Page 24 - MU_12Dec60

สมุนไพรน่ารู้
อรัญญา ศรีบุศราคัม ส�านักงานข้อมูลสมุนไพร
คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
“ล�ำไย...”

คุณค่า

ที่มากกว่าความหวาน

เมื่อพูดถึงผลไม้ในประเทศไทยแล้ว sis ของเซลล์มะเร็งล�าไส้ใหญ่ RKO-2, อักเสบของข้อเข่า เส้นเอ็น และกล้าม
นับเป็นโชคดีของเราที่มีผลไม้ต่างๆ DLD-1, HT-15, SW-48 และ HCG เนื้อ ออกวางจ�าหน่าย เมื่อศึกษาจาก
ผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนออกผลผลิตมา สารสกัดแยกส่วน (fraction) จากเมล็ด งานวิจัยพบว่า สารสกัดจากดอก เมล็ด
ให้รับประทานกันได้ตลอดทั้งปี ล�าไย มีฤทธิ์ยับยั้งการสร้างหลอดเลือดใหม่ กิ่ง เนื้อผล และเปลือกผล มีฤทธิ์ลดการ
เป็นไม้ผลที่นับว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่ ยับยั้งการเจริญเติบโต และยับยั้งการ อักเสบได้ทั้งในเซลล์เพาะเลี้ยงและ
ส�าคัญ มีมูลค่าการส่งออกสูงปีละหลาย ลุกลามของเซลล์มะเร็งไปยังเซลล์ข้าง สัตว์ทดลอง สารสกัดจากเมล็ดมีฤทธิ์
พันล้านบาท เคียง เมื่อทดสอบกับเซลล์มะเร็ง ยับยั้งสารกระตุ้นการอักเสบ IL-1 ซึ่ง
ประโยชน์ทางยาของล�าไยตาม ล�าไส้ใหญ่ SW480 สารสกัดยังมีผล ท�าให้เกิดการเสื่อมสลายของเซลล์
สรรพคุณแผนโบราณของไทยใช้เมล็ด ยับยั้งการท�างานของเอนไซม์ matrix กระดูกข้อเข่า แสดงว่าสารสกัดจาก
แก้บาดแผลมีเลือดออก ห้ามเลือด แก้ metallo-proteinases-2 และ -9 ซึ่งมี เมล็ดล�าไยมีฤทธิ์ต้านการเสื่อมสลาย
ปวด สมานแผล แก้แผลมีหนอง และแก้ ความเกี่ยวข้องกับการบุกรุกและการ ของเซลล์กระดูกอ่อน ซึ่งจะเป็นแนว
กลากเกลื้อน ใบแก้ไข้หวัด แก้มาลาเรีย แพร่กระจายของมะเร็ง การทดลองใน ทางในการที่จะน�ามาพัฒนาใช้ในการ
แก้ฝีหัวขาด แก้ริดสีดวงทวาร ดอกแก้ หนูที่เหนี่ยวน�าให้เป็นมะเร็งล�าไส้ด้วย รักษาโรคข้อเสื่อมได้ สารสกัดจากดอก
โรคเกี่ยวกับหนองทั้งหลาย รากใช้แก้ สาร dimethylhydrazine พบว่าสาร สาร proanthocyanidin A2 และ ace-
24 เสมหะและลม ถ่ายโลหิตออกทางทวาร สกัดแยกส่วนจากเนื้อล�าไยและเมล็ด มี tonylgeraniin A ที่แยกได้จากดอก สาร
หนัก แก้ระดูขาวมากผิดปกติ ขับพยาธิ ฤทธิ์ป้องกันการเกิดมะเร็งล�าไส้ใหญ่ได้ สกัดจากเมล็ดล�าไย สาร gallic acid,
เส้นด้าย เปลือกต้นแก้เสมหะ ขับลม สารโพลีแซคคาไรด์จากเมล็ด มีฤทธิ์ corilagin และ ellagic acid ที่แยกได้
ในล�าไส้ แก้จุกเสียด สมานแผล แก้ ยับยั้งการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็งปอด จากเมล็ด มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ xan-
