Page 4 - MU_9Sept67

4 มหิดลสาร ๒๕๖๗ September 2024

ครื่้�งแรื่กของโลก ม.มหิ่ดลรื่่วมค้นพบ

‘เชื้่�อล่ชื้มาเนีย’ สิ่ายพ้นธุ์์�ใหิม่

เตรีียมขยายผลยกรีะดัับเฝ้้ารีะวัังเชิิงนโยบาย

ส่ัมภ�ษณ์์ และเข้ียนข้่�วัโดย ฐิตินวัต�รี ดิถีกั�รีุณ์
ภ�พัจ็�กัผู้้้ให้ส่ัมภ�ษณ์์

“โรื่คิล่ชีมาเนีย” (Leishmaniasis) ได้รีับำกั�รีป็รีะกั�ศโดยองคิ์การื่
อนามัยโลก (WHO) ให้เป็็นหน้�งในโรีคติดต่อที�ส่ำ�คัญข้องมนุษย์
ซึ่้�งมีกั�รีแพัรี่รีะบำ�ดในเข้ตรี้อนช็ื�น และเข้ตอบำอุ่นข้องโลกั รีวัมไป็ถ้ง
บำรีิเวัณ์ป็่�ที�มีฝ้นตกัช็ุกั
ผูู้้ชี่วยศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุุรื่เดชี ศิ่รื่่พื่ัฒนพื่่พื่งษ์ อ�จ็�รีย์ป็รีะจ็ำ�
ภ�ควัิช็�จ็ุลช็ีวัวัิทย� คณ์ะวัิทย�ศ�ส่ตรี์ มห�วัิทย�ลัยมหิดล ได้รี่วัมกัับำ
ทีมวัิจ็ัยจ็�กัว่ทยาลัยแพื่ทยศิาสุตรื่์พื่รื่ะมงกุฎเกล้า คิ้นพื่บเชี่�อโปรื่โตซััว
ก่อโรื่คิล่ชีมาเนียสุายพื่ันธ์ุ์ใหม่ “Leishmania orientalis” ครีั�งแรีกัข้องโลกั
จ็�กักั�รีศ้กัษ�ด้�นรีะบำ�ดวัิทย�ข้องเช็ื�อส่�ยพัันธีุ์นี�เป็็นเวัล�
กัวั่� ๑๐ ป็ี ป็ัจ็จ็ุบำันยังพับำกั�รีแพัรี่รีะบำ�ดเฉุพั�ะในป็รีะเทศไทย
โดยเฉุพั�ะแถบำภ�คเหนือและใต้ นับำตั�งแต่กั�รีป็รีะกั�ศกั�รีค้นพับำ
เช็ื�อโป็รีโตซึ่ัวักั่อโรีคลิช็ม�เนียส่�ยพัันธีุ์ใหม่ ทีมวัิจ็ัยได้ทำ�กั�รีค้นควั้�
ผู้้้ชื้่วยศาสิ่ตรื่าจารื่ย� ดรื่.สิ่์รื่เดชื้ ศ่รื่่พ้ฒนพ่พงษ์�
วัิจ็ัยเกัี�ยวักัับำเช็ื�อส่�ยพัันธีุ์นี�อย่�งต่อเนื�อง จ็นได้นำ�ไป็ส่้่กั�รีพััฒน�
อาจารีย์ปรีะจำาภาควัิชิาจุลชิีวัวัิทยา
กั�รีตรีวัจ็กั�รีติดเช็ื�อด้วัยเทคนิครีะดับำโมเลกัุล โดยเป็็นผู้ลง�นภ�ย คณะวัิทยาศาสตรี์ มหาวัิทยาลัยมหิดัล
ใต้กั�รีส่นับำส่นุนทุนว่จัยจาก มหาว่ทยาลัยมห่ดลและว่ทยาลัย
แพื่ทยศิาสุตรื่์พื่รื่ะมงกุฎเกล้า ที�ได้รื่ับการื่ตีพื่่มพื่์ในวารื่สุารื่ว่ชีาการื่ รีักัษ�ตัวัภ�ยในโรีงพัย�บำ�ลน�นถ้ง ๓ ส่ัป็ด�ห์ โดยทั�วัไป็คนส่�ม�รีถ
รื่ะดับนานาชีาต่ “Scientific Reports” เมื�อป็ี พั.ศ. ๒๕๖๕ ที�ผู้่�นม� ติดเช็ื�อลิช็ม�เนียผู้่�นกั�รีถ้กัแมลงพั�หะ “รื่่�นฝอยทรื่าย” (Sandfly) กััด
แต่จ็�กัหลักัฐ�นท�งวัิทย�ศ�ส่ตรี์ที�เพัิ�มข้้�นพับำวั่� “รื่่�นนำาเคิ็ม”
(Biting midges) ซึ่้�งพับำในป็รีะเทศไทยเป็็นจ็ำ�นวันม�กั อ�จ็ส่�ม�รีถ
