วันที่ 26 พฤศจิกายน 2568 คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล นำโดย รองศาสตราจารย์ ดร.กิติกร จามรดุสิต คณบดีคณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล จัดประชุมชี้แจงและเปิดตัวโครงการ “ธงแดงแจ้งฝุ่น: ระบบเฝ้าระวังค่าฝุ่นละอองโดยชุมชนเพื่อสิ่งแวดล้อมยั่งยืน” ซึ่งได้รับเกียรติจาก คุณอิทธิพงศ์ จักษ์ตรีมงคล นายอำเภอพุทธมณฑล เป็นประธานพร้อมร่วมปักธงสัญลักษณ์บนฐานอุปกรณ์ “ENVI NOSE” เพื่อประกาศเริ่มต้นระบบแจ้งเตือนคุณภาพอากาศอย่างเป็นทางการ โดยมี ผู้บริหารท้องถิ่น ผู้นำชุมชน และประชาชนในพื้นที่เข้าร่วมพิธี ณ ห้องประชุมเทศบาลตำบลศาลายา อำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม
โครงการ “ธงแดงแจ้งฝุ่น” มุ่งตอบโจทย์ปัญหาฝุ่นละออง PM2.5 ซึ่งส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพของประชาชน โดยเฉพาะกลุ่มเปราะบาง คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ได้พัฒนาอุปกรณ์ตรวจวัดฝุ่นต้นทุนต่ำ ENVI NOSE เพื่อใช้ในระดับชุมชน โดยมีจุดเด่นด้านความแม่นยำ ใช้พลังงานจากแผงโซลาร์เซลล์ มีระบบชดเชยความชื้นอัตโนมัติ และสามารถติดตั้งภายนอกอาคารได้อย่างทนทาน ทำให้เหมาะสำหรับการเฝ้าระวังสถานการณ์ฝุ่นในพื้นที่แบบต่อเนื่องและสอดคล้องบริบทจริงของชุมชน
พื้นที่นำร่องในตำบลศาลายามีการติดตั้ง ENVI NOSE จำนวน 4 จุด ได้แก่ หน้าสำนักงานเทศบาลตำบลศาลายา บริเวณวัดสาลวัน ตลาดสถานีรถไฟ และพื้นที่ชุมชนริมคลองมหาสวัสดิ์ ซึ่งเป็นจุดที่ประชาชนสามารถสังเกตเห็นสัญญาณธงแจ้งเตือนได้ง่าย ช่วยให้เข้าถึงข้อมูลคุณภาพอากาศแบบเรียลไทม์โดยไม่ต้องพึ่งอุปกรณ์สื่อสารที่ซับซ้อน โดย คุณวรงค์ บุญเชิดชู คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล ผู้พัฒนาเทคโนโลยี ENVI NOSE ได้สาธิตวิธีการอ่านค่าฝุ่นและอธิบายการตีความ “ธงสามสี” ได้แก่ สีเขียว (ปลอดภัย) สีเหลือง (เฝ้าระวัง) และสีแดง (หลีกเลี่ยงกิจกรรมกลางแจ้ง) เพื่อให้ประชาชนสามารถประเมินสถานการณ์และปรับพฤติกรรมลดความเสี่ยงต่อสุขภาพได้อย่างทันเวลา โอกาสนี้ ผู้เข้าร่วมได้แลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับการประยุกต์ใช้ระบบธงเตือนในพื้นที่ พร้อมหารือแนวทางการนำข้อมูลคุณภาพอากาศไปใช้กำหนดมาตรการจัดการสิ่งแวดล้อมในระยะยาว เพื่อที่จะสามารถขยายสู่ระดับจังหวัดและภูมิภาค เพื่อสร้างเครือข่ายชุมชนเข้มแข็งที่ร่วมกันผลักดันเป้าหมาย “อากาศสะอาดเพื่อทุกคน” อย่างยั่งยืนในอนาคต
