Page 33 - MU_2Feb66

February 2023 มหิดลสาร ๒๕๖๖ 33

ปิวดข็าตอนัเดินัเกิดจากอะไรได้บ่้าง

เริ่ยบเริ่ยงโดย กภ์. เดชำวิน หิลายศิริิเริืองไริ

อาการิป็วดขาตำอนเดิน หิลาย ๆ คนตำ้องเคยม่ป็ริะสบการิณี์
ป็วดขามาแล้ว ในบทัความน่�เริาจำะมาทัำาความริู้จำักกับสาเหิตำุทั่�
พบได้บ�อยส�งผลใหิ้เกิดอาการิป็วดขา แตำ�จำะเน้นไป็ในกลุ�มผู้ทั่�ม่
อายุตำั�งแตำ� ๔๐ ป็ีขึ�นไป็ ในชำ่วิตำป็ริะจำำาวัน การิเดินถือว�าเป็็นกิจำกริริม
ทั่�สำาคัญ ถ้าเริาเดินแล้วเกิดอาการิป็วดขาก็สามาริถส�งผลใหิ้เกิด
ข้อจำำากัดในการิทัำากิจำวัตำริป็ริะจำำาวันตำ�าง ๆ ได้ หิากเริาพิจำาริณีาถึง
กภิ. เดชัวิน หลี่ายุศิรื่ิเรื่่องไรื่
องค์ป็ริะกอบของริ�างกายทั่�สามาริถส�งผลใหิ้เกิดอาการิป็วดขา คณีะกายภ์าพบำาบัด มหิาวิทัยาลัยมหิิดล
จำะป็ริะกอบด้วยสาเหิตำุจำากหิลอดเลือดแดง เส้นป็ริะสาทั กล้ามเนื�อ
น�องและข้อเข�า ทั่�ส�งผลใหิ้เกิดอาการิป็วดได้ ในบทัความน่�
เริาจำะชำวนใหิ้ทัุกคนมาลองตำริวจำริ�างกายเพื�อพิจำาริณีาแยกสาเหิตำุ ตำ�อด้วยป็ัญหิาข้อเข�าเสื�อม โดยผู้ป็่วยจำะม่อาการิป็วดชำัดเจำน
ทั่�ส�งผลใหิ้เกิดอาการิป็วดขากัน ทั่�บริิเวณีเข�าไม�ว�าจำะเป็็นด้านหิน้าหิริือหิลังเข�า บางริายอาจำม่
องค์ป็ริะกอบแริกทั่�จำะชำวนทัุกคนมาตำริวจำริ�างกายกัน คือ อาการิป็วดมากทั่�ข้อพับและน�อง ป็วดตำึงขัดชำ�วงเชำ้าหิลังตำื�นนอน
หิลอดเลือด โดยเฉีพาะหิลอดเลือดแดงทั่�ถือว�าเป็็นองค์ป็ริะกอบ ม่การิจำำากัดการิเคลื�อนไหิวในทั�างอและเหิย่ยดเข�า ม่อาการิป็วด
ทั่�สำาคัญของริ�างกาย เพริาะว�าโคริงสริ้างดังกล�าวทัำาหิน้าทั่� ขณีะเป็ล่�ยนทั�าเมื�ออยู�ในทั�าเดิมเป็็นเวลานาน การิยืนหิริือเดินนาน ๆ
ขนส�งออกซิเจำน พลังงานและสาริอาหิาริทั่�ส�งไป็ตำามอวัยวะตำ�าง ๆ ก็ส�งผลทัำาใหิ้เกิดอาการิป็วดได้ ข้อเข�าจำะม่ขนาดใหิญ�ขึ�น ในริาย
ถ้าเกิดความผิดป็กตำิจำะส�งผลใหิ้เกิดภ์าวะอักเสบตำ�ออวัยวะใกล้ ทั่�เป็็นมานาน ม่เส่ยงกริอบแกริ็บขณีะขยับข้อเข�า อาการิจำะด่ขึ�น
เค่ยงได้ โดยอาการิของโริคหิลอดเลือดแดงผิดป็กตำินั�น ผู้ป็่วย เมื�อได้นั�งพักหิริืออยู�ในทั�าทั่�ไม�ม่การิลงนำาหินักทั่�ข้อเข�า (3)
จำะม่อาการิป็วดบริิเวณีน�องเมื�อทัำากิจำกริริมโดยเฉีพาะการิเดิน ส�วนป็ัญหิาสุดทั้าย คือ กล้ามเนื�ออักเสบเริื�อริัง โดยป็กตำิ
เนื�องจำากเลือดทั่�ส�งไป็เล่�ยงกล้ามเนื�อน�องไม�เพ่ยงพอแตำ�อาการิจำะ โริคกล้ามเนื�ออักเสบเริื�อริังสามาริถเกิดขึ�นได้กับกล้ามเนื�อ
ด่ขึ�นเมื�อหิยุดพัก นอกจำากนั�น ยังม่ความผิดป็กตำิทั่�ส่ของผิวหินัง ทัุกส�วนของริ�างกาย เกิดจำากการิบาดเจำ็บซำา ๆ อย�างค�อยเป็็น
อาจำม่ส่ซ่ดหิริือคลำา ถ้าคลำาบริิเวณีน�องจำะม่ความริู้สึกเย็น อาจำม่ ค�อยไป็ จำากกิจำวัตำริป็ริะจำำาวันทั่�ทัำา แตำ�ในบทัความน่�เริาจำะเน้นไป็ทั่�
