Page 8 - MU_9Sept67
P. 8
8 มหิดลสาร ๒๕๖๗ September 2024
มหิ่ดลพรื่้อมรื่้บม่อภาวะสิ่้ญพ้นธุ์์�ปลานำ�าจ่ดไทุ่ย
ดั้วัยภ่มิปัญญา ‘ชิีวัวัิทยาเชิิงอนุรีักษ์’
ส่ัมภ�ษณ์์ และเข้ียนข้่�วัโดย ฐิตินวัต�รี ดิถีกั�รีุณ์
ภ�พัจ็�กัผู้้้ให้ส่ัมภ�ษณ์์
“ชีีวว่ทยาเชี่งอนุรื่ักษ์” ถือเป็็นภ�รีกัิจ็ที� โดย งาน พื่ัฒนา สุ าย พื่ัน ธ์ุ์ ปลา นำาจ่ ด
ท้�ท�ยข้องโลกัในข้ณ์ะที�ทรีัพัย�กัรีธีรีรีมช็�ติ เชี่งอนุรื่ักษ์ จะเน้นการื่ใชี้พื่่อ - แม่พื่ันธ์ุ์ปลา
กัำ�ลังใกัล้ส่้ญส่ล�ย ซึ่้�งในป็ัจ็จ็ุบำัน ส่ัตวั์นำ� สุายพื่ันธ์ุ์ดั�งเด่มเพัื�อรีักัษ�พัันธีุกัรีรีมเดิมไวั้
โดยเฉุพั�ะ “ปลา” ซึ่้�งถือเป็็น “หัวใจสุำาคิัญ” จ็้งเป็็นง�นที�แตกัต่�งจ็�กังานพื่ัฒนาสุายพื่ันธ์ุ์
ข้อง SDG14 (Life Below Water) ที�นอกัจ็�กั ปลานำาจ่ดแบบผู้สุมข้ามสุายพื่ันธ์ุ์ (Hybridization)
จ็ะเป็็นตัวัช็ี�วััดส่ำ�คัญถ้งแหล่งอ�ห�รีโป็รีตีน หรีือเทคิน่คิทางพื่ันธ์ุว่ศิวกรื่รื่ม (Genetic
อันอุดมส่มบำ้รีณ์์ข้องมนุษย์ทั�งโลกัแล้วั ป็ล�ยัง Engineering) ในด้�นกั�รีตัดต่อท�งพัันธีุกัรีรีม
เป็นตัวชีี�วัดถีึงคิวามอุดมสุมบูรื่ณ์ของรื่ะบบ ซึ่้�งเหม�ะส่ำ�หรีับำกั�รีพััฒน�พัันธีุ์ป็ล�ในเช็ิง
น่เวศิแหล่งนำาจ่ดที�มีเพื่ียง ๓% ทั�วโลก เป็็นนำ�แดงซึ่้�งเป็็นส่ัญญ�ณ์ท�งธีรีรีมช็�ติที� เศรีษฐกัิจ็ม�กักัวั่�
ปลานำาจ่ดจึงมีโอกาสุที�จะคิาดการื่ได้ถีึงภาวะ ทำ�ให้ป็ล�นำ�จ็ืดอพัยพัจ็�กัเข้ื�อนวัช็ิรี�ลงกัรีณ์์ จ็�กัป็รีะส่บำกั�รีณ์์และองค์ควั�มรี้้ที�ส่ั�งส่ม
การื่สุูญพื่ันธ์ุ์ได้ในอนาคิต ข้้�นม�วั�งไข้่ในบำรีิเวัณ์ต้นนำ�ข้องลำ�ห้วัยบำีคลี� ม�อย่�งย�วัน�นด้�นกั�รีอนุรีักัษ์พัันธีุ์ป็ล�นำ�จ็ืด
ผูู้้ชี่วยศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุัมพื่ันธ์์ ทองหนูนุ้ย นอกัจ็�กันี� ยังได้พั�นักัศ้กัษ�ส่�ข้�วัิช็� ข้องไทย โดย ผูู้้ชี่วยศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุัมพื่ันธ์์
อ�จ็�รีย์ป็รีะจ็ำ�ส่�ข้�วัิช็�ช็ีวัวัิทย�เช็ิงอนุรีักัษ์ ช็ีวัวัิทย�เช็ิงอนุรีักัษ์ มห�วัิทย�ลัยมหิดล ทองหนูนุ้ย ได้กัล�ยเป็็นควั�มมุ่งมั�นตั�งใจ็
มห�วัิทย�ลัยมหิดล วัิทย�เข้ตกั�ญจ็นบำุรีี ผู้้้มี วัิทย�เข้ตกั�ญจ็นบำุรีี ลงพัื�นที�ศ้กัษ�พัันธีุ์ป็ล� อย่�งแรีงกัล้�ที�จ็ะส่รี้�ง “แหล่งธ์รื่รื่มชีาต่