น�้าลายเหนียว A549 และต้านเนื้องอกในหนูที่ถูก thine oxidase ลดระดับของกรดยูริก
เหนี่ยวน�าให้เกิดเนื้องอก ส่วนสารโพลี ในเซลล์ตับ (clone-9 cells) และลด
การศึกษาวิจัยเกี่ยวกับฤทธิ์ทาง แซคคาไรด์จากเนื้อผล มีฤทธิ์ยับยั้งการ ระดับของกรดยูริกในเลือดของหนูที่ถูก
เภสัชวิทยาของล�าไย จะพบว่าฤทธิ์ต้าน แบ่งตัวของเซลล์มะเร็งรังไข่ SKOV3 เหนี่ยวน�าให้เกิดภาวะกรดยูริกในเลือด
อนุมูลอิสระนับเป็นคุณสมบัติเด่นของ และ HO8910 และเซลล์มะเร็งหลัง สูงได้ ซึ่งจะเป็นการสนับสนุนผลของ
ล�าไย สารสกัดจากส่วนต่างๆ ของล�าไย โพรงจมูก HONE1 และยังมีฤทธิ์ต้าน การใช้ล�าไยในการรักษาโรคเก๊าท์
ได้แก่ ใบ ดอก เนื้อผล เปลือกผล ล�าต้น เนื้องอกในหนูที่ถูกเหนี่ยวน�าให้เกิดเนื้อ นอกจากนี้ สารสกัดน�้าจากผลยังมีฤทธิ์
กิ่ง และเมล็ด มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระได้ งอก สารโพลีฟีนอลในเมล็ดสามารถ กระตุ้นการสร้างกระดูกซึ่งอาจช่วย
โดยเฉพาะสารสกัดจากเมล็ดซึ่งจะมี ยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง ป้องกันภาวะกระดูกพรุนได้
ฤทธิ์ดีกว่าสารสกัดจากส่วนอื่นๆ สาร ล�าไส้ใหญ่ Colo 320DM, SW480 และ
ส�าคัญในออกฤทธิ์จะเป็นสารในกลุ่ม HT-29 สารสกัดจากเปลือกผลซึ่งมีสาร นอกเหนือจากที่กล่าวมาแล้ว ล�าไย
โพลีฟีนอล ได้แก่ gallic acid, ellagic ส�าคัญ ได้แก่ gallic acid, ellagic acid ยังมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาอื่นๆ ที่น่า
acid, corilagin, 4-O-methylgallic และ corilagin สามารถยับยั้งการเจริญ สนใจ ได้แก่ ฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรีย เชื้อ
acid, epi-catechin และสารโพลีแซค เติบโตของเซลล์มะเร็งกระเพาะอาหาร รา และเชื้อยีสต์ ยับยั้งเอนไซม์ไทโรซิ
คาไรด์ SGC-7901 และเซลล์มะเร็งปอด เนส ฤทธิ์เพิ่มความจ�า ต้านการเป็นพิษ
ต่อตับ ลดความวิตกกังวล ปกป้องเซลล์
ฤทธิ์ในการต้านมะเร็งเป็นอีกฤทธิ์ A-549 ได้ แต่ไม่มีผลกับเซลล์มะเร็งตับ ประสาท ปกป้องสมอง ต้านการก่อ
หนึ่งของล�าไยที่มีผู้สนใจศึกษา โดยพบ HepG2 กลายพันธุ์ ต้านความเหนื่อยล้า ต้าน
ว่าสารสกัดแยกส่วน (fraction) จาก ปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์ของสารสกัด เชื้อไวรัสตับอักเสบซี และปรับระบบ
เมล็ดแห้งหรือเนื้อล�าไยแห้ง มีฤทธิ์ จากล�าไยซึ่งมีการบอกกล่าวสรรพคุณ ภูมิคุ้มกัน Mahidol
เหนี่ยวน�าให้เกิดการตายแบบ apopto- ในการบรรเทาอาการปวด ลดการ

December 2017 M • Master A • Altruism H • Harmony I • Integrity D • Determination O • Originality L • Leadership