กล้ามเนื�อฝึ่อล่บและขนริ�วงบริิเวณีดังกล�าว (1) กล้ามเนื�อน�อง (gastrocnemius muscle) ซึ�งม่สาเหิตำุจำากการิยืน
ตำามมาด้วยป็ัญหิาเส้นป็ริะสาทั ในบทัความน่�เริาจำะกล�าวถึง หิริือเดินนาน ๆ หิริือการิออกกำาลังกายทั่�มากเกินไป็ อาการิกล้ามเนื�อ
ภ์าวะกริะดูกสันหิลังส�วนล�างเสื�อมกดทัับเส้นป็ริะสาทัทั่�ส�งผลทัำาใหิ้ อักเสบเริื�อริังทั่�น�อง ผู้ป็่วยจำะม่อาการิป็วดเมื�อใชำ้งานไม�ว�าจำะเป็็น
เกิดอาการิป็วดริ้าวลงขาได้ โดยโคริงสริ้างทั่�สามาริถกดทัับ การิเดินหิริือการิยืนเขย�งป็ลายเทั้า ม่อาการิป็วดตำึงทั่�กล้ามเนื�อน�อง
เส้นป็ริะสาทั ป็ริะกอบด้วย หิมอนริองกริะดูกสันหิลังทั่�ยื�นไป็กด หิลังตำื�นนอน ม่จำุดกดเจำ็บทั่�ตำัวกล้ามเนื�อและม่อาการิริ้าวลงมา
เส้นป็ริะสาทั อาการิบวมของข้อตำ�อกริะดูกสันหิลัง เอ็นป็ริะกบ ทั่�ฝึ่าเทั้า อาการิป็วดจำะด่ขึ�นเมื�อได้พัก หิริือยืดกล้ามเนื�อ (4)
ข้อกริะดูกสันหิลังหินาตำัวขึ�น หิริือภ์าวะกริะดูกงอกภ์ายใน ทัั�งหิมดทั่�กล�าวเป็็นสาเหิตำุส�วนใหิญ�ทั่�สามาริถทัำาใหิ้เกิดอาการิ
โพริงกริะดูกสันหิลัง โดยอาการิป็วดขาจำะถูกกริะตำุ้นได้จำากการิยืน ป็วดขาได้ ใคริทั่�กำาลังป็ริะสบป็ัญหิาป็วดขาขณีะเดินลองพิจำาริณีา
หิริือเดินนาน ๆ หิริือการิแอ�นหิลัง อาการิจำะด่ขึ�นเมื�อนั�งพัก ก้มตำัว อาการิแยกโริคกันดูนะคริับ โดยใคริทั่�ม่แนวโน้มป็วดขาจำากสาเหิตำุ
หิริือนอนริาบ อาการิป็วดริ้าวลงขาจำะไม�สัมพันธ์กับส่ผิวความริู้สึก ของหิลอดเลือดแนะนำาใหิ้ริ่บไป็พบแพทัย์ เพื�อทัำาการิตำริวจำป็ริะเมิน
เย็นริ้อนทั่�ผิวหินัง แตำ�จำะสัมพันธ์กับชำ�วงเวลาของวัน โดยในชำ�วงเชำ้า และริักษาเพริาะถือเป็็นอาการิทั่�ริุนแริงกว�าสาเหิตำุอื�น ๆ ส�วนสาเหิตำุ
ผู้ป็่วยจำะริู้สึกสบายขาไม�ป็วด ยืนเดินได้ด่ แตำ�จำะเริิ�มม่อาการิและ ทั่�เหิลือสามาริถมาพบนักกายภ์าพบำาบัดเพื�อทัำาการิตำริวจำป็ริะเมิน
อาการิจำะมากขึ�นชำ�วงหิลังเทั่�ยงวันไป็แล้วจำากเส้นป็ริะสาทั และริักษาได้ อย�ามองข้ามอาการิป็วดขาขณีะเดินเพริาะอาจำ
ถูกกดทัับมากขึ�น (2) ส�งผลตำ�อคุณีภ์าพชำ่วิตำของเริาและม่ได้หิลายสาเหิตำุ
เพ่�อสุขภิาพ

1. .Walsworth MK, Bie RD, Figoni SF, O’connell JB. Peripheral Artery Disease: What You Need to Know. J Orthop Sports Phys Ther. 2017;12(47):957-964.
2. Genevay S, Courvoisier DS, Konstantinou K, Kovacs FM, Marty M, Rainville J, et al. Clinical classification criteria for neurogenic claudication
caused by lumbar spinal stenosis. The N-CLASS criteria. Spine J. 2018;18(6):941-7.
3. Arya RK, Jain VK, Osteoarthritis of the knee joint: An overview, J. Indian Acad. Clin. Med. 2013;14(2):154-162.
4. Simons DG, Travell JG, Simons LS. Myofascial pain and dysfunction, The Trigger Point Manual. 2nd Edition. Baltimore: Williams & Wilkins;2001.