ผู้ลง�นวัิจ็ัยในส่�ข้�ที�เกัี�ยวัข้้องตีพัิมพั์ม�กัม�ย ในเข้ตรีักัษ�พัันธีุ์ส่ัตวั์ป็่�ทุ่งใหญ่นเรีศวัรี ว่ทยาเพื่่�อการื่อนุรื่ักษ์พื่ันธ์ุ์ปลาและสุัตว์นำา”
ในวั�รีส่�รีวัิช็�กั�รีน�น�ช็�ติที�อย้่ในฐ�นข้้อม้ล และห้วัยข้�แข้้ง ในจ็ังหวััดกั�ญจ็นบำุรีี และ (Aquarium) ที�ใหญ่ที�สุ่ดในภ้มิภ�คเอเช็ียตะวััน
SCOPUS ซึ่้�งกั่อให้เกัิดคุณ์้ป็กั�รีต่อวังกั�รีอนุรีักัษ์ อุทัยธี�นี เพัื�อเกั็บำตัวัอย่�งพัันธีุ์ป็ล� และตรีวัจ็วััด ออกัเฉุียงใต้ เพัื�อเป็็นส่ัญลักัษณ์์ให้กัับำลุ่มนำ�
ป็ล�นำ�จ็ืดข้องไทยตลอดรีะยะเวัล� ๒๐ ป็ี คุณ์ภ�พันำ� เป็รีียบำเทียบำกัับำ ๑๐ ป็ีที�ผู้่�นม� แม่กัลองที�เป็็นศ้นย์รีวัมควั�มหล�กัหล�ยท�ง
ที�ผู้่�นม� ซึ่้�งจ็�กักั�รีลงพัื�นที�ดังกัล่�วัทำ�ให้นักัศ้กัษ� ช็ีวัภ�พัข้องช็นิดพัันธีุ์ป็ล� ส่ัตวั์นำ�ต่�งๆ และ
หน้�งในผู้ลง�นที�นับำเป็็นควั�มภ�คภ้มิใจ็ ได้ส่ัมผู้ัส่และเรีียนรี้้ถ้งควั�มหล�กัหล�ยท�ง เป็็นแหล่งพัันธีุ์ป็ล�นำ�จ็ืดที�มีช็ื�อเส่ียงรีะดับำโลกั
ข้องมห�วัิทย�ลัยมหิดล ในฐ�นะ “ปัญญา ช็ีวัภ�พั พัรี้อมป็รีะส่บำกั�รีณ์์อันทรีงคุณ์ค่� ณ์ มห�วัิทย�ลัยมหิดล วัิทย�เข้ตกั�ญจ็นบำุรีี
ของแผู้่นด่น” ต�มป็ณ์ิธี�นฯ ได้แกั่ กั�รีศ้กัษ� จ็�กัได้ค้นพับำป็ล�ช็นิดใหม่ข้องโลกัป็รีะม�ณ์ “แหล่งธ์รื่รื่มชีาต่ว่ทยาเพื่่�อการื่อนุรื่ักษ์ปลา
กั�รีอพัยพัย้�ยถิ�นวั�งไข้่ป็ล�นำ�จ็ืด ซึ่้�งเป็็น ๑๕ ช็นิดในเข้ตลุ่มนำ�แม่กัลอง และสุัตว์นำา” จ็ะส่�ม�รีถเป็็นแหล่งศ้กัษ�
ข้้อม้ลที�พับำน้อยม�กัในป็รีะเทศไทยส่้่รีะดับำ ตลอดจ็นได้ศ้กัษ�วัิจ็ัยจ็นส่�ม�รีถส่รี้�ง เรีียนรี้้ วัิจ็ัยท�งธีรีรีมช็�ติที�ส่มบำ้รีณ์์ที�สุ่ด
นโยบำ�ยข้องกัรีมป็รีะมง เพัื�อป็้องกัันกั�รีจ็ับำป็ล� นวััตกัรีรีมซึ่้�งส่�ม�รีถใช็้เป็็นแพัลตฟัอรี์ม แห่งหน้�งข้องไทยต่อไป็
ในฤด้วั�งไข้่ โดยส่�ม�รีถข้ย�ยรีะยะเวัล�จ็�กั ส่ำ�หรีับำป็รีะเมินและวัิเครี�ะห์ควั�มหล�กัหล�ย โดยเป็็นกั�รีส่�นต่อจ็�กักั�รีได้แลกัเป็ลี�ยน
๒ เดือน เป็็น ๔ เดือน ท�งช็ีวัภ�พั และป็ัจ็จ็ัยที�เกัี�ยวัข้้องเพัื�อทำ�น�ย เรีียนรี้้กัับำเครีือข้่�ยรีะดับำน�น�ช็�ติจ็�กั
กั�รีส่้ญพัันธีุ์ข้องป็ล�นำ�จ็ืดไทย มหาว่ทยาลัยฟลอรื่่ดา สุหรื่ัฐอเมรื่่กา ซึ่้�งตั�ง
