Page 23 - MU_9Sep60

สมุนไพรน่ารู้ }
กนกพร อะทะวงษา ส�ำนักงำนข้อมูลสมุนไพร
คณะเภสัชศำสตร์ มหำวิทยำลัยมหิดล
รวงผึ้ง...

พรรณไม้ประจ�ารัชกาลที่ ๑๐

พรรณไม้ประจ�าพระองค์ของสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
มหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร รัชกาลที่ ๑๐
คือ ต้นรวงผึ้ง (Schoutenia glomerata King subsp.
peregrina (Craib) Roekm.) เนื่องด้วยดอกมีสีเหลือง
ซึ่งเป็นสีประจ�าวันพระราชสมภพ และออกดอกตรงกับ
ช่วงเดือนพระราชสมภพ

ต้นรวงผึ้งจัดเป็นพืชถิ่นเดียว (en- จะมีขนสีส้มอมน�้าตาลด้านนอก ไม่มี อุปกรณ์ทางการเกษตร เช่น ล้อเกวียน
dermic plant) ของประเทศไทย พบ กลีบดอก เกสรตัวผู้จ�านวนมาก เกสร เป็นต้น (๑,๖) mahidol
บริเวณป่าดิบเขา ที่ระดับความสูง ตัวเมียปลายแยก ๕ พู รังไข่กลม มีขน เอกสารอ้างอิง:
ประมาณ ๑,๐๐๐ ม.(๑) มีชื่อสามัญว่า หนาแน่น ผลกลม มีขน และชั้นกลีบ ๑. Phengklai C. Tiliaceae. In Flora of
yellow star ทางภาคเหนือเรียก ดอก เลี้ยงขยายตามผลรองรับ ขนาด ๐.๕ Thailand Vol. 6(1); 1993.
น�้าผึ้ง หรือรวงผึ้ง ส่วนภาคกลางเรียก – ๑ ซม. ผลแห้งไม่แตก(๓) ๒. เต็ม สมิตินันทน์. ชื่อพรรณไม้แห่ง
ประเทศไทย ฉบับแก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ.๒๕๕๗.
สายน�้าผึ้ง เป็นพืชในวงศ์ MALVACE- ประโยชน์ของต้นรวงผึ้ง คือ ใช้ กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ส�านักงานพระพุทธศาสนา
AE(๒) รวงผึ้งเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เป็นไม้ประดับ ปลูกเพื่อความสวย แห่งชาติ; ๒๕๕๗.
สูงได้ถึง ๘ เมตร เปลือกต้นสีเทาเข้ม ใบ งาม เพราะทรงพุ่มสวย ให้ร่มเงา ดอก ๓. ไซมอน การ์ดเนอร์, พินดา สิทธิสุนทร,
ขนาด ๔ - ๑๒ x ๓.๕ - ๕ ซม. ออก บานนาน ออกดอกพร้อมกันทั้งต้น วิไลวรรณ อนุสารสุนทร. ต้นไม้เมืองเหนือ :
ระนาบเดียวกัน รูปมนรี หรือขอบขนาน ติดทน และมีกลิ่นหอมอ่อนๆ ตลอด คู่มือศึกษาพรรณไม้ยืนต้น ในป่าภาคเหนือ
ประเทศไทย. กรุงเทพฯ: โครงการจัดพิมพ์
ปลายแหลม ฐานป้านและมักไม่ ทั้งวัน มีช่วงออกดอกคือเดือน คบไฟ; ๒๕๔๓.
สมมาตร ขอบใบเรียบ ใบแก่ค่อนข้าง กรกฎาคม-ตุลาคมของทุกปี (๑,๔) ๔. ปิยะ เฉลิมกลิ่น. ไม้ดอกหอม เล่ม ๒.
หนา สีเขียวเข้ม และเป็นมันด้านบน กรุงเทพฯ: บ้านและสวน; ๒๕๔๐.
ด้านล่างสีอ่อนกว่า ขนสีน�้าตาลครีม รูป นอกจากต้นรวงผึ้งแล้ว ใน ๕. Hartono R. A monograph of the
คล้ายดาว หลุดออกง่าย เส้นใบหลัก ประเทศไทยพบพืชสกุล Schoutenia genus Schoutenia Korth. (Tiliaceae).
ออกจากฐานใบ ๓ เส้น ก้านใบ ๐.๒ – อีก ๔ ชนิด ได้แก่ เมงครวน S.accrescens Reinwardtia. 1965; 7(2):91-138.Sosef
๐.๙ ซม. มีขนละเอียด ดอกสีเหลืองสด (Mast.) Merr. ฮับ S.curtisii Roekm. MSM, Hong LT, Prawirohatmodjo S.
(Editors). Plant resources of South East
ขนาด ๑.๓ – ๑.๕ ซม. สมบูรณ์เพศ หงอนไก่ S. kunstleri King และแดง Asia No 5(3): Timber Trees: Lesser-
ดอกออกเป็นช่อสั้นๆ ไม่แตกแขนง ออก สะแง S.ovata Korth.(๒,๕) ซึ่งล้วน Known Timbers. Leiden: Backhuys
ตามซอกใบ กลีบเลี้ยงรูปสามเหลี่ยม ๕ เป็นไม้ต้น มีเนื้อไม้แข็ง น�้าหนักดี นิยม Publishers; 1998
กลีบ เชื่อมกันใกล้ฐานเป็นรูปถ้วย อาจ น�าไปสร้างบ้าน ท�าเฟอร์นิเจอร์ และ

23
ปีที่ ๔๒ • มหิดลสาร ๒๕๖๐