Page 24 - MU_7July61
P. 24
เพื่อสุขภาพ
ผศ.พญ.สาทริยา ตระกูลศรีชัย ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
“โรคลมแดด”
ภัยจากธรรมชาติร้ายแรงถึงชีวิต
โรคลมแดด เป็นโรคที่เกิดจากความร้อนชนิดหนึ่ง
โดยโรคที่เกิดจากความร้อนนั้นมีความรุนแรงหลาย
ระดับ โรคลมแดดนั้นเป็นภาวะที่รุนแรงที่สุด ถ้าได้รับ
การรักษาที่ไม่รวดเร็วเพียงพอ อาจส่งผลให้คนไข้
ถึงแก่ชีวิตได้ โดยในปีหนึ่งๆ มีผู้ป่วยเสียชีวิตจากโรค
นี้จ�านวนหลายรายทั่วโลก
ในภาวะปกติ ร่างกายจะมีระบบการ ดีขึ้น หรือบางครั้งสามารถหายได้เอง แจ้งหรือนักกีฬากลางแจ้งซึ่งอยู่
ปรับสมดุลความร้อนภายในร่างกาย ซึ่ง ๒. ผื่นที่เกิดจากความร้อน หรือ ท่ามกลางแสงแดดและอากาศร้อนจัด
ปกตินั้นร่างกายของเราจะคงอุณหภูมิ ผื่นแดด มีลักษณะเป็นผื่นแดง คัน มี ผู้ที่มีโรคประจ�าตัวหรือกินยาบางชนิดที่
แกนกลางไว้ที่ประมาณ ๓๖ – ๓๘ ตุ่มแดงๆ ขึ้นตามร่างกายในลักษณะ ท�าให้การขับความร้ อนออกจาก
องศาเซลเซียส แต่ถ้าอุณหภูมิภายใน คล้ายการเป็นผด มักขึ้นในบริเวณร่มผ้า ร่างกายท�าได้ยาก
ร่างกายสูงขึ้น ร่างกายเราจะมีขบวน ซึ่งการใส่เสื้อผ้าที่บางเบา เนื้อผ้าที่ นอกจากนี้ ความร้อนยังส่งผลต่อ
การระบายความร้อนออกจากร่างกาย ระบายความร้อนได้ดี หรือพยายาม ร่างกายท�าให้เซลล์ท�างานผิดปกติ และ
ด้วยวิธีการต่างๆ ได้แก่ การน�าความ หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ๆ มีอากาศร้อน เซลล์สามารถตายได้ อีกทั้งยังส่งผลให้
ร้อน (conduction) การพาความร้อน อาจจะช่วยลดการเกิดผื่นขึ้นได้ อวัยวะต่างๆ ท�างานผิดปกติหรือล้ม
(convection) การแผ่รังสีความร้อน
24 (radiation) และการระเหยความร้อน ๓. ตะคริวแดด โดยจะเกิดการเป็น เหลวได้หลายระบบ เช่น ตับ ไต กล้าม
(evaporation) โดยวิธีการระเหยหลักๆ ตะคริว โดยเฉพาะมักจะเกิดบริเวณ เนื้อสลาย เกลือแร่ผิดปกติ เป็นผลให้
เสียชีวิตได้ เพราะฉะนั้นหากเราพบผู้ที่
ได้แก่ วิธีผ่านทางเหงื่อ น่องเมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น โดยเป็นผลมา เป็นโรคจากความร้อน โดยเฉพาะในคน
จากการที่ร่างกายสูญเสียเกลือแร่ ซึ่ง
วิธีการหลักที่ร่างกายใช้ในการ รักษาได้โดยการดื่มน�้าเกลือแร่ชดเชย ที่มีอาการรุนแรง เราควรจะปฐม
ระบายความร้อนในขณะที่อุณหภูมิ ในกรณีที่อาการไม่รุนแรงมาก แต่ใน พยาบาลเบื้องต้นในทันทีโดย
รอบตัวไม่สูงมากได้แก่วิธีการแผ่รังสี กรณีที่อาการรุนแรงแนะน�าให้ไปพบ ๑. น�าผู้ป่วยออกมาจากสถานที่ๆ มี
ความร้อนและการระเหยความร้อน เมื่อ แพทย์ อากาศร้ อนและพาไปอยู่ในที่ๆ มี
อุณหภูมิร่างกายสูงขึ้น ร่างกายจะมีมี อากาศเย็น หรือในที่ร่มทันที อาจเปิด
กลไกในการลดความร้อนในร่างกายวิธี ๔. เพลียแดด โดยจะเริ่มมีอาการ เครื่องปรับอากาศ โดยอาจถอดเสื้อผ้า
ต่างๆ ได้แก่ หลอดเลือดขยายตัวโดย ต่างๆ มากขึ้น ได้แก่ มีการคลื่นไส้ เพื่อช่วยในการระบายความร้อน
เฉพาะบริเวณผิวหนัง เพิ่มการสร้าง อาเจียน ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ บาง
เหงื่อ ลดการสร้างความร้อน และการ รายอาจมีอาการหน้ามืด ใจสั่น ความ ๒. พ่นละอองน�้า หรือพรมน�้า ร่วม
ปรับตัวต่อความร้อน โดยมีสมองส่วน ดันโลหิตต�่าลงได้ ซึ่งรักษาโดยการให้ กับเปิดพัดลมเป่า
หลักที่ควบคุมระดับอุณหภูมิในร่างกาย สารน�้าและเกลือแร่ให้เพียงพอ ๓. อาจน�าผ้าชุบน�้า ผ้าเย็น หรือ
คือ สมองส่วนไฮโปธามัส ๕. ลมแดด เป็นภาวะที่อุณหภูมิ น�้าแข็ง วางไว้บนร่างกาย เช่น วางไว้
ลักษณะอาการของโรคที่เกิดจาก ของร่างกายมากกว่า ๔๐ องศา ตามซอกคอ หรือใช้น�้าเย็นเช็ดตัว
ความร้อนมีความรุนแรงหลายระดับ เซลเซียส ร่วมกับมีอาการทางระบบ ๔.ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการรุนแรง
ดังนี้ ประสาท โดยเฉพาะการเปลี่ยนแปลง ควรรีบน�าผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลเพื่อ
๑. ภาวะบวมจากความร้อน โดย ของความรู้สึกตัว เช่น ซึม สับสน บาง ให้ได้รับการดูแลรักษาที่เหมาะสม
จะบวมที่มือ เท้าหรือข้อเท้า ซึ่งถ้า ครั้งอาจจะชักหรือหมดสติโคม่าได้ ต่อไป Mahidol
อุณหภูมิลดลง และในกรณีที่สามารถ ผู้ที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นลมแดด
หลีกเลี่ยงความร้อนได้ อาการเหล่านี้จะ ได้แก่ เด็กเล็ก ผู้สูงอายุ ผู้ท�างานกลาง
July 2018 M • Master A • Altruism H • Harmony I • Integrity D • Determination O • Originality L • Leadership
