจ็้งต้องเข้้�ม�กัำ�กัับำด้แลข้อบำเข้ต กัำ�หนดให้แกั่ผู้้้ให้กั้้ จ็้งเป็็นกั�รีช็ำ�รีะหนี�ที�ฝ้่�ฝ้่นข้้อห้�มต�มกัฎหม�ย
กั�รีกั้้ยืมเงินทั�งฝ้่�ยผู้้้ให้กั้้และฝ้่�ยผู้้้กั้้ คอลัมน์มุมกัฎหม�ย ต�มม�ตรี� ๔๑๑ ป็รีะมวัลกัฎหม�ยแพั่งและพั�ณ์ิช็ย์ ด้วัย ผู้้้กั้้จ็้งไม่ส่�ม�รีถ
ฉุบำับำเดือนนี�จ็ะม�เล่�ในแง่มุมกัรีณ์ีกั�รีกั้้ยืมเงินทั�วัไป็ (ไม่ใช็่กัรีณ์ี เรีียกัรี้องข้อคืนเงินที�เป็็นดอกัเบำี�ยที�ได้ช็ำ�รีะไวั้ ส่่วันผู้้้ให้กั้้เองที�เป็็นฝ้่�ย
กั�รีกั้้ยืมเงินจ็�กัส่ถ�บำันท�งกั�รีเงิน) วั่�ผู้้้ให้กั้้จ็ะส่�ม�รีถคิดดอกัเบำี�ย เรีียกัดอกัเบำี�ยที�ฝ้่�ฝ้่นข้้อห้�มต�มกัฎหม�ย กั็ไม่มีส่ิทธีิได้รีับำเงินดอกัเบำี�ย
เกัินอัตรี�ได้หรีือไม่ ผู้ลท�งกัฎหม�ยจ็ะเป็็นเช็่นใด ผู้้้กั้้จ็ะส่�ม�รีถ ที�ผู้้้ให้กั้้คิดเกัินอัตรี�ที�กัฎหม�ยกัำ�หนดด้วัยเช็่นกััน แต่จ็ะต้องนำ�ดอกัเบำี�ย
ข้อคืนดอกัเบำี�ยที�คิดเกัินไป็นั�นได้ม�กัน้อยแค่ไหน และมีบำทลงโทษ ที�ผู้้้กั้้ได้ช็ำ�รีะไป็หักักัับำเงินต้นที�ค้�งจ็่�ยแทน เหลือยอดต้นเงินต�มส่ัญญ�
ในเรีื�องนี�แกั่ใครีบำ้�ง กั้้ยืมเงินเท่�ใดจ็้งเป็็นจ็ำ�นวันเงินที�ผู้้้ให้กั้้ส่�ม�รีถเรีียกัรี้องจ็�กัผู้้้กั้้ได้ต่อไป็
นอกัจ็�กัผู้้้ให้กั้้จ็ะเรีียกัรี้องให้ผู้้้กั้้ต้องช็ดใช็้เงินต้นคงเหลือที�หักัจ็�กั
ดอกัเบำี�ยข้้�งต้นเรีียบำรี้อยแล้วั ยังมีสุ่ทธ์่เรื่ียกรื่้องดอกเบี�ยผู้่ดนัดอันเน่�อง
คำ�พัิพั�กัษ�ศ�ลฎีกั�ที� ๑๘๘๓/๒๕๖๖ ส่รีุป็ข้้อเท็จ็จ็รีิงโดย มาจากผูู้้กู้ไม่ยอมชีำารื่ะเง่นนับตั�งแต่คิรื่บกำาหนดตามหนังสุ่อบอกกล่าว
ข้อป็รีับำเป็ลี�ยนตัวัละครีและรี�ยละเอียดเพัื�อง่�ยต่อผู้้้อ่�นได้วั่� ทวงเง่น ซึ่้�งเป็็นดอกัเบำี�ยคนละป็รีะเภทกัับำดอกัเบำี�ยเงินกั้้ โดยในรีะหวั่�ง
เมื�อวัันที� ๑๐ มกัรี�คม พั.ศ.๒๕๕๓ ผู้้้ให้กั้้และผู้้้กั้้ได้จ็ัดทำ�ส่ัญญ� กั�รีพัิจ็�รีณ์�ข้องศ�ลในคดีนี� ได้มีกั�รีป็รีับำป็รีุงแกั้ไข้ม�ตรี� ๒๒๔
กั้้ยืมเงินเป็็นล�ยลักัษณ์์อักัษรี โดยไม่ได้กัำ�หนดรีะยะเวัล�ช็ำ�รีะหนี�ไวั้ ป็รีะมวัลกัฎหม�ยแพั่งและพั�ณ์ิช็ย์ในส่่วันข้องกั�รีคิดอัตรี�ดอกัเบำี�ย
