Page 25 - MU_7July62

Research Excellence
งานประชาสัมพันธ์และกิจการพิเศษ
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ม.มหิดล

ครั้งแรกของประเทศไทย

ศิริราชประสบผลส�าเร็จปลูกถ่ายสเต็มเซลล์รักษาผิวกระจกตา

เมื่ อวันที่ ๔ มิถุนายน ๒๕๖๒ oral mucosal epithelial transplantation) ขั้นตอนการผ่าตัดปลูกถ่ายสเต็มเซลล์
ศาสตราจารย์ ดร.นายแพทย์ประสิทธิ์ จากนั้น พ.ศ.๒๕๕๗ จนถึงปัจจุบัน ใช้วิธี ของผิวกระจกตา และผลการผ่าตัดว่า
วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ ปลูกถ่ายสเต็มเซลล์จากเนื้อเยื่อลิมบัสโดย ผู้ป่วยที่มีสเต็มเซลล์บกพร่องอย่างรุนแรง
ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล เป็น ไม่อาศัยการเพาะเลี้ยง SLET (Simple limbal จ�าเป็นต้องท�าการรักษาโดยการปลูกถ่าย
ประธานแถลงข่าว “ศิริราชประสบความ epithelial transplantation) มาใช้ ส�าเร็จ สเต็มเซลล์ของผิวกระจกตา ซึ่งวิธีการใน
ส�าเร็จในการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์รักษา เป็นครั้งแรกและแห่งแรกของประเทศไทย ปัจจุบันแบ่งเป็น ๒ กลุ่มหลัก คือ กลุ่มที่ ๑
ผิวกระจกตาเป็ นครั้งแรกของ ช่วยประหยัดค่าใช้จ่ายและเวลาในการ จากการเพาะเลี้ยงเซลล์ในห้องปฏิบัติการ
ประเทศไทย” โดยมี รองศาสตราจารย์ รักษา ซึ่งการพิจารณาเลือกการรักษาจาก ซึ่งได้มาจากการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อลิมบัสหรือ
แพทย์หญิงงามแข เรืองวรเวทย์ หัวหน้า ๓ วิธีนั้นขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของ เยื่อบุปาก และ กลุ่มที่ ๒ การน�าเนื้อเยื่อ
ภาควิชาจักษุวิทยา รองศาสตราจารย์ ผู้ป่วยแต่ละราย จากลิมบัสมาปลูกถ่ายให้ผู้ป่วยโดยตรง
แพทย์หญิงภิญนิตา ตันธุวนิตย์ หัวหน้า รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิงงามแข โดยไม่ต้องเพาะเลี้ยงเซลล์ในห้องปฏิบัติการ
สาขากระจกตา ภาควิชาจักษุวิทยา เรืองวรเวทย์ หัวหน้าภาควิชาจักษุวิทยา อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลศิริราช
และหัวหน้าทีมปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ กล่าวถึง โรคตาที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิต ได้ท�าการรักษาผู้ป่วยภาวะสเต็มเซลล์
ของผิวกระจกตาศิริราช ทางคลินิก ของผู้ป่ วยว่า กระจกตาปกติของคนเรา เยื่อบุผิวกระจกตาบกพร่องด้วยวิธีการ
รองศาสตราจารย์ ดร.ปัทมา เอกโพธิ์ มีความใสและผิวเรียบ ท�าให้เราสามารถ ทั้ง ๓ วิธี และได้พัฒนาเทคนิคเฉพาะ
ฝ่ ายวิจัย และหัวหน้าทีมปลูกถ่าย มองเห็นสิ่งต่างๆ ได้ชัดเจน การที่กระจกตา ให้เหมาะสมกับผู้ป่วยไทยด้วยวิธี SLET
สเต็มเซลล์ของผิวกระจกตาศิริราช สามารถคงความใสอยู่ได้ ปัจจัยหนึ่งที่ส�าคัญ เรียกว่า “ศิริราชเทคนิค” และหากมีผู้ป่วยที่
ทางห้องปฏิบัติการ พร้อมด้วยทีม คือ สเต็มเซลล์ของผิวกระจกตา ท�าหน้าที่ มีภาวะสเต็มเซลล์ผิวกระจกตาบกพร่อง
แพทย์ผู้เกี่ยวข้องและผู้ป่วยที่ได้รับการ เสมือนโรงงานคอยสร้างเซลล์ผิวกระจกตา โรงพยาบาลศิริราชจะเลือกใช้วิธี SLET
