Page 20 - MU_10Oct61

Research Excellence
ผศ.ดร.ภูเบศร์ สมุทรจักร
รองผู้อ�านวยการฝ่ายวิจัยและวิเทศสัมพันธ์
สถานบันวิจัยประชากรและสังคม

การดูแลครอบครัวเปราะบาง

ชุดโครงการวิจัย ในสถานการณ์การเปลี่ยนแปลง

โครงสร้างประชากรและสังคมไทย

เมื่อวันที่ ๑๘ กันยายน ๒๕๖๑ ที่ผ่านมา โครงการ ๒) โครงการวิจัย การดูแลผู้สูง นอกจากนี้ชุดโครงการวิจัยยังสะท้อนภาพ
สถาบันวิจัยประชากรและสังคม อายุในรูปแบบการอยู่อาศัยที่หลากหลาย การมีบุตรที่ท�าให้ “มนุษย์แม่” ต้องมีการ
น�าเสนอผลการศึกษา ชุดโครงการวิจัย ในสังคมไทย เพื่อประเมินความเข้มแข็ง ปรับตัวอย่างเข้มข้นและต้องรักษาศักดิ์ศรี
“การดูแลครอบครัวเปราะบางใน และความต้องการสนับสนุนครัวเรือน ของผู้หญิงในสถานภาพแม่ ภรรยา และ
20 สถานการณ์ การเปลี่ ยนแปลง ซึ่งมี ผศ.ดร.ศุทธิดา ชวนวัน เป็นหัวหน้า สะใภ้ ที่ต้องลดการพึ่งพิงสามีเพื่อลดการ
โครงสร้างประชากรและสังคมไทย” โครงการ ๓) โครงการวิจัย กลไกของชุมชน ถูกดูแคลน ขณะเดียวกันก็ต้องการท�า
ซึ่งมี ผศ.ดร.ภูเบศร์ สมุทรจักร เป็นหัวหน้า องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการดูแล หน้าที่แม่อย่างภาคภูมิใจ นอกจากนี้ยังได้
ชุดโครงการวิจัย สนับสนุนทุนวิจัยโดย ครัวเรือนเปราะบาง: กรณีศึกษาครัวเรือน น�าเสนอประเด็น “ศักดิ์ศรี” ของผู้สูงอายุ
ส�านักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ข้ามรุ่นและครัวเรือนที่ผู้สูงอายุอยู่คนเดียว ในปัจจุบันต้องการอยู่โดยไม่ต้องพึ่งพา
(สกว.) ในการนี้ รศ.ดร.รศรินทร์ เกรย์ ซึ่งมี ผศ.ดร.ปิยวัฒน์ เกตุวงศา เป็นหัวหน้า บุตรมากเกินไป แต่ก็ “ไม่อยากตายคน
ผู้อ�านวยการสถาบันวิจัยประชากรและ โครงการ และ ๔) โครงการวิจัย ระบบ เดียว” เมื่อบั้นปลายชีวิตมาถึง การดูแล
สังคม เป็นผู้กล่าวต้อนรับผู้เข้าร่วมการ สนับสนุนผู้สูงอายุแบบบูรณาการ: การมี ผู้สูงอายุที่มีประสิทธิภาพคือการมีบุตร
ประชุม และ รศ.ดร.เรณู สุขารมย์ ผู้อ�านวย ส่วนร่วมของภาคเอกชนและกิจการเพื่อ หรือ “เพื่อนบ้าน” ที่คอยดูแลอย่าง
การฝ่าย ฝ่ายชุมชนและสังคม ส�านักงาน สังคม ซึ่งมี อ.ดร.ธีรนงค์ สกุลศรี เป็น สม�่าเสมอแม้ไม่ได้อยู่ร่ วมชายคา
กองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) กล่าว หัวหน้าโครงการ และมีการบรรยายพิเศษ เดียวกัน และการมีชุมชนที่เข้มแข็ง
เปิดการประชุมการ ณ ห้องบอลรูม ๑ โดย Miss Emily Person นักเรียนชั้น โดยการเข้ามามีส่วนร่วมของ อปท. ที่ช่วย
โรงแรมพูลแมน สุขุมวิท ๒๑ (อโศก) มัธยมศึกษาปีที่ ๖ โรงเรียน International กระตุ้นให้ชุมชนเกิดการท�ากิจกรรมในการ
กรุงเทพฯ Community School ผู้ด�าเนินโครงการ ช่วยกันดูแลผู้สูงอายุก็จะยิ่งท�าให้กิจกรรม
ชุดโครงการวิจัยนี้ เป็นงานวิจัยต่อ Capstone Service Project ช่วยเหลือ เหล่านั้นมีความยั่งยืน และพบว่า ความ
เนื่องจากชุดโครงการวิจัย “ความอยู่ดีมี ผู้สูงอายุในชุมชนแออัด เขตประเวศ เข้มแข็ง ความทุ่มเท และความคิดริเริ่ม
สุขของครอบครัวไทย” เมื่อปี ๒๕๕๗ ซึ่งได้ทิ้ง กรุงเทพมหานคร สร้างสรรค์ของผู้น�าท้องถิ่นมีความส�าคัญ
ประเด็นจุด “เปราะบาง” ในครอบครัวที่ ผลการวิจัยสะท้อนให้เห็นถึงช่องว่าง เป็ นอย่างยิ่งต่อการดูแลครัวเรือน
สังคมควรเฝ้าระวังเพื่อไม่ให้น�าไปสู่การ ของนิยามค�าว่า “ครอบครัว” และ “ครัว เปราะบาง รวมทั้งการน�าเสนอ
แตกร้าวของครอบครัว ภายใต้สถานการณ์ เรือน” ในขณะที่ครอบครัวเป็นมิติของการ “ฐานข้อมูลครัวเรือนเปราะบาง”
ทางสังคมและประชากรที่มีการ ยึดสมาชิกผ่านความสัมพันธ์ในรูปแบบ เพื่อการใช้จริงอย่างมีประสิทธิภาพ รวมทั้ง
เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ท�าให้เกิดการ ต่างๆ ส่วนครัวเรือนแสดงมิติการอยู่ร่วม ข้อเสนอแนะในการเปิดโอกาสให้ภาค
ศึกษาประเด็นเปราะบางของครอบครัว กันของสมาชิกในพื้นที่เชิงภูมิศาสตร์ เอกชนหรือกิจการเพื่อสังคมเข้ามามี
ไทยในครั้งนี้ ซึ่งชุดโครงการวิจัยนี้ พัฒนาการทางสังคมและประชากรใน ส่วนร่วมในการดูแลผู้สูงอายุ จะยิ่งท�าให้
ประกอบด้วย ๔ โครงการวิจัยย่อย ได้แก่ ปัจจุบันท�าให้นิยามครอบครัว และครัว ช่องว่างในการดูแลผู้สูงอายุลดลง
๑) โครงการวิจัย การปรับวิถีการท�างาน เรือนที่ใช้และเข้าใจกันอยู่ไม่ครอบคลุม ลดภาระแก่ภาครัฐ และเพิ่มโอกาสให้ผู้สูง
ของครอบครัวเมื่อมีบุตร ซึ่งมี ผศ.ดร. และไม่สะท้อนภาพจริงเท่าที่ควร และ อายุเข้าถึงการดูแลได้มากยิ่งขึ้น Mahidol
มนสิการ กาญจนะจิตรา เป็นหัวหน้า ท�าให้หลายคนตกหล่นไปจากสิทธิที่พึงได้รับ

October 2018 M • Master A • Altruism H • Harmony I • Integrity D • Determination O • Originality L • Leadership