Page 12 - MU_3Mar60

{ Research Excellence
ผศ.ดร.ปวีณา ไตรเพิ่ม
และฐิติรัตน์ เดชพรหม
นักวิจัย ม.มหิดล
ค้นพบผักบุ้ง

๕ ชนิดใหม่ของโลก

สามารถศึกษาและพัฒนา

ต่อยอดเป็นยารักษาโรคได้

ประเทศไทยเป็นถิ่นก�าเนิดของ เครือพูลานสาง เครือพู ดอก ยืนยันชนิดได้แน่นอนในขณะนั้น หัวหน้าภาควิชาพฤกษศาสตร์
พืชพรรณนานาชนิด มีความ หอม เครือพูพวงผกา และ เครือพูลานสางมีดอกสีม่วงเข้ม มหาวิทยาลัยมหิดลที่สนับสนุน
หลากหลายทางชีวภาพสูงมาก จิงจ้อภาชี โดยพืชทั้ง ๕ ชนิดนี้ถูก ตัดกับใบสีเขียวอ่อน นับเป็นพืชที่ งานด้านอนุกรมวิธานมาอย่าง
ที่สุด ๑ ใน ๒๕ แห่งของโลก การ ตีพิมพ์รับรองในวารสารวิชาการ เหมาะแก่การน�ามาพัฒนาต่อ ต่อเนื่อง
ค้นพบพืชชนิดใหม่ เป็นการยืนยัน ชั้นน�าทางพฤกษศาสตร์ ได้แก่ ยอดเป็นไม้ประดับ
ให้เห็นถึงความส�าคัญและ Phytotaxa ของประเทศ
ความเร่งด่วนในการอนุรักษ์ป่า นิวซีแลนด์ และ Systematic
ธรรมชาติของประเทศไทยซึ่งเป็น Botanyของประเทศสหรัฐอเมริกา
ถิ่นที่อยู่อาศัยที่เปราะบางเป็น
อย่างยิ่ง เป็นเรื่องน่ายินดีที่เมื่อ “จิงจ้อภาชี” (Argyreia sud-
เร็วๆ นี้นักวิจัยมหาวิทยาลัย “เครือพูดอกหอม” (Argyreia deeana Traiperm & Staples)
มหิดลได้สร้างผลงานค้นพบ “ผัก dokmaihom Traiperm & Sta- ตั้งเพื่อเป็นเกียรติแก่ ดร.สมราน
บุ้ง ๕ ชนิดใหม่ของโลก” ซึ่ง ples) พบในเขตป่าทุ่งใหญ่ สุดดี นักวิทยาศาสตร์ช�านาญ
นอกจากจะเป็นไม้ประดับที่ “เครือพูพิสุทธิ์” (Argyreia นเรศวรและอ�าเภอสังขละบุรี การพิเศษ ส�านักวิจัยการอนุรักษ์
สวยงามแล้ว ยังพบว่ามีสาร albiflora Staples & Traiperm) เนื่องจากพืชชนิดนี้มีกลิ่นหอม ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยาน
ส�าคัญที่สามารถศึกษาและ เป็นพืชในสกุลเครือพูเงินมีดอก อ่อนๆ ในเวลากลางคืนซึ่งเป็น แห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช ที่ได้
พัฒนาต่อยอดเป็นยารักษาโรค สีขาวเคยถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อปี ลักษณะที่ไม่เคยพบมาก่อนในพืช พบพืชชนิดนี้เป็นครั้งแรกใน
โดยการค้นพบพืชชนิดใหม่นี้ได้ พ.ศ.๒๔๖๕ และมีตัวอย่างอ้างอิง ชนิดอื่นๆ ในสกุลเดียวกัน จึงมีค�า ธรรมชาติ ส่วนชื่อไทยมาจาก
รับการตีพิมพ์ในวารสารชั้น ในพิพิธภัณฑ์ธรรมชาติวิทยา ระบุชนิดจากภาษาไทยว่า ดอกไม้ บริเวณที่พบในป่าเต็งรัง เขต
น�าทางพฤกษศาสตร์ในต่าง กรุงลอนดอนเพียงชิ้นเดียวที่ไม่ หอม เครือพูดอกหอมมีดอกเป็น รักษาพันธุ์สัตว์ป่าลุ่มน�้าภาชี
ประเทศ สมบูรณ์ท�าให้ไม่สามารถระบุ พวงขนาดใหญ่สีขาว ใบประดับมี
มีรายงานว่าพบสารส�าคัญ
ชนิดได้ จนกระทั่งได้ค้นพบใน สีขาวอมชมพู สามารถส่งเสริม ชนิดหนึ่งในกลุ่มอัลคาลอยด์ (Al-
ธรรมชาติอีกครั้งหนึ่งเมื่อเร็วๆ นี้ เพื่อน�ามาปลูกเป็นไม้ประดับ kaloid) ในพืชสกุลเครือพูเงิน
(Argyreia Lour.) เช่น “ใบระบาด”
ซึ่งสารนี้จะน�ามาใช้ประโยชน์ใน
ทางการแพทย์เพื่อรักษาไมเกรน
การตกเลือดหลังคลอด และพาร์
กินสัน เป็นไปได้ว่าจุดเริ่มต้น
“เครือพูลานสาง” (Argyreia “เครือพูพวงผกา” (Argyreia จากการค้นพบ “พืชชนิดใหม่
พืชวงศ์ผักบุ้ง ๕ ชนิดใหม่ของ ankylophlebia Traiperm & inaequisepala Traiperm & ทั้ง ๕ ชนิด” นี้ จะน�าไปสู่การ
โลกที่ถูกค้นพบโดยผศ.ดร. Staples) ค�าระบุชนิดมาจาก Staples) ถูกพบในป่าเต็งรังผสม ค้นคว้าวิจัยต่อยอดในเรื่อง
ปวีณา ไตรเพิ่ม อาจารย์ประจ�า สถานที่ที่พบครั้งแรกคือ อุทยาน ป่าสนที่จังหวัดเชียงใหม่ มีดอก สารส�าคัญซึ่งพืชกลุ่มนี้ อาจมี
ภาควิชาพฤกษศาสตร์คณะ แห่งชาติลานสาง จังหวัดตาก โดย คล้ายๆ ดอกผักบุ้งไทยแต่มีสีม่วง ปริมาณ “อัลคาลอยด์” สูงกว่า
วิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล Dr. Paul Wilkin นักพฤกษศาสตร์ อมชมพู ค�าระบุชนิดหมายถึงการ ใน “ใบระบาด” และน�าไปสู่การ
ซึ่งท�างานวิจัยร่วมกับ Dr.George ชาวอังกฤษและ ดร.สมราน สุดดี ที่พืชชนิดนี้มีกลีบเลี้ยงไม่เท่ากัน พัฒนาการวิจัยหาสารส�าคัญที่
W.Staples นักพฤกษศาสตร์ชาว เมื่อปี พ.ศ.๒๕๔๑ แต่ตัวอย่าง ส่วนชื่อไทยได้ตั้งให้เป็นเกียรติแก่ พัฒนาเป็นยารักษาโรคได้
อเมริกัน ได้แก่ เครือพูพิสุทธิ์ ดอกไม่สมบูรณ์จึงไม่สามารถ รศ.ดร.พวงผกา อัมพันธ์จันทร์ อย่างจริงจังต่อไป mahidol
12
Volumn 03 • March 2017