ปลูกถ่ายเต็มเซลล์ ร่วมแถลงข่าว ขึ้นทดแทนเซลล์เก่าที่ตายไปตลอดเวลา โดยใช้เซลล์ของ ผู้ป่วยเองหรือของญาติ
ณ ห้องจุฬาภรณ์ โรงพยาบาลศิริราช ท�าให้ผิวกระจกตาคงความใสและไม่เป็นแผล สายตรงมาปลูกถ่าย เป็นวิธีแรก แต่หาก
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ตลอดจนท�าหน้าที่เป็นเขื่อนป้องกันไม่ให้ สภาวะของผู้ป่วยไม่เหมาะสมกับวิธี SLET
มหาวิทยาลัยมหิดล เส้นเลือดจากเยื่อตารุกเข้ามาในกระจกตาได้ จะพิจารณาท�าการปลูกถ่ายด้วยการเพาะ
ศาสตราจารย์ ดร.นายแพทย์ประสิทธิ์ โดยสเต็มเซลล์อยู่ที่ต�าแหน่งรอยต่อของ เลี้ยงเนื้อเยื่อแทน ปัจจุบันการรักษาภาวะ
วัฒนาภา คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราช กระจกตาและเยื่อตาที่เรียกว่า “ลิมบัส” สเต็มเซลล์ของ ผิวกระจกตาบกพร่อง ทั้ง ๓ วิธี
พยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล กล่าวว่า ภาวะสเต็มเซลล์ผิวกระจกตาบกพร่อง ของโรงพยาบาลศิริราช ได้ท�าการผ่าตัดไป
ตลอดระยะเวลา ๑๒ ปี คณะแพทยศาสตร์ เป็นภาวะที่รักษายาก ในผู้ป่วยที่มีภาวะ ทั้งสิ้น ๘๖ ตา ในผู้ป่วย ๗๕ ราย จากวิธี CLET
ศิริราชพยาบาลได้พัฒนาวิธีการรักษา สเต็มเซลล์ผิวกระจกตาบกพร่องนั้น เสมือน ๒๔ ตา COMET ๒๗ ตา ประสบผลส�าเร็จ
ด้านจักษุวิทยามาจนประสบความส�าเร็จ ไม่มีโรงงานที่คอยสร้างเซลล์ และไม่มีเขื่อน ประมาณร้อยละ ๗๐ ในขณะวิธี SLET ผ่าตัด
จากงานวิจัยสู่การรักษา ช่วยให้ผู้ป่วย ที่คอยป้องกันเส้นเลือด ซึ่งการผ่าตัดเปลี่ยน แล้ว ๓๕ ตา ประสบผลส�าเร็จถึง ร้อยละ ๘๓
มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ทั้งแก้ปัญหา กระจกตาตามวิธีมาตรฐาน ไม่สามารถรักษา นอกจากนี้ คณะแพทยศาสตร์ศิริราช
สาธารณสุขของประเทศ รวมทั้งยก ภาวะสเต็มเซลล์บกพร่องได้ และเส้นเลือด พยาบาล ยังได้ขยายการวิจัยร่วมกับภาค
ระดับงานวิจัยสู่ระดับนานาชาติ ตั้งแต่ ยังสามารถรุกเข้ามาในกระจกตาจนบดบัง วิชาจักษุวิทยาของโรงพยาบาลรามาธิบดี
พ.ศ.๒๕๕๐ ทีมจักษุแพทย์ศิริราช ได้ปลูก การมองเห็น ดังนั้นในผู้ป่วยที่สเต็มเซลล์ และโรงพยาบาลธรรมศาสตร์ เพื่อร่วมกัน
ถ่ายสเต็มเซลล์ของผิวกระจกตา ส�าเร็จเป็น บกพร่องมาก การรักษาจึงจ�าเป็นต้องท�าการ พัฒนาบุคคลากรทางการแพทย์ ผลิตงาน
ครั้งแรกของประเทศไทย ด้วยวิธีเพาะเลี้ยง ปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ของผิวกระจกตา วิจัยที่มีคุณภาพ สามารถน�าไปใช้ให้เกิด
เนื้อเยื่อลิมบัส CLET (Cultivated limbal รองศาสตราจารย์ แพทย์หญิงภิญนิตา ประโยชน์สูงสุดแก่ผู้ป่วย ให้มีคุณภาพชีวิต
epithelial transplantation) ต่อมา พ.ศ. ตันธุวนิตย์ หัวหน้าสาขากระจกตา ภาควิชา ที่ดีขึ้น อีกทั้งเพื่อแก้ไขปัญหาสาธารณสุข
๒๕๕๑ พัฒนาการปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ด้วย จักษุวิทยา และหัวหน้าทีมปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ ของประเทศ รวมทั้งยกระดับงานวิจัยสู่ระดับ
วิธีเพาะเลี้ยงเยื่อบุปาก COMET (Cultivated ของผิวกระจกตาศิริราชทางคลินิก กล่าวถึง นานาชาติต่อไป

มหิดลสาร ๒๕๖๒ 25