Page 6 - MU_3Mar66

6 มหิดลสาร ๒๕๖๖ March 2023

ม.มหิิดล เผยความลับทางธร์ร์มชาติของ “เหิ็บ”

สู�การื่วิิจัย์ย์ับย์ั�งโรื่คอุบัติใหม่�

สัมภาษณ์์ และเข้ียั่นข้่าวโดยั่ ฐิต่ิรู้ัต่น์ เดชีพรู้หิม
ภาพจากผ้�ใหิ�สัมภาษณ์์

“เห็บ” เปิ็นสัต่ว์ทัี�อาศัยั่สิ�งมีชีีวิต่อื�นเปิ็นแหิล่งอาหิารู้ โดยั่ด้ดกินเลือด
และก่อโรู้ค์ได�ทัั�งในสัต่ว์และค์น ต่ลอดจนมาพรู้�อมกับค์วามสามารู้ถ่
ในการู้ข้ยั่ายั่พันธุ์ทัี�อาจซ่อนไว�ซึ�ง “ความลับทางธ์รื่รื่มชาต่” ทัี�รู้อค์อยั่
การู้ค์�นพบในด�านการู้เยั่ียั่วยั่า
รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.อรืุ่ณี อหันทรื่่ก อาจารู้ยั่์ปิรู้ะจำาภาค์วิชีา
ชีีววิทัยั่า ค์ณ์ะวิทัยั่าศาสต่รู้์ มหิาวิทัยั่าลัยั่มหิิดล ถ่ือเปิ็นหินึ�งใน
นักวิจัยั่ผ้�บุกเบิกข้องปิรู้ะเทัศไทัยั่ในการู้ศึกษาวิจัยั่เหิ็บมานานกว่า
ทัศวรู้รู้ษ
เหิ็บต่ัวเมียั่หินึ�งต่ัวสามารู้ถ่ออกล้กได�
ถ่ึงหิลักพัน โดยั่แต่่ละต่ัว มีวงจรู้ชีีวิต่ทัี�
ยั่าวนาน เนื�องจากเปิ็นปิรู้สิต่ ทัี�ทันต่่อ
สภาพกันดารู้มีชีีวิต่หิล่อเลี�ยั่งด�วยั่เลือด รื่องศาสตรื่าจารื่ย์์ ดรื่.อรืุ่ณี อหันทรื่ิก
อาจารู้ยั่์ปิรู้ะจำาภาค์วิชีาชีีววิทัยั่า
สัต่ว์ทัี�อยั่้่อาศัยั่ในทัุกรู้ะยั่ะข้องวงจรู้ชีีวิต่ ค์ณ์ะวิทัยั่าศาสต่รู้์ มหิาวิทัยั่าลัยั่มหิิดล
จากไข้่ ฟัักเปิ็นต่ัวอ่อน ส้่ต่ัวกลางวัยั่และ
ต่ัวเต่็มวัยั่ โดยั่ทัั�งวงจรู้ชีีวิต่อาจใชี�เวลานาน
มากถ่ึง ๕ ปิี” รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.อรืุ่ณี ในรู้ะยั่ะ ๒ – ๓ ปิีทัี�ผ่านมา รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.อรืุ่ณี อหันทรื่่ก
อหันทรื่่ก กล่าว มีผลงานวิจัยั่เกี�ยั่วกับชีีววิทัยั่าข้องเหิ็บ (Tick biology) ทัี�ได�รู้ับการู้
บ่อยั่ค์รู้ั�งเมื�อกลับจากการู้เดินปิ่า หิลายั่ค์นมักมีอาการู้ไข้� และ ต่ีพิมพ์ในวารู้สารู้วิชีาการู้ชีั�นนำาถ่ึงปิรู้ะมาณ์ ๑๐ เรู้ื�อง ซึ�งส่วนใหิญ่่
ผื�นแดงต่ามต่ัว หิากนำาเลือดไปิต่รู้วจส่วนใหิญ่่มักพบเชีื�อแบค์ทัีเรู้ียั่ ได�เปิ็นชีื�อแรู้ก หิรู้ือผ้�ปิรู้ะพันธ์บรู้รู้ณ์กิจ (corresponding author)
กลุ่ม Rickettsia ซึ�งมีเหิ็บเปิ็นพาหิะก่อโรู้ค์ ข้องผลงาน (Q1) และยั่ังค์งมุ่งมั�นศึกษาวิจัยั่เพื�อด้การู้ต่ิดเชีื�อต่่างๆ
นอกจากนี�ทัี�ผ่านมายั่ังพบ “ไข้ค่ว” (Q Fever) โดยั่มีสาเหิตุ่จาก ทัี�มาจากเหิ็บ ซึ�งค์รู้อบค์ลุมแบค์ทัีเรู้ียั่ ไวรู้ัส และโปิรู้โต่ซัว ฯลฯ เพื�อ
เชีื�อแบค์ทัีเรู้ียั่ Coxiella burnetii ซึ�งมีเหิ็บเปิ็นพาหิะก่อโรู้ค์เชี่นกัน ทัำาหิน�าทัี� “ปัญญาของแผู้่นด่น” ต่ามปิณ์ิธานข้องมหิาวิทัยั่าลัยั่
หิากเกิดในปิศุสัต่ว์ อาจส่งผลใหิ�สัต่ว์ทัี�กำาลังต่ั�งทั�องต่กล้กเสียั่ชีีวิต่ มหิิดล ส้่หินทัางรู้อดข้องมวลมนุษยั่ชีาต่ิต่่อไปิ
ได�ยั่กค์รู้อก และอาจส่งผลต่่อรู้ะบบทัางเดินหิายั่ใจ และการู้ทัำางาน
ข้องหิัวใจในค์นทัี�ต่ิดเชีื�อแบค์ทัีเรู้ียั่ดังกล่าวได�
การื่ค้นพบครื่ั�งแรื่กโดย รื่องศิาสิ่ตรื่าจารื่ย์ ดรื่.อรืุ่ณี อหันทรื่่ก
ด้วยว่ธ์ี PCR (Polymerase Chain Reaction) หรื่่อการื่ว่จัย
สิ่ารื่พันธ์ุกรื่รื่มในหลอดทดลองเพ่�อดูการื่ทำาปฏิ่ก่รื่่ยา และศิ้กษา
ลำาดับเบสิ่ ได้นำาไปสิู่่การื่ค้นพบเช่�อแบคทีเรื่ีย Coxiella Francisella
ซ้�งเป็นเพียง “แบคทีเรื่ียรื่่วมอาศิัย” อยู่ในเห็บ โดยอยู่รื่ะหว่าง
การื่ศิ้กษาบทบาท ซ้�งอาจต่อยอดสิู่่การื่ว่จัยเพ่�อการื่ยับยั�ง และ
เยียวยาโรื่คอุบัต่ซำา และโรื่คอุบัต่ใหม่ในสิ่ัตว์ และมนุษย์ได้ต่อไป
ในอนาคต