มีกั�รีคำ�ป็รีะกัันโดยบำุคคลและที�ดิน รีวัมถ้งมีกั�รีกัำ�หนดอัตรี�ดอกัเบำี�ย ผู้ิดนัดไวั้ เดิมให้คิดดอกัเบำี�ยผู้ิดนัดในอัตรี�รี้อยละ ๗.๕ ต่อป็ี แต่เมื�อนับำ
เงินกั้้ในอัตรี�รี้อยละ ๑.๕๐ ต่อเดือน หรีืออัตรี�รี้อยละ ๑๘ ต่อป็ี แต่ต่อม� ตั�งแต่วัันที� ๑๑ เมษ�ยน ๒๕๖๔ เป็็นต้นไป็ กัฎหม�ยกัำ�หนดให้คิดอัตรี�
ป็ี พั.ศ. ๒๕๕๕ ผู้้้ให้กั้้เป็ลี�ยนแป็ลงอัตรี�ดอกัเบำี�ยเงินกั้้เป็็นอัตรี�รี้อยละ ดอกัเบำี�ยรี้อยละ ๕ ต่อป็ี หรีืออัตรี�ใหม่ต�มที�ป็รีับำเป็ลี�ยนต�มกัฎหม�ย
๑.๒๕ ต่อเดือน หรีืออัตรี�รี้อยละ ๑๕ ต่อป็ี ผู้้้กั้้ทยอยช็ำ�รีะหนี�เรีื�อยม� ดังนั�น ผู้้้ให้กั้้มีส่ิทธีิคิดดอกัเบำี�ยผู้ิดนัดจ็�กัผู้้้กั้้ในอัตรี�เดิมรี้อยละ ๗.๕
จ็นกัรีะทั�งเดือนธีันวั�คม พั.ศ. ๒๕๕๖ ผู้้้กั้้ไม่ส่่งเงินเพัื�อช็ำ�รีะหนี�อีกัต่อไป็ ต่อป็ี ตั�งแต่วัันที� ๑๕ ส่ิงห�คม พั.ศ. ๒๕๖๒ จ็นถ้งวัันที� ๑๐ เมษ�ยน พั.ศ.
ผู้้้ให้กั้้จ็้งได้มีหนังส่ือบำอกักัล่�วัไป็ยังผู้้้กั้้เมื�อวัันที� ๒๖ กัรีกัฎ�คม ๒๕๖๒ ๒๕๖๔ และคิดดอกัเบำี�ยผู้ิดนัดจ็�กัผู้้้กั้้ในอัตรี�ใหม่รี้อยละ ๕ ต่อป็ี ตั�งแต่
ให้ช็ำ�รีะหนี�ทั�งเงินต้นที�ยังคงเหลือพัรี้อมดอกัเบำี�ยเงินกั้้ภ�ยใน ๗ วััน วัันที� ๑๑ เมษ�ยน พั.ศ. ๒๕๖๔ เป็็นต้นไป็จ็นกัวั่�ผู้้้กั้้จ็ะช็ำ�รีะครีบำถ้วัน
นับำแต่วัันที�ได้รีับำหนังส่ือ โดยผู้้้กั้้ได้รีับำหนังส่ือเมื�อวัันที� ๗ ส่ิงห�คม จ็�กัคำ�พัิพั�กัษ�ฎีกั�ดังกัล่�วัเห็นได้วั่� เมื�อกั�รีคิดดอกัเบำี�ยเงินกั้้
พั.ศ. ๒๕๖๒ เมื�อครีบำกัำ�หนดรีะยะเวัล�ต�มหนังส่ือบำอกักัล่�วั (วัันที� ๑๔ เกัินกัวั่�ที�กัฎหม�ยกัำ�หนดถือวั่�ข้้อส่ัญญ�ในส่่วันกั�รีกัำ�หนดดอกัเบำี�ย
ส่ิงห�คม พั.ศ. ๒๕๖๒) ผู้้้กั้้เพัิกัเฉุยและไม่ช็ำ�รีะเงินกั้้แต่อย่�งใด ผู้้้ให้กั้้จ็้ง เป็็นโมฆะ แต่ไม่ทำ�ให้ข้้อส่ัญญ�อื�น ๆ เส่ียไป็ด้วัย ผู้้้กั้้ที�ช็ำ�รีะเงินเป็็น
ได้นำ�ส่ัญญ�นี�มีฟั้องรี้องคดีต่อศ�ลจ็นกัรีะทั�งส่้่กั�รีพัิจ็�รีณ์�ข้องศ�ลฎีกั� ค่�ดอกัเบำี�ยกั็ไม่มีส่ิทธีิเรีียกัคืนจ็�กัผู้้้ให้กั้้ ส่่วันผู้้้ให้กั้้ไม่มีส่ิทธีิเรีียกัเกั็บำ