เป็็นพั�หะนำ�โรีคลิช็ม�เนียได้ด้วัย นอกัจ็�กันี� ส่ัตวั์จ็ำ�พัวักัส่ัตวั์
เลี�ยง และส่ัตวั์ป็ศุส่ัตวั์ ยังส่�ม�รีถเป็็น “รื่ังโรื่คิ” ซึ่้�งอ�จ็ทำ�ให้
กั�รีรีะบำ�ดข้องเช็ื�อเป็็นไป็อย่�งรีวัดเรี็วัห�กัไม่มีกั�รีเฝ้้�รีะวัังที�ดี
โดย ผูู้้ชี่วยศิาสุตรื่าจารื่ย์ ดรื่.สุุรื่เดชี ศิ่รื่่พื่ัฒนพื่่พื่งษ์ และทีมวัิจ็ัยได้
แส่ดงควั�มห่วังใยต่อผู้้้ที�ได้รีับำเช็ื�อลิช็ม�เนีย โดยเฉุพั�ะในกัลุ่มผู้้้ที�มี
ภ้มิคุ้มกัันบำกัพัรี่อง วั่�อ�จ็มีควั�มเส่ี�ยงส่้งที�จ็ะมีอ�กั�รีแส่ดงที�รีุนแรีงกัวั่�
ผู้้้ที�มีภ้มิคุ้มกัันป็กัติ กั�รีศ้กัษ�เพัื�อให้ทรี�บำถ้งควั�มช็ุกัข้องโรีคที�แท้จ็รีิง
ด้วัยวัิธีีกั�รีตรีวัจ็วัินิจ็ฉุัยที�แม่นยำ�จ็ะเป็็นป็รีะโยช็น์ต่อกั�รีรีับำมือกัับำโรีคนี�
ได้อย่�งมีป็รีะส่ิทธีิภ�พัและในฐ�นะ “ป็ัญญ�ข้องแผู้่นดิน” ต�มป็ณ์ิธี�น
ข้องมห�วัิทย�ลัยมหิดล หวัังให้ง�นวัิจ็ัยดังกัล่�วัส่่งผู้ลให้ส่ังคม เกัิดควั�ม
ตรีะหนักัในกั�รีเฝ้้�รีะวััง ตลอดจ็นข้ย�ยผู้ลส่้่กั�รีออกัม�ตรีกั�รีป็้องกััน
ในเบำื�องต้นส่�ม�รีถตรีวัจ็กั�รีติดเช็ื�อจ็�กัเลือดผู้่�นหลอดทดลอง
ในรีะดับำนโยบำ�ยต�มแนวัท�ง “One Health” ต่อไป็ได้อย่�งยั�งยืน
ท�งห้องป็ฏิิบำัติกั�รี และถัดม�ทีมวัิจ็ัยได้มีกั�รีพััฒน�ส่้่นวััตกัรีรีม
ที�ทำ�ให้ส่�ม�รีถตรีวัจ็กั�รีติดเช็ื�อส่�ยพัันธีุ์ดังกัล่�วัได้ง่�ยข้้�นในแบำบำ
ข้อง “แถีบตรื่วจเชี่�อก่อโรื่คิล่ชีมาเนีย” ซึ่้�งค�ดวั่�จ็ะแล้วัเส่รี็จ็ภ�ยใน
ป็ี พั.ศ. ๒๕๖๗ นี� นอกัจ็�กันี�ทีมวัิจ็ัยยังได้จ็ับำมือกัับำมหาว่ทยาลัย
เกษตรื่ศิาสุตรื่์ และมหาว่ทยาลัยกลาสุโกว์ (The University of Glasgow)
ส่หรี�ช็อ�ณ์�จ็ักัรี เพัื�อข้ย�ยควั�มรี่วัมมือส่้่รีะดับำโลกั ทำ�กั�รีศ้กัษ�
วัิจ็ัยในเช็ิงล้กัต่อไป็ ผู้้้ป็่วัยโรีคลิช็ม�เนียมีอ�กั�รีแส่ดงข้องโรีคได้
หล�ยแบำบำข้้�นอย้่กัับำส่�ยพัันธีุ์ข้องเช็ื�อที�ติด มีทั�งลักัษณ์ะแผู้ลเป็่� อย
บำรีิเวัณ์ผู้ิวัหนัง (Cutaneous leishmaniasis) ซึ่้�งส่�ม�รีถห�ยได้เอง
ไป็จ็นถ้งเยื�อบำุบำรีิเวัณ์ป็�กัและจ็ม้กั (Mucocutaneous leishmaniasis)
แต่โรีคลิช็ม�เนียที�มีอ�กั�รีรีุนแรีงที�สุ่ด คือ กั�รีติดเช็ื�อที�อวััยวัะภ�ยใน
(Visceral leishmaniasis) โดยผู้้้ป็่วัยจ็ะมีอ�กั�รีอ่อนเพัลีย ตับำและ
ม้�มโตข้้�น และเซึ่ลล์เม็ดเลือดตำ�ลงผู้ิดป็กัติ ผู้้้ป็่วัยอ�จ็ต้องใช็้เวัล