โดยพับำวั่�ป็ล�บำ�งช็นิดแม้จ็ะส่�ม�รีถทนต่อ อย้่ในเข้ตกั้�งรี้อน มีพัันธีุ์ป็ล�นำ�จ็ืดที�มีลักัษณ์ะ
ส่ภ�พันำ�ที�เป็ลี�ยนแป็ลงได้ แต่เมื�อเวัล�ผู้่�น คล้�ยคล้งกัับำป็รีะเทศไทยซึ่้�งอย้่ในเข้ตรี้อนช็ื�น
ไป็รีะยะหน้�งอ�จ็เกัิดกั�รีส่้ญพัันธีุ์ได้ ห�กัไม่ได้ เป็็นที�ทรี�บำกัันดีวั่� พัันธีุ์ป็ล�นำ�จ็ืดจ็�กั
รีับำกั�รีอนุรีักัษ์และรีักัษ�รีะบำบำนิเวัศแหล่งนำ� ลุ่มนำ�แม่กัลองหล�ยช็นิดมีช็ื�อเส่ียงไป็ไกัล
กัับำส่ภ�วัะแวัดล้อมให้อย้่ในส่ภ�พัที�ส่มบำ้รีณ์์ ถ้งต่�งป็รีะเทศ อ�ทิ ป็ล�กัรีะเบำนที�ใหญ่
ซึ่้�งแพัลตฟัอรี์มดังกัล่�วัส่�ม�รีถใช็้เป็็นแนวัท�ง ที�สุ่ดในโลกั ป็ล�หมอแครีะ ป็ล�หลดแม่กัลอง
ในกั�รีแกั้ป็ัญห�ซึ่้�งแตกัต่�งกัันไป็ในแต่ละพัื�นที� และกัลุ่มป็ล�ค้อภ้เข้� เป็็นต้น
นอกัจ็�กันี� ด้วัยศ�ส่ตรี์แห่ง “ชีีวว่ทยา ด้วัย ๓ ป็ัจ็จ็ัยหลักัที�วั่�ด้วัยเรีื�องข้องอ�กั�ศ
เชี่งอนุรื่ักษ์” ยังช็่วัยต่อช็ีวัิตป็ล�ไทยส่�ยพัันธีุ์ นำ� และกั�รีพััฒน�ช็ุมช็น ห�กัมีกั�รีบำรีิห�รีจ็ัดกั�รี
ซึ่้�งจ็�กักั�รีลงพัื�นที�ศ้กัษ� “ลำาห้วยบีคิลี�” ดั�งเดิมให้ส่ืบำต่อถ้งรีุ่นล้กัหล�น โดยใช็้หลักักั�รี ที�ส่มดุลและมีป็รีะส่ิทธีิภ�พั เช็ื�อมั�นวั่�จ็ะส่�ม�รีถ
อำาเภอสุังขละบุรื่ี จังหวัดกาญจนบุรื่ี พับำวั่�มี เพั�ะเลี�ยงส่ัตวั์นำ�เพัื�อผู้ลิตล้กัพัันธีุ์ป็ล่อยคืน อนุรีักัษ์และป็้องกัันกั�รีส่้ญพัันธีุ์ข้องป็ล�นำ�จ็ืด
ป็ล�หล�กัช็นิดที�ยังคงต้องกั�รีวั�งไข้่ม�กักัวั่� ส่้่ธีรีรีมช็�ติ โดย ผูู้้ชี่วยศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุัมพื่ันธ์์ ไทยให้พั้นวัิกัฤติได้ ทั�งนี�ยังทำ�ให้เกัิดป็รีะส่ิทธีิภ�พั
๒ เดือนใน “ฤดูนำาแดง” ซึ่้�งเกัิดในช็่วังฝ้น ทองหนูนุ้ย มองวั่�ควัรีเป็็นกั�รีพััฒน�จ็�กั กั�รีใช็้ทรีัพัย�กัรีอย่�งยั�งยืนที�ยังคงไวั้ซึ่้�ง
ตกัหนักัจ็นนำ�ในแม่นำ�ส่้งข้้�น โดยส่ีแดงข้อง พั่อ-แม่พัันธีุ์ท้องถิ�นส่�ยพัันธีุ์ดั�งเดิมที�มีอย้่ ควั�มส่มดุลข้องรีะบำบำนิเวัศแหล่งนำ�
แม่นำ�เกัิดจ็�กัฝ้นที�ตกัลงม� แล้วัช็ะล้�งเอ� เข้ตพัื� นที�ลุ่มนำ�แม่กัลอง เพัื� อจ็ะได้ไม่ส่่ง
แรี่ธี�ตุบำนหน้�ดินละล�ยลงแม่นำ� ทำ�ให้เกัิด ผู้ลกัรีะทบำต่อรีะบำบำนิเวัศแหล่งนำ�
Research Excellence