โดยที�ศ�ลฎีกั�แผู้นกัคดีผู้้้บำรีิโภคได้มีคำ�พัิพั�กัษ�ข้้�งต้นซึ่้�งส่รีุป็ส่�รีะ ดอกัเบำี�ยนั�นได้และกั็ไม่มีส่ิทธีิได้รีับำเงินที�เป็็นดอกัเบำี�ยด้วัย แต่ให้นำ�เงิน
ได้ดังต่อไป็นี� ที�ผู้้้กั้้ช็ำ�รีะเป็็นดอกัเบำี�ยดังกัล่�วันั�นหักักัับำเงินต้นที�ค้�งจ็่�ยแทน
กั�รีที�ผู้้้ให้กั้้คิดดอกัเบำี�ยเงินกั้้อัตรี�รี้อยละ ๑.๕๐ ต่อเดือนหรีืออัตรี� นอกัจ็�กัคำ�พัิพั�กัษ�ฎีกั�นี�แล้วั ผู้้้ให้กั้้ที�กัำ�หนดดอกัเบำี�ยเกัินอัตรี�
รี้อยละ ๑๘ ต่อป็ี เป็็นอัตรี�ดอกัเบำี�ยเกัินกัวั่�ที�กัฎหม�ยกัำ�หนด (ไม่เกัิน ที�กัฎหม�ยกัำ�หนดอ�จ็มีควั�มผู้ิดต�มพัรีะรี�ช็บำัญญัติห้�มเรีียกัดอกัเบำี�ย
รี้อยละ ๑๕ ต่อป็ี) ในข้ณ์ะทำ�ส่ัญญ� ซึ่้�งเป็็นกั�รีฝ้่�ฝ้่นข้้อห้�มต�มกัฎหม�ย เกัินอัตรี�ฯ ฐ�นเรีียกัดอกัเบำี�ยเกัินอัตรี�ที�กัฎหม�ยกัำ�หนดไวั้ โดยป็ัจ็จ็ุบำัน
ดังนั�น ข้้อส่ัญญ�ที�กัำ�หนดดอกเบี�ยดังกล่าวจึงตกเป็นโมฆ์ะมาตั�งแต่ต้น มีรีะวั�งโทษจ็ำ�คุกัไม่เกัินส่องป็ี หรีือป็รีับำไม่เกัินส่องแส่นบำ�ท หรีือทั�งจ็ำ�
หรีือผู้้้ให้กั้้ไม่มีส่ิทธีิเรีียกัดอกัเบำี�ยจ็�กัผู้้้กั้้ได้ตั�งแต่ต้น หรีือเส่มือนหน้�งไม่ ทั�งป็รีับำ ดังนั�น กั�รีที�รีัฐได้ออกักัฎหม�ยเพัื�อเป็็นกั�รีป็้องป็รี�มมิให้
ได้มีกั�รีกัำ�หนดดอกัเบำี�ยเงินกั้้ไวั้ตั�งแต่ต้น ต�มม�ตรี� ๑๕๐ และม�ตรี� มีกั�รีคิดดอกัเบำี�ยที�เป็็นกั�รีเอ�รีัดเอ�เป็รีียบำหรีือแส่วังผู้ลป็รีะโยช็น์
๖๕๔ แห่งป็รีะมวัลกัฎหม�ยแพั่งและพั�ณ์ิช็ย์ ป็รีะกัอบำกัับำม�ตรี� ๓ ข้องฝ้่�ยใด พัรี้อมกัับำมีบำทลงโทษ จ็้งเป็็นข้้อพั้งรีะวัังในกั�รีกั้้หรีือ ม์มกฎหิมาย
แห่งพัรีะรี�ช็บำัญญัติห้�มเรีียกัดอกัเบำี�ยเกัินอัตรี� พั.ศ. ๒๔๗๕ (ป็ัจ็จ็ุบำัน ให้กั้้ต้องอย้่ในกัรีอบำข้องกัฎหม�ย ห�กัฝ้่�ฝ้่นกั็จ็ะได้รีับำผู้ลลัพัธี์
ป็รีับำป็รีุงในป็ี พั.ศ. ๒๕๖๐ ซึ่้�งยังคงหลักักั�รีเดิม แต่เพัิ�มเติมโทษให้ส่้งข้้�น) อันไม่พั้งป็รีะส่งค์จ็�กัม�ตรีกั�รีท�งกัฎหม